To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Kleszcz – gdzie i kiedy występuje największe ryzyko ugryzienia ?
Kleszcz to pajęczak, który może ukąsić człowieka w dowolne miejsce na ciele. Szczególnie preferuje obszary, gdzie jest ciepło, a skóra jest cienka i dobrze ukrwiona. Kleszcze najczęściej wbijają się w:
- zgięcia kolan,
- łokcie,
- pachwiny,
- fałdy skóry,
- linię włosów,
- okolicę pępka,
- skórę za uszami,
- skórę na szyi.
Odkryte części ciała zachęcają kleszcza do ataku. Dlatego tak ważne jest, aby wybierając się do lasu czy w miejsca gęsto porośnięte roślinnością (niestety kleszcze to nie tylko las i łąka, możemy spotkać je także w ogródkach i na trawnikach), zakrywać ciało długimi nogawkami, rękawami i nakryciem głowy.
Prawie każdy wie, jak wygląda dorosły kleszcz. Jednak groźne są nie tylko okazałe osobniki. Należy uważać na nimfy kleszczy (pośrednie stadium rozwojowe kleszcza), które są mniejsze, przez co trudno je zauważyć. Rozwiązanie niesie dokładna obserwacja skóry po powrocie z miejsc, gdzie potencjalnie mogliśmy spotkać kleszcza.
Kleszcze atakują głównie w ciepłych miesiącach. Ponadto są najbardziej aktywne w godzinach porannych i wieczornych. Pojawiają się na przełomie marca/kwietnia, gdy temperatura sięga kliku stopni powyżej zera. Pierwszy szczyt aktywności osiągają między marcem a czerwcem, drugi przypada we wrześniu (ze względu na spotykane coraz częściej anomalie pogodowe możemy także spotkać je niestety w cieplejsze dni zimy).
Jak gryzie kleszcz?
Kleszcz po znalezieniu ciepłego i wilgotnego miejsca na skórze przebija naskórek ostrymi ostrzami (chelicrates) i wbija ząbkowany harpun (hypostom). Następnie wydziela substancję podobną do cementu. Dzięki niej przytwierdza się do skóry na tyle mocno, aby przedwcześnie nie wypaść.
Gdy kleszcz już się zakotwiczy w skórze, wokół struktur służących do odżywiania powstaje komora, która transportuje krew od żywiciela. Ślina kleszczy działa antykoagulacyjnie (zapobiega skrzepianiu się krwi). Ponadto hamuje ból oraz lokalną odpowiedź immunologiczną gospodarza na atak kleszcza. To dlatego nie czujemy, gdy padamy ofiarą ataku. Możemy się o tym dowiedzieć, gdy pojawi się na skórze, w miejscu ukąszenia, obrzęk i zaczerwienienie. To objawy reakcji alergicznej wywołanej przez ślinę kleszcza. Tego typu uczulenie nie jest tym samym, co rumień wędrujący, który może pojawić się w dowolnym miejscu na skórze w pewnym odstępie czasowym.
A co gdy kleszcz już ukąsi nasze dziecko ?
Najważniejsze jest to, aby kleszcza przyczepionego do skóry dziecka usunąć jak najszybciej i w prawidłowy sposób. Im dłuższy kontakt pasożytującego kleszcza z żywicielem, tym większe prawdopodobieństwo transmisji przenoszonej przez kleszcza ewentualnej choroby. Wywołać ją mogą wirusy, bakterie oraz pierwotniaki. Trzeba jednak podkreślić, że w większości przypadków ukąszenie przez kleszcza nie wywołuje zakażenia.
Jak prawidłowo usunąć kleszcza:
• używamy pęsety lub specjalnego przyrządu typu karta lub lasso z pętelką (dostępne w aptekach) w mechaniczny sposób,
• pasożyta łapiemy przy samej skórze za przednią część ciała i zdecydowanym ruchem pociągamy ku górze (zgodnie z osią wkłucia kleszcza),
• miejsce ukąszenia po wyjęciu kleszcza dezynfekujemy, miejsce po ukąszeniu należy obserwować przez kilkanaście tygodni, zwracając uwagę na wszelkie niepokojące objawy (miejscowe i ogólnoustrojowe),
• po skończeniu czynności związanych z usunięciem kleszcza dokładnie myjemy ręce.
Sprawdź, co może pomóc na podrażnienie i uszkodzenie skóry u dziecka
W przypadku wątpliwości lub braku dostępu do wymienionego sprzętu, można udać się po pomoc do swojej przychodni.
Po ukąszeniu przez kleszcza nie ma potrzeby profilaktycznego podawania leków przeciw drobnoustrojom (w tym antybiotyków), które mogą przenosić kleszcze.
Borelioza, w przeciwieństwie do Kleszczowego Zapalenia Mózgu (KZM), zazwyczaj nie jest chorobą stanowiącą bezpośrednie zagrożenie życia (z wyjątkiem objawów ze strony układu nerwowego i serca). Objawy KZM wymagające natychmiastowej interwencji medycznej, kiedy należy rozważyć wezwanie pogotowia, to:
- silny „nowy” ból głowy, któremu towarzyszą nudności i/lub wymioty,
- nadmierna senność,
- zawroty głowy,
- zaburzenia świadomości,
- drgawki lub inne nowe objawy ze strony układu nerwowego.
W przypadku Boreliozy postępowanie może ograniczyć się do stwierdzenia przez lekarza występowania rumienia wędrującego i zalecenia zastosowania antybiotyku. Konsultacji lekarskiej należy także zasięgnąć w przypadku złego samopoczucia i objawów grypopodobnych występujących w związku z ukąszeniem przez kleszcza.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Czy warto badać kleszcza, który ukąsił nasze dziecko?
Niektóre prywatne laboratoria oferują badanie DNA usuniętego kleszcza pod kątem przenoszonych przez niego chorób. Należy jednak pamiętać, że przydatność tego badania jest ograniczona. Nawet jeśli odkryjemy fakt, że dany kleszcz mógł być zakaźny, nie oznacza to, że do tego zakażenia doszło. Same wyniki badań zakażonego kleszcza nie są wskazaniem do rozpoczęcia leczenia u ukąszonego pacjenta. Wynik badania DNA kleszcza pod kątem zakaźności może także być ujemny, a dziecko zachoruje na chorobę odkleszczową, chociażby dlatego, że w tym samym czasie ukąsił je inny kleszcz, którego nie znaleźliśmy.
Podsumowując, diagnozować i leczyć należy dziecko z ewentualnymi niepokojącymi objawami. Badanie kleszcza nie wniesie nic do postępowania klinicznego, gdyż nie leczymy kleszcza a człowieka.
Dlaczego ukąszenie kleszcza może być groźne ?
Ślina kleszczy może, ale nie musi, zawierać różne drobnoustroje chorobotwórcze. Do chorób odkleszczowych najczęściej występujących na świecie zaliczyć możemy:
• boreliozę z Lyme (według danych popartych badaniami naukowymi prawdopodobieństwo zarażenia Borrelią w wyniku ukąszenia przez kleszcza wynosi ok. 2.6%, czyli mniej niż 3 osoby na 100 osób ukąszonych zarazi się krętkiem Borreli burgdorferi),
• kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) (występuje rzadziej niż Borelioza),
• babeszjozę,
• anaplazmozę,
• mykoplazmozę,
• gorączkę Q,
• gorączkę kleszczową Kolorado,
• gorączkę plamistą Gór Skalistych,
• afrykańską gorączkę odkleszczową,
• krymsko-kongijska gorączkę krwotoczną,
• dur powrotny,
• tularemię.
Jak możemy zabezpieczyć siebie i nasze dziecko przed kleszczami?
Najważniejszą metodą zapobiegania chorobom odkleszczowym, którymi w wyniku ukąszenia przez pajęczaka może zostać zakażone nasze dziecko, jest zapobieganie samemu ukąszeniu.
Ochrona przed ukąszeniem kleszcza to przede wszystkim :
• ubiór zakrywający ciało – długie nogawki, rękawy, nakrycie głowy,
• wybieranie jasnej odzieży – na niej łatwiej zauważyć kleszcza,
• używanie środków odstraszających pajęczaki (należy zapoznać się dokładnie ze sposobem ich użycia, bo tylko użyte w sposób właściwy będą skuteczne i bezpieczne) – skuteczne preparaty to te na bazie ikardyny, DEET i permetryny (permetryna stosowana jest do impregnowania odzieży i np. moskitier),
• dokładne oglądanie skóry po powrocie z potencjalnych miejsc bytowania kleszczy.
Jako profilaktykę zachorowania na KZM zalecane jest szczepienie (można szczepić dzieci już od pierwszego roku życia, pełny schemat szczepienia to 3 dawki szczepionki, szczepienie nie jest jednak refundowane). Nie ma natomiast skutecznej szczepionki przeciwko Boreliozie z Lyme.
Może zainteresować Cię także: Kiedy i czym szczepić dziecko?
Bonnet S, Boulanger N. Ixodes Tick Saliva: a potent controller at the skin Interface of early Borrelia burgdorferi sensu lato transmission. In: Wikel S, Aksoy S, Dimopoulos G, editors. Arthropod Vector Controll Dis. Transm. Vol. London (GBR): Academic press Ltd-Elsevier science Ltd, 2017
Boulanger, N., Boyer, P., Talagrand-Reboul, E., & Hansmann, Y. – Ticks and tick-borne diseases. Médecine et Maladies Infectieuses, 2019
Hofhuis, A., van de Kassteele, J., Sprong, H., van den Wijngaard, C. C., Harms, M. G., Fonville, M., … van Pelt, W. – Predicting the risk of Lyme borreliosis after a tick bite, using a structural equation model. PLOS ONE, 12(7), e0181807, 2017
Koren G. – DEET-based insect repellents: safety implications for children and pregnant and lactating women, CMAJ; 169(3): 209–212, 2003
Simon K., Serafińska S.: Choroby Odkleszczowe. 1. wyd. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2, 2018
Shelomi, M. – Who’s afraid of DEET? Fearmongering in papers on botanical repellents. Malaria Journal, 19(1), 2020
Diseases Transmitted by Ticks | Ticks | CDC
Uwaga kleszcze ! – Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sanoku – Portal Gov.pl (www.gov.pl)