Naczyniak niemowlęcy – czym jest?
Naczyniak to guz nowotworowy, zbudowany z komórek śródbłonka o nieprawidłowej budowie i z niewłaściwą strukturą naczyń krwionośnych. Zazwyczaj zanika samoistnie i nie pozostawia po sobie większych śladów, ale czasem, szczególnie w przypadku naczyniaków dużych, powikłanych owrzodzeniami, skóra po ustąpieniu zmiany jest wiotka, ma inną konsystencję czy jest pokryta bliznami.
Rzadko naczyniaki należą do objawów zespołów wad wrodzonych, defektów anatomicznych bądź genetycznych. Najczęściej to pojedyncze zmiany, które samoistnie ustępują w czasie, pozostają pod obserwacją lekarza i rodziców, oraz nie wymagają wdrożenia żadnego leczenia.
Naczyniak u noworodka – czynniki ryzyka
Statystycznie najczęściej naczyniaki są diagnozowane u wcześniaków, gdyż nawet 30% z ich ma na swoim ciele znamię o takim charakterze.
Etiologia powstawania guzów naczyniowych nie jest do końca poznana, ale uznaje się, że występują częściej, gdy:
- w pierwszym trymestrze ciąży wystąpiło krwawienie,
- matka urodziła w zaawansowanym wieku,
- wystąpił stan przedrzucawkowy w czasie ciąży,
- ciężarna paliła papierosy,
- urodzi się dziewczynka,
- ciąża jest mnoga,
- wystąpił poród przedwczesny,
- w ciąży zdiagnozowano wady łożyska.
Jak powstaje naczyniak u niemowlaka?
Jedynie 10% wszystkich dzieci z naczyniakami rodzi się z dojrzałą postacią zmian na skórze. Zwykle guzy naczyniowe dojrzewają w pierwszych miesiącach życia dziecka.
Objawem zwiastującym pojawienie się naczyniaka jest miejscowo zmieniona skóra – bledsza, zaczerwieniona, fioletowa lub jasnoczerwona, z pajączkami naczyniowymi. Później następuje okres proliferacji, czyli tworzenia się guza na powierzchni skóry. Najczęściej ta faza rozpoczyna się około 1.-3. tygodnia życia, a kończy, kiedy dziecko osiąga 3.-5. miesiąc. Najszybszy wzrost naczyniaka statystycznie przypada w 3.-5 tygodniu życia dziecka – wtedy następują najbardziej widoczne zmiany na skórze.
Uznaje się, że naczyniaki to nowotwory, które samoistnie ustępują. Okres regresji może trwać nawet kilka lat. 30% zmian naczyniowych cofa się do ukończenia przez dziecko 2. roku życia, 50% do 5. roku życia. Czasem jednak zanik naczyniaka trwa do osiągnięcia przez dziecko 10-12 lat.
Typy naczyniaków u dzieci
Podstawowy podział guzów naczyniowych polega na określeniu, czy zmiana występuje powierzchownie, głęboko w skórze, czy jest typu mieszanego. Naczyniak powierzchowny jest płaski, czasem lekko wyniosły, zwykle koloru czerwonego. Naczyniak głęboki znajduje się na granicy skóry oraz tkanki podskórnej. Charakteryzuje się barwą niebieską lub jest w kolorze zbliżonym do skóry. Czasem występuje typ mieszany, który łączy w jednej zmianie typ powierzchowny i głęboki.
Kolejny podział zmian naczyniowych określa ich liczebność. Najczęściej zmiany występują pojedynczo, rzadziej jest ich dwie lub więcej. Mnogość guzów naczyniowych czasem wiąże się z wadami w układzie pokarmowym lub w wątrobie dziecka. Zmiany segmentalne, obejmujące duże obszary ciała są bardziej problematyczne i mogą predysponować do występowania powikłań, np. w postaci owrzodzeń, bądź konieczności zastosowania intensywnego leczenia.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Jak zdiagnozować naczyniak u dziecka?
Czasami nie wystarczy wywiad i badanie lekarskie, aby prawidłowo zdiagnozować naczyniaka u noworodka czy niemowlęcia. Często zmiana wygląda typowo i lekarz nie ma wątpliwości, z jakiego typu nowotworem skórnym ma do czynienia. Jednak, jeśli znamiona są mnogie, występują dodatkowe wady wrodzone, jest prawdopodobieństwo, że naczyniaki znajdują się również wewnątrz ciała dziecka – konieczne jest pogłębienie diagnostyki i wykonanie dodatkowych badań.
O charakterze badań decyduje pediatra, dermatolog lub chirurg dziecięcy. Zwykle zaleca się USG Doppler, a jeśli to badanie nie daje odpowiedzi czy dziecko faktycznie ma zmianę naczyniową, może być konieczne przeprowadzenie tomografii lub rezonansu. Kolejne kroki to biopsja i badanie histopatologiczne pobranych tkanek.
Jak leczyć naczyniaki u noworodków i niemowląt?
Najczęściej naczyniaki to zmiany, które nie wymagają podejmowania leczenia. Wybranie terapii dla wyleczenia guza naczyniowego, zależne jest od jego wielkości i lokalizacji. Jeśli naczyniak zagraża funkcjom życiowym lub zdrowiu dziecka, gdy powoduje powikłania negatywnie wpływające na zdrowie malucha oraz stanowi istotny problem estetyczny – konieczne jest wdrożenie leczenia.
Terapia polega na podawaniu leków miejscowo do guza, ogólnoustrojowo, wykonaniu operacji chirurgicznej lub embolizacji, czyli odcięciu dopływu krwi „zasilającej” zmianę.
Jakie powikłania mogą wystąpić przy naczyniaku u noworodka?
Powikłania towarzyszące naczyniakom zwykle są zależne od umiejscowienia zmian. Gdy guz naczyniowy znajduje się na twarzy (okolica oczu, warga, nos, małżowiny uszne), rękach, lub okolicy narządów płciowych, często upośledza funkcjonowanie narządów sąsiadujących lub krwawi, gdyż jest w miejscu, gdzie m.in. ubrania podrażniają jego powierzchnię.
Krwawienia czy owrzodzenia są bardzo trudne nie tylko dla dziecka, ale również dla rodzica malucha. Masywne krwawienia, występujące przy dużych zmianach naczyniowych niekiedy wymagają przetaczania krwi. Owrzodzenia to otwarte rany, trudne do zagojenia, które mogą się infekować. Później, po wchłonięciu naczyniaka lub leczeniu, pozostają nieestetyczne ślady czy blizny, które kwalifikują się do dalszego leczenia.
Naczyniak u dziecka – o czym warto pamiętać?
Jeśli na skórze malucha pojawi się naczyniak lub wystąpią objawy zwiastujące, konieczna jest kontrola pediatryczna. W zależności od rozległości zmian, ich liczby i umiejscowienia, pediatra zaleci obserwację lub skieruje do dermatologa dziecięcego czy chirurga. Bardzo ważne jest wczesne określenie typu guza i uniknięcie powikłań oraz ich leczenie w odpowiedni sposób. Noworodki i niemowlęta to często nie są pacjenci współpracujący, dlatego ważne jest fachowe podejście personelu medycznego i cierpliwość rodziców oraz pouczenie, jak postępować ze zmianą oraz w jaki sposób ją zaopatrywać.
Z ektoiną
prosto z natury
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Idealny sposób na pielęgnacje ust poza domem.
O działaniu nawilżającym i ochronnym
Bibliografia:
1. Krasowska D., Michalska-Jakubus M.: Dermatologia pediatryczna w teorii i przypadkach. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2024, 89-98.