To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Budowa i funkcje skóry
Skóra, jako największy organ w ciele człowieka, odgrywa kluczową rolę w ochronie organizmu, stanowiąc barierę między wnętrzem ciała a środowiskiem zewnętrznym. Jej powierzchnia wynosi około 1,5-2,0 m2. Jej głównym zadaniem jest ochrona głębiej położonych narządów, tkanek oraz szkieletu przed czynnikami zewnętrznymi np. patogenami. Bierze również udział w regulacji temperatury, odbieraniu bodźców z otoczenia oraz syntezie witaminy D niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania.
Skóra zbudowana jest z trzech warstw, gdzie każda pełni określoną funkcję. Wśród nich wyróżnia się naskórek, skórę właściwą i tkankę podskórną.
● Naskórek – najbardziej zewnętrzna warstwa skóry. Złożony jest z 5 warstw – podstawnej, kolczystej, ziarnistej, jasnej i rogowej. Każda z nich zbudowana jest z komórek o różnych kształtach, np. w warstwie podstawnej, będącej najbardziej wewnętrzną, komórki są długie i walcowate z dużymi jądrami. To w nich najczęściej zachodzą podziały komórkowe umożliwiające odbudowę naskórka po uszkodzeniach. Wśród komórek naskórka znajdują się także melanocyty, odpowiedzialne za produkcję barwnika melaniny nadającej kolor skórze, komórki Langerhansa zapewniające ochronę immunologiczną, komórki czuciowe oraz włókna kolagenowe. Warto wspomnieć, że w naskórku odbywa się synteza substancji niezbędnych do budowy przestrzeni międzykomórkowej oraz płaszcza wodno-lipidowego.
● Skóra właściwa – środkowa warstwa skóry, składająca się z dwóch warstw: siateczkowej i brodawkowej. Zbudowana z tkanki łącznej, włókien kolagenowych (większa ilość niż w naskórku), komórek odpowiedzialnych za produkcję kolagenu i elastyny. To właśnie w skórze właściwej przebiegają naczynia krwionośne, komórki nerwowe oraz przydatki skóry takie jak: gruczoły potowe, łojowe i mieszki włosowe. Warstwa ta chroni organizm przed urazami mechanicznymi, utrzymuje kształt ciała oraz bierze udział w termoregulacji.
● Tkanka podskórna – zbudowana z tkanki łącznej i komórek tłuszczowych. Tak jak w skórze właściwej tak i tu przebiegają naczynia krwionośne i komórki nerwowe. Bierze czynny udział w termoregulacji.
Sucha skóra pozbawiona jest wystarczającego nawilżenia. Charakteryzuje się ona matowym wyglądem, szorstkością i łuszczeniem się. W powstawaniu suchej skóry kluczową rolę odgrywa naskórek oraz znajdująca się na jego powierzchni warstwa wodno-lipidowa.
Dlaczego skóra staje się sucha?
Powstawanie suchej skóry ma ścisły związek z wierzchnią warstwą skóry. To ona odpowiada za utrzymanie stałego poziomu nawilżenia i sprężystości.
Odpowiednie nawilżenie naskórka zależy od jego zdolności do zatrzymania wody przenikającej ze skóry właściwej. Na skutek różnicy ciśnień osmotycznych woda przenika ze skóry właściwej do naskórka, gdzie częściowo zostaje zatrzymana w celu nawodnienia, a częściowo odparowuje z jego powierzchni. W fizjologicznych warunkach utrata wody wynosi od 300 do 400 ml na dobę. Proces odparowywania nazywany jest przeznaskórkową utratą wody TEWL (Transepidermal water loss).
W zatrzymaniu wody w naskórku bierze udział kilka elementów. Jednym z nich jest tzw. cement międzykomórkowy, czyli mieszanina związków wypełniających przestrzeń między komórkami naskórka w warstwie rogowej. Jego zadaniem jest uszczelnienie warstw komórek części rogowej, stabilizacja naskórka, zabezpieczenie przed wnikaniem drobnoustrojów, wspomaganie przenikania substancji do głębszych warstw skóry oraz ograniczenie parowania wody. W składzie cementu znajdują się liczne kwasy tłuszczowe, ceramidy, sterole i ich pochodne oraz węglowodory.
Zaburzenia w składzie cementu międzykomórkowego i naturalnego czynnika wiążącego oraz zaburzenie lub uszkodzenie płaszcza hydrolipidowego prowadzi do zwiększenia przeznaskórkowej utraty wody. Dochodzi do znacznej utraty wody, przewyższającej dobową normę. W efekcie skóra staje się sucha, traci sprężystość. Naskórek zaczyna się łuszczyć i odpadać, czemu towarzyszy swędzenie i podrażnienie.
Obok cementu międzykomórkowego w warstwie rogowej występuje także naturalny czynnik wiążący NMF (natural moisturizing factor). Jest to mieszanina substancji takich jak: aminokwasy,kwas mlekowy i mleczan sodu, mocznik, cukry, fosforany oraz chlorki sodu, potasu, wapnia i magnezu, które wiążą wodę zatrzymując ją w naskórku. Dzięki bogatemu składowi wraz z ceramidami, kwasami tłuszczowymi i węglowodorami tworzy element cementu międzykomórkowego, a także stanowi jeden ze składników płaszcza hydrolipidowego.
Płaszcz hydrolipidowy tworzy się na powierzchni warstwy rogowej naskórka. Jest to kolejna mieszanina substancji powstała z wydzielin gruczołów potowych i łojowych, wosków, trójglicerydów, węglowodorów oraz lipidów produkowanych przez keranocyty (komórki naskórka) tj. kwasy tłuszczowe, ceramidy, cholesterol. Na powierzchni naskórka tworzy barierę okluzyjną, zapobiegającą nadmiernemu parowaniu wody. W zależności od wieku grubość płaszcza hydrolipidowego ulega zmianie. W okresie niemowlęcym jego ilość jest duża, a wraz z wiekiem stopniowo maleje, by w okresie dojrzewania osiągnąć maksymalną grubość i następnie znowu maleć.
Sucha skóra – przyczyny
Przyczyn suchej skóry jest wiele. Ze względu na czynniki wywołujące można podzielić je na czynniki wewnętrzne i zewnętrzne:
Do czynników wewnętrznych należą:
● zaburzenie działania gruczołów wydzielniczych,
● choroby przewlekłe np. cukrzyca, niewydolność tarczycy;
● choroby skóry – łuszczyca, egzema, zaburzenie rogowacenia, rogowacenie mieszkowe;
● odwodnienie organizmu – przyjmowanie zbyt małej ilości płynu szczególnie w okresie upałów;
● starzenie się skóry.
Do czynników zewnętrznych, które są częstszą przyczyną występowania suchej skóry zalicza się:
● czynniki klimatyczne: promieniowanie słoneczne, niska lub wysoka temperatura;
● przebywanie w klimatyzowanym lub ogrzewanym pomieszczeniu,
● długie gorące kąpiele,
● pływanie w chlorowanej lub słonej wodzie,
● używanie kosmetyków zawierających substancje wysuszające,
● stosowanie leków, np. maści ze sterydami, retinoidów, izotretynoiny;
● niedobory pokarmowe wynikające z niezbilansowanej diety.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Co stosować na suchą skórę?
Sucha skóra potrzebuje odpowiedniego nawilżenia, które zapewnić jej można stosując emulsje, kremy lub balsamy zawierające substancje nawilżające. Nie należy jednak zapominać, że skóra sucha to skóra uszkodzona. Zaburzona bariera hydrolipidowa powoduje wysuszenie, a następnie przerwanie ciągłości naskórka, który poprzez tarcie (np. drapanie, ocieranie ubraniami) kruszy się i odpada. Wybierając kosmetyk do pielęgnacji suchej skóry dla dzieci i dorosłych, warto zwrócić uwagę nie tylko na znajdujące się w składzie substancje nawilżające, ale również odbudowujące i łagodzące.
Ceramidy, kwas mlekowy i niacynamid
Jedną z substancji, na którą warto zwrócić uwagę są ceramidy. Te lipidowe cząsteczki otaczają komórki zapewniając im wytrzymałość mechaniczną, a także wchodzą w skład cementu międzykomórkowego będącego spoiwem dla warstwy rogowej, nadającego sprężystość skórze oraz stanowiącego barierę dla odparowującej do otoczenia wody.
Stosowanie ceramidów zapewnia skórze regenerację, poprawę elastyczności oraz utrzymanie odpowiedniego nawilżenia. Pobudzają produkcję nowych komórek, a ich kojące działanie zmniejsza podrażnienie i uczucie swędzenia suchej skóry. Ceramidy odbudowują i naprawiają barierę hydrolipidową, która ogranicza nadmierne parowanie wody oraz zabezpiecza przed wnikaniem do organizmu chorobotwórczych drobnoustrojów.
Uszkodzona skóra stwarza łatwą drogę umożliwiającą wnikanie patogenów do organizmu. Zastosowanie srebra w preparatach skutkuje niszczeniem znajdujących się na skórze patogenów, ponieważ ma ono działanie przeciwbakteryjne. Dodatkowo srebro zapobiega występowaniu stanów zapalnych oraz łagodzi podrażnione i swędzące miejsca. Zastosowanie niejonowej, zmikronizowanej formy srebra zapewnia działanie powierzchniowe, bez wnikania do głębszych warstw skóry.
Ceramidy produkowane są w komórkach jądrowych warstwy rogowej naskórka. Ich wytwarzanie jest szczególnie ważne w odbudowie suchej skóry, dlatego kluczowe jest pobudzanie ich syntezy. Rolę tę odgrywa kwas mlekowy. Stymuluje on wytwarzanie ceramidów w komórkach naskórka oraz stanowi jeden ze składników naturalnego czynnika nawilżającego NMF. Jako emolient natłuszcza skórę chroniąc ją przed utratą wody.
Zarówno ceramidy jak i kwas mlekowy w niskich stężeniach mogą być stosowane u dzieci już od 3 roku życia, dorosłych, a także u osób starszych.
Niacynamid, tak jak kwas mlekowy wspomaga syntezę ceramidów i innych lipidów (np. cholesterolu) będących składnikami skóry. Dodatkowo wzmacnia płaszcz hydrolipidowy, zapewniając odpowiednie nawilżenie i zmniejszenie przeznaskórkowej utraty wody. Łagodzi i regeneruje podrażnione miejsca oraz wykazuje nieznaczne działanie przeciwbakteryjne
Alantoina i D-pantenol
Podrażnienie i świąd to częste objawy towarzyszące suchej skórze. W łagodzeniu ich niezawodna jest alantoina, która cechuje się wysokim profilem bezpieczeństwa. Działa nawilżająco na skórę, chroniąc ją przed utratą wody i wspierając odbudowę płaszcza hydrolipidowego. Wraz z D-pantenolem bierze udział w regeneracji uszkodzonych komórek, a dodatkowo łagodzi objawy takie jak świąd czy pieczenie.
Alantoina i D-pantenol są substancjami bezpiecznymi i łagodnymi dla skóry. Można je stosować u niemowląt, małych dzieci, dorosłych oraz osób starszych.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze preparatu na suchą skórę?
Obecnie na rynku znaleźć można wiele preparatów nawilżających, przeznaczonych do pielęgnacji suchej skóry. Przy podejmowaniu decyzji warto zwrócić uwagę na:
● krótki, ale wyczerpujący potrzeby skład – najlepiej, aby oprócz substancji nawilżających znalazły się w nim również składniki odbudowujące np. ceramidy, niacynamid oraz łagodzące np. alantoina;
● składniki emolientowe – na suchą skórę świetnie sprawdzają się preparaty ze składnikami emolientowymi, czyli takimi, które nawilżają i zmiękczają skórę, nadając jej elastyczność oraz wytrzymałość na czynniki zewnętrzne np. mocznik, olej z awokado. Emolienty wytwarzają na powierzchni skóry warstwę okluzyjną, zabezpieczającą przed utratą wody;
● konsystencja – krem, maść czy emulsja? Wybór zależy od preferencji. Maść jest gęsta i tłusta, pozostawia film na skórze oraz długo się wchłania. Krem jest lżejszy od maści, wchłania się krócej i nie pozostawia tłustej warstwy. Emulsja jest lekka, szybko się wchłania, nie zostawia tłustego filmu i nie brudzi ubrań. Można ją stosować zarówno w dzień, jak i w nocy. Świetnie sprawdza się przy wysokich temperaturach;
● wygodne opakowanie – świetnie sprawdzą się produkty w pojemnikach z pompką, zapewniające wygodne i higieniczne stosowanie. Dodatkowo bezpowietrzny system dozujący chroni przed wnikaniem do wnętrza bakterii przedłużając ważność produktu oraz umożliwia wydobycie potrzebnej ilości produktu bez konieczności jego marnowania.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Bibliografia
1) Tadeusz Wolski, Bogdan Kędzia – Farmakoterapia skóry. Cz. 1. Budowa i fizjologia skóry; Post Fitoter 2019; 20(1): 61-67
2) Bogdan Kędzia, Tadeusz Wolski – Farmakoterapia skóry. Część 3. Nawilżanie skóry i naturalne środki nawilżające; Post Fitoter 2019; 20(3): 224-228
3) Julia Wiśniowska, Zofia Dzierżewicz, Radosław Balwierz – Ceramidy – budowa i ich znaczenie w warstwie lipidowej naskórka; Kosmetologia Estetyczna 4 / 2019 / vol. 8
4) Dorota Wojnowska, Grażyna Chodorowska, Maria Juszkiewicz-Borowiec – Sucha skóra – patogeneza, klinika i leczenie; 98 Postêpy Dermatologii i Alergologii XX; 2003/2
5) Pooja Bains, Manpreet Kaur, Jasleen Kaur, Saurabh Sharma – Nicotinamide: Mechanism of action and indications in dermatology, Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2018;84(2):234-237
6) Elżbieta Szymańska – Alantoina – właściwości gojące i przeciwzapalne; Pediatr Med Rodz 2012, 8 (1), p. 73-77
7) Ewa Kamińska – Rola emolientów w atopowym zapaleniu skóry u dzieci; Developmental Period Medicine, 2018;XXII,4
8) Piotr Hudemowicz, Marta Pawłowska – Srebro jako alternatyw dla antybiotyków i leków przeciwwirusowych – nowe potencjalne wykorzystanie; Lek w Polsce 2022’05 | Vol. 32 (372)