Odwodnienie hipertoniczne, hipotoniczne i izotoniczne
Istnieje kilka rodzajów odwodnienia organizmu. Wszystkie wynikają z zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej związanego z niedostateczną podażą płynów lub elektrolitów.
- Odwodnienie hipertoniczne – niedobór wody przy podwyższonym stężeniu sodu.
- Odwodnienie hipotoniczne – zbyt niska zawartość sodu w surowicy.
- Odwodnienie izotoniczne – niedobór wody przy prawidłowym stężeniu sodu.
Każdy rodzaj odwodnienia jest niebezpieczny dla niemowląt i starszych dzieci. O ile u starszych jest nieco łatwiej zauważyć pierwsze objawy odwodnienia – dziecko woła o większą ilość płynów, jest ospałe, o tyle u niemowląt jest to bardzo trudne. Początkowo maluch może domagać się większej ilości mleka, ale wraz z postępem odwodnienia może zupełnie je odrzucać. Istnieją jednak sposoby na to, aby sprawdzić, czy dziecko jest odwodnione.
Jak sprawdzić, czy dziecko jest odwodnione?
Podczas odwodnienia spada waga dziecka, jednak jest to objaw, który trudno zauważyć, ponieważ ubytek może dotyczyć od 3 do 10 % masy ciała przy odwodnieniu umiarkowanym. U starszych dzieci łatwiej dostrzec niepokojące zachowanie jak ospałość, apatia, senność, rozdrażnienie. A jak rozpoznać odwodnienie u niemowląt?
Sprawdzaj suchość pieluszki
Przy odwodnieniu zmniejsza się ilość płynów ustrojowych i tym samym produkcja moczu. Warto zatem sprawdzać pieluszki maluszka. Ważna jest nie tylko częstotliwość zmiany pieluszki, ale także ilość moczu. Skąpomocz może świadczyć o umiarkowanym odwodnieniu, a całkowity brak moczu w pieluszce o ciężkim odwodnieniu. Mocz staje się także znacznie ciemniejszy i przybiera kolor ciemnożółty wręcz pomarańczowy.
Utrudnieniem w ocenie odwodnienia dziecka mogą być obfite i płynne stolce np. przy zatruciach pokarmowych. Z tego powodu warto zwrócić uwagę także na inne czynniki.
Dziecko płacze bez łez
U niemowląt kilkumiesięcznych odwodnienie można rozpoznać także poprzez obserwację jego płaczu. Przy ciężkim odwodnieniu dziecko płacze, ale nie produkuje przy tym łez.
Zapadnięte ciemiączko
W przypadku noworodków i niemowląt jedno-dwumiesięcznych obserwacja łez nie da jasnych sygnałów, ponieważ w tym czasie dziecko jeszcze ich nie produkuje. Lepszym sposobem jest sprawdzenie ciemiączka. Przy odwodnieniu ciemiączko jest zapadnięte.
Dziecko ma wyostrzone rysy twarzy
Odwodnienie powoduje nie tylko zapadnięcie ciemiączka, ale także gałek ocznych. To z kolei prowadzi do wyostrzenia się rysów twarzy. Dziecko wygląda wówczas inaczej, co może zaalarmować rodziców.
Suche śluzówki
Podczas odwodnienia śluzówki dziecka są suche. Można to zauważyć, sprawdzając palcem suchość w ustach maluszka i na języku. Także wargi maluszka stają się suche i spierzchnięte.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Test skóry na brzuchu
Wraz ze śluzówkami wysusza się również skóra dziecka, co powoduje zmniejszenie jej elastyczności. Test skóry na brzuchu jest jedną ze skuteczniejszych metod sprawdzania odwodnienia u dziecka zarówno maluszka, jak i starszego. Jak go wykonać?
Wystarczy ścisnąć ręką skórę dziecka na brzuszku i obserwować, jak szybko się rozprostuje. Przy odwodnieniu skóra powoli się rozprostowuje, a delikatne bruzdki są dłużej widoczne niż u dziecka dobrze nawodnionego.
Test paznokcia
Innym testem na odwodnienie dziecka jest test paznokcia. Unosimy rączkę dziecka na wysokość serca, a następnie ściskamy z umiarkowaną siłą paznokieć i trzymamy tak, aż stanie się biały – ok. 5 sekund. Podobnie jak w teście skórnym obserwujemy, jak szybko paznokieć powraca do stanu normalnego, czyli w tym wypadku odzyskuje kolor. Jeśli zajmuje to dłużej niż 2–3 sekundy, wskazuje to na odwodnienie.
Przy odwodnieniu dziecka – szybko reaguj
Odwodnienie dziecka jest bardzo niebezpieczne dla jego zdrowia, a nawet życia, dlatego każdy rodzic powinien wiedzieć, jak rozpoznać odwodnienie u dziecka. Im dziecko jest młodsze, tym odwodnienie może szybciej postępować. W przypadku występowania wymiotów lub biegunki warto od razu zastosować profilaktycznie elektrolity występujące w formie proszku do rozpuszczenia w wodzie oraz dbać o to, aby dziecko często piło nawet niewielką ilość wody. Należy również zadbać, aby w upalne dni dziecko często piło pomimo tego, że nie zgłasza takiej chęci.
W przypadku bardzo mocnego odwodnienia, kiedy dziecko zaczyna tracić przytomność, jest wiotkie i nie ma z nim kontaktu; jego skóra staje się lepka i zimna, a także zauważalny jest szybki oddech i jednocześnie spadek ciśnienia tętniczego, należy jak najszybciej wezwać pogotowie. Tak ciężki stan jest bezpośrednim zagrożeniem życia dziecka i wymaga natychmiastowej interwencji lekarza.