Terapeutyczne działanie muzyki
Nie zaskoczę Cię pewnie, gdy wspomnę, że muzyka oddziałuje na emocje. Dzieje się tak, gdy jej słuchamy, sami bierzemy udział w jej wykonywaniu, a także podczas aktywności ściśle z nią związanych, jak np. taniec. Emocje są nieodłączną częścią naszej codzienności. Niezwykle istotna w naszym rozwoju jest praca z nimi. Umiejętność korzystania z emocji, zauważania ich dynamiki i intensywności oraz panowanie nad nimi to sztuka, którą doskonali się przez całe życie. Muzyka pozwala procesować je niemal samoistnie. Może to robić nawet bez naszego świadomego udziału.
Terapia z muzyką dla dzieci ma jednak o wiele więcej zadań do zrealizowania. Wykorzystuje się do tego percepcję słuchową (odbieranie dźwięków przez aparat słuchowy); odtwarzanie, ale i przetwarzanie usłyszanej muzyki; improwizację muzyczną oraz samodzielne tworzenie i komponowanie muzyki. Narzędzi jest tutaj wiele, więc ich oddziaływanie jest równie szerokie.
Muzykoterapia dla dzieci staje się nie tylko pomocnikiem w doświadczaniu emocji, czy ich przepracowaniu. To także nauka kreatywności, koordynacji, motoryki, orientacji wzrokowo-słuchowej, koncentracji uwagi, spostrzegawczości, pamięci. Kształci też często umiejętność podporządkowania się różnorodnym zasadom (np. rytmu, korzystania z konkretnych dźwięków), czy czekania na swoją kolej (zanim np. dziecko zacznie śpiewać swoją partię w piosence). Jak widzisz, działanie dla specjalistów jest tu bardziej rozbudowane, niż można by sądzić.
Jaki jest cel muzykoterapii dla dzieci?
Każdy muzykoterapeuta pracujący z dziećmi musi postawić cele swojej pracy. Zależnie od stopnia zaawansowania, rozwoju, wieku i różnorodności grupy (a także potrzeb rodziców) wybierają kierunek, w którym chcą pójść. Pozwala to nie tylko uporządkować pracę, ale także w pewien sposób mierzyć jej efekty. Tak, aby nikt nie czuł, że spotyka się na muzykoterapii zupełnie bez sensu. Z terapią nie miałoby to wówczas za wiele wspólnego. Jakie więc cele ma muzykoterapia dla dzieci? Są to m.in.:
- wspomaganie ogólnego ich rozwoju;
- pobudzenie poczucia estetyki;
- uspokojenie, rozluźnienie, relaks;
- rozwój twórczy i kreatywny;
- usprawnienie motoryki i koordynacji ruchowej;
- stymulacja rozwoju umysłu (rozwijanie koncentracji uwagi, pamięci, funkcji poznawczych);
- wyciszanie zachowań agresywnych, nadpobudliwości;
- umożliwienie wyrażania własnej ekspresji;
- odblokowanie uczuć i emocji (w tym odreagowanie tych negatywnych);
- wspieranie komunikacji interpersonalnej.
Muzykoterapia – dla jakich dzieci?
W związku z tak różnorodnymi celami, jakie może obrać muzykoterapia, stosuje się ją praktycznie dla wszystkich dzieci. Zarówno tych w pełni zdrowych, jak i tych, które potrzebują nieco więcej uwagi i wsparcia. Wprawieni muzykoterapeuci pracują m.in. z dziećmi z ADHD, autyzmem, mózgowym porażeniem dziecięcym czy niepełnosprawnościami umysłowymi. Muzykoterapię przeprowadza się także u tych, którzy borykają się z zaburzeniami wzroku, a nawet słuchu. Możliwa jest pomoc takim dzieciom, aby jeszcze lepiej odnajdywały się w otaczającej je rzeczywistości.
Jak przebiega muzykoterapia dla dzieci?
Tutaj wszystko zależy od tego, jaki cel zostanie postawiony. Jeśli mamy na myśli pobudzenie poczucia estetyki i wspomaganie ogólnego rozwoju dziecka, to już samo słuchanie muzyki będzie miało działanie terapeutyczne. Podobnie dzieje się w kontekście relaksacji i wyciszenia. Z tą różnicą, że w tym celu wybierzemy muzykę o konkretnym, uspokajającym charakterze.
W momencie, w którym zależy nam na usprawnieniu koordynacji czy motoryki – zastosujemy zabawy ruchowe z wykorzystaniem muzyki, taniec. Wyrażenie własnej ekspresji, ale i odblokowanie emocji jest możliwe np. poprzez malowanie farbami obrazów, do których stworzenia inspiruje malucha zasłyszana melodia. Można też zastosować zabawy ze śpiewaniem lub różnorodnymi instrumentami, w których dzieci będą tworzyć własne muzyczne dzieła albo swoim „dźwiękowym komentarzem” uzupełniać już istniejące.
Co daje dzieciom muzykoterapia?
Muzyczny rozwój dziecka niesamowicie przekłada się na rozwój całościowy różnorodnych zdolności, a także osobowości malucha. Tą drogą często można osiągnąć o wiele więcej niż innymi dostępnymi metodami. Efekty potrafią być zaskakująco szybkie. Moim zdaniem: nic, tylko korzystać!
Szczególnie że wiele technik muzykoterapii dla dzieci można zastosować w domu samodzielnie i jeszcze świetnie się przy tym bawić. Kiedy jednak mamy malucha o zwiększonych potrzebach lub chcemy, aby terapia dźwiękami była bardziej ukierunkowana na konkretny cel – postawmy na wizytę u specjalisty. Na pewno wskaże nam najlepszą drogę.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Źródła:
1. https://pedagogika-specjalna.edu.pl/warsztat-pracy/metody-pracy/muzykoterapia-wspomaganie-rozwoju-dziecka/