- Astma nie wyklucza wakacji! Wystarczy stabilny stan dziecka i zielone światło od lekarza.
- Góry czy morze? Oba kierunki mogą sprzyjać astmatykowi, jednak wybór zawsze omów z lekarzem.
- Spokojna podróż to dobre przygotowanie: niezbędne leki, przenośny inhalator i plan awaryjny to podstawa.
Klimatoterapia – naturalne wsparcie w leczeniu astmy
Wakacje z astmatykiem mogą być relaksujące, a jednocześnie wspomagać leczenie choroby. To możliwe dzięki klimatoterapii.
Klimatoterapia to metoda wykorzystująca określone warunki klimatyczne w prewencji, leczeniu i rehabilitacji niektórych schorzeń.
W badaniach oceniających skuteczność klimatoterapii we wsparciu leczenia astmy wskazuje się na wiele korzyści zdrowotnych, zarówno krótko-, jak i długoterminowych.
Najlepiej przebadano wpływ klimatu wysokogórskiego i nadmorskiego, szczególnie w kontekście zmniejszonej ekspozycji na alergeny1,2.
Korzyści klimatoterapii dla dzieci z astmą
Badania potwierdzają, że kontrolowana zmiana środowiska może przynieść dzieciom chorującym na astmę istotne korzyści terapeutyczne, tj.:
- ograniczenie ekspozycji na alergeny środowiskowe i wyciszenie reakcji alergicznych, zwłaszcza na roztocza oraz zarodniki grzybów i pleśni1,
- poprawę kontroli astmy i zmniejszenie liczby zaostrzeń choroby2,
- poprawę parametrów czynnościowych płuc, takich jak PEF (szczytowy przepływ wydechowy) czy FEV1 (objętość powietrza wydmuchiwana w pierwszej sekundzie natężonego wydechu)2.
W konsekwencji obserwuje się lepszą wydolność układu oddechowego i zmniejszone zapotrzebowanie na leczenie objawowe2.
Polecane do inhalacji
Zmniejsza suchy, drażniący kaszel, intensywnie nawilża drogi oddechowe.
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Ampułki do inhalacji rozrzedzające zalegającą wydzielinę.
Roztwór do inhalacji szczególnie polecany osobom wrażliwym na wyższe stężenie chlorku sodu.
Korzyści te najczęściej występują podczas pobytu, choć u części dzieci z astmą utrzymywały się także po powrocie do codziennego środowiska.
Jak długo trwała poprawa? Od kilku tygodni do kilku miesięcy, wszystko zależy od długości pobytu i zaawansowania choroby.
Gdzie z astmatykiem na wakacje? Nad morze czy w góry?
W kontekście klimatoterapii, zarówno klimat wysokogórski, jak i morski znalazły zastosowanie we wspomaganiu leczenia astmy.
Badania i metaanalizy podkreślają korzyści, jakie astmatykom niesie wyjazd w góry, szczególnie powyżej 1500 m n.p.m. Wiąże się to z:
- niższym stężeniem alergenów w powietrzu,
- poprawą funkcji płuc
- i zmniejszeniem objawów choroby2.
A czy pobyt nad morzem pomaga na astmę? Dowodów jest mniej, ale wyróżnia się pewne korzyści związane głównie z działaniem aerozolu soli morskiej i wysoką wilgotnością powietrza. Choć tu danych naukowych jest mniej, są mniej spójne i trudniejsze do jednoznacznej interpretacji1.
Duża wilgotność powietrza a astma
Wilgotność do ok. 60%, połączona ze stałym ruchem powietrza, łagodzi podrażnienie błon śluzowych układu oddechowego, a w połączeniu z aerozolem soli morskiej wspomaga funkcję rzęsek nabłonka oddechowego i poprawia ewakuację wydzieliny.
Zarówno morze, jak i góry mogą wspierać zdrowie małego astmatyka.
W planowaniu wyjazdu należy jednak kierować się przede wszystkim aktualnym stanem zdrowia dziecka, a także możliwością zapewnienia mu bezpieczeństwa i opieki medycznej w wybranym miejscu.
Klimat dla astmatyka: wysokogórski vs. morski
| KLIMAT👉 CECHY 👇 | 🌄wysokogórski | 🏖️morski |
| Główne korzyści | Czyste powietrze, mniej alergenów. Poprawa funkcji płuc. | Aerozol solny, wilgotność. Oczyszcza drogi oddechowe. |
| Alergeny | Znacznie niższe stężenie (roztocza, pleśnie, pyłki). | Mniej alergenów, ale dane mniej jednoznaczne niż dla gór. |
Wpływ na płuca | Poprawa wyników badań (PEF, FEV1). Mniejszy stan zapalny oskrzeli. | Nawilżenie, oczyszczanie, zwiększona pojemność płuc. |
| Potrzeba leków | Zmniejszone zapotrzebowanie na leki ratunkowe. | Potencjalnie mniej infekcji, rzadsze zaostrzenia. |
Dowody naukowe | Bardzo dobrze udokumentowane (np. Alpy). | Dane mniej spójne, ale wskazujące na korzyści. |
| Destynacje | Alpy Wyższe partie Tatr | Wybrzeże Bałtyku Wyspy Kanaryjskie Morze Północne |
| Ważne uwagi | Ryzyko wyzwalaczy (zimne powietrze). Nie dla niestabilnej astmy. | Zbyt wysoka wilgotność i upał mogą nie sprzyjać. |
Polska czy zagranica – gdzie na wakacje z małym astmatykiem?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Zarówno wypoczynek w kraju, jak i zagraniczne wojaże mają swoje zalety.
Krajowe kierunki, takie jak polskie góry czy wybrzeże Bałtyku, oferują łatwiejszą logistykę:
- krótszy czas podróży,
- łatwiejszy transport,
- większą elastyczność w planowaniu wyjazdu.
Co więcej:
- znajomość języka,
- przewidywalność warunków sanitarnych,
- możliwość szybkiego kontaktu z lekarzem.
To istotne zalety, szczególnie u dzieci z mniej stabilnym przebiegiem choroby.
Z pewnością wakacje z astmatykiem w kraju to dobre rozwiązanie w przypadku pierwszej podróży z maluszkiem. Zwłaszcza, gdy nie wiemy jeszcze, jak pociecha zareaguje na stres związany z wyjazdem.
Z kolei wyjazdy zagraniczne, szczególnie do regionów o potwierdzonym naukowo wpływie klimatu na astmę (np. Alpy), mogą zapewnić:
- lepsze warunki środowiskowe,
- dłuższe nasłonecznienie,
- mniejszą ekspozycję na alergeny.
Wybierając zagraniczny kierunek, warto jednak wcześniej sprawdzić dostępność i jakość świadczeń lokalnej opieki zdrowotnej. Dobrze też wykupić stosowne ubezpieczenie zdrowotne.
Przygotowanie do podróży – klucz do bezpiecznych wakacji astmatyka
Przed podróżą z astmatykiem warto odwiedzić lekarza prowadzącego, który na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego oceni stan małego pacjenta.
Choroba powinna być ustabilizowana, a leczenie zoptymalizowane, ze szczególnym uwzględnieniem techniki stosowania inhalatorów i zapewnieniem odpowiedniego zapasu leków3.
Lekarz może również wystawić zaświadczenie dla linii lotniczej, które bywa niekiedy wymagane w ciężkim przebiegu choroby.
W takim przypadku, gdy występują częste zaostrzenia i hospitalizacje lub dziecko zmaga się z nawracającymi infekcjami dróg oddechowych, specjalista może odradzić wyjazd.
Przed dalszą podróżą z astmatykiem (np. do Azji czy Afryki), warto skonsultować się z lekarzem medycyny tropikalnej lub medycyny podróży. Dotyczy to wszystkich uczestników wyjazdu.
Specjalista doradzi, jakie szczepienia są zalecane w danej strefie klimatycznej, a także omówi kwestie praktyczne związane m.in. z:
- miejscowym klimatem i wynikającymi z niego zagrożeniami,
- dostępnością opieki medycznej,
- zasadami higieny w podróży,
- profilaktyką biegunki podróżnych,
- ochroną przed owadami.
🟡 Z czego inhalacje na astmę u dziecka? Sprawdź porady farmaceuty
Podróż samolotem – jak przygotować małego astmatyka do lotu?
Dobrze kontrolowana astma nie stanowi przeciwwskazania do lotu, jednak podróż samolotem wymaga szczególnego przygotowania.
Ponadto istnieją ogólne przeciwwskazania dla dzieci do lotu samolotem, które warto znać.
Wszystkie leki i wyroby medyczne, w tym inhalatory, spacery i ewentualna rezerwa glikokortykosteroidów doustnych, powinny być łatwo dostępne w bagażu podręcznym4.
To zabezpieczenie na wypadek opóźnień lotów lub zagubienia bagażu. Ponadto umożliwia dostęp do nich w przypadku awaryjnej sytuacji na pokładzie.
Suche powietrze w samolocie może podrażniać drogi oddechowe, zmniejszając komfort oddychania i sprzyjając wystąpieniu duszności. Warto zatem pamiętać o piciu dużych objętości płynów.
Pomocna może być inhalacja z izotonicznego roztworu soli morskiej i ektoiny, która nawilża oraz chroni nabłonek układu oddechowego przed szkodliwymi czynnikami.
Wybierając odpowiedni preparat i przenośny inhalator, można podnieść komfort lotu małego astmatyka, u którego suche powietrze nie wywoła kaszlu czy duszności. To zapewni spokojną podróż całej rodzinie.
Podręcznyinhalator czy nebulizator można zabrać na pokład samolotu. Ich użycie jest jednak regulowane przez linię lotniczą, dlatego zawsze warto posiadać ze sobą zaświadczenie o chorobie.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Przygotuj małego astmatyka na wakacje!
1. Konsultacje medyczne👩⚕️
- Umów wizytę u lekarza prowadzącego – pediatry lub pulmonologa, aby upewnić się, że dziecko jest zdrowe, a przebieg astmy stabilny.
- Poproś o recepty na zapas leków (co najmniej 2 tygodnie zapasu).
- Zdobądź zaświadczenie lekarskie (w języku angielskim!) na leki i sprzęt medyczny, które zabierasz do samolotu.
- Przy wyjeździe zagranicznym skonsultuj się z lekarzem medycyny podróży.
- Dowiedz się o zalecanych szczepieniach dla danego regionu.
- Omów z lekarzami wybór miejsca – góry czy morze?
- Wykup ubezpieczenie zdrowotne, szczególnie jeśli planujesz podróż zagraniczną. Pamiętaj o uwzględnieniu astmy, jako choroby przewlekłej.
2. Apteczka podróżna 👝
- Spakuj WSZYSTKIE regularne leki dziecka (inhalatory, leki doustne).
- Nie zapomnij o lekach ratunkowych i ewentualnej rezerwie sterydów, jeśli są zalecone.
- Przygotuj sprzęt: spejser, przenośny nebulizator (jeśli używasz) i roztwór do inhalacji – sprawdź, który będzie najlepszy.
- Zabierz też: termometr, leki przeciwgorączkowe/przeciwbólowe, leki przeciwalergiczne, plastry, środki na biegunkę.
- WAŻNE: Wszystkie leki i sprzęt spakuj do bagażu podręcznego.
3. Podróż samolotem ✈️
- Trzymaj zaświadczenie lekarskie pod ręką.
- Pamiętaj o wodzie! Nawadniaj dziecko przed i w trakcie lotu.
- Rozważ inhalacje nawilżające przed i po locie.
- Sprawdź zasady linii lotniczej dotyczące przewozu leków i sprzętu.
Do apteczki
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu. Objawowo łagodzi katar
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Suchy spray na rany i blizny.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do...
Naturalna pomoc w alergicznym zapaleniu spojówek.
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Nawilża śluzówkę nosową.
Bibliografia:
- Schuh A, Nowak D. Klimatherapie im Hochgebirge und im Meeresklima. Evidente Akut- und Langzeiteffekte –ein qualitativer Review [Evidence-based acute and long-lasting effects of climatotherapy in moderate altitudes and on the seaside]. Dtsch Med Wochenschr. 2011;136(4):135-139.
- Vinnikov D, Khafagy A, Blanc PD, Brimkulov N, Steinmaus C. High-altitude alpine therapy and lung function in asthma: systematic review and meta-analysis. ERJ Open Res. 2016;2(2):00097-2015. Published 2016 Jun 6.
- Walsh SM, Flaherty GT (2021). Health Risks and Benefits of International Travel for Adult Patients With Asthma. Int J Travel Med Glob Health, 9(4):149-154.
- Coker RK, Armstrong A, Church AC, Holmes S, Naylor J, Pike K, Saunders P, Spurling KJ, Vaughn P. BTS Clinical Statement on air travel for passengers with respiratory disease. Thorax. 2022 Apr;77(4):329-350.