Odparzenia to zmiany skórne, które są powodowane przez mechaniczne uszkodzenia naskórka. Obserwuje się je u noworodków, niemowląt i małych dzieci zazwyczaj do czasu odpieluchowania. Powodują zaczerwienienie, obrzęk oraz wrażliwość na dotyk, a w niektórych przypadkach powstawanie krostek, pęcherzy i nadżerek. Zmiany mogą być zlokalizowane w okolicy narządów intymnych, pupy, w pachwinach, pod pachami, pod kolanami, na udach, na szyi, w fałdkach lub za uszami.
W związku z tym, że odparzenia to powszechny problem, w medycynie powstał nawet termin „pieluszkowe zapalenie skóry” (PZS), który stosuje się do nazywania zmian skórnych, powstających pod pampersami. PZS to podobno jedna z najczęstszych dermatoz, czyli chorób dermatologicznych diagnozowanych u dzieci do pierwszego roku życia.
Czynniki wpływające na powstawanie odparzeń
Co wpływa na powstawanie odparzeń u noworodków? M.in.:
- za rzadka zmiana pieluszek,
- stosowanie zasypek,
- rzadkie mycie okolic intymnych, fałdek, stref pod kolanami, pod pachami itp.,
- wysokie temperatury,
- alergie – pokarmowe lub na składniki używanych kosmetyków,
- atopowe zapalenie skóry,
- biegunki,
- rozszerzanie diety i zmienione stolce,
- grzybicze lub bakteryjne infekcje skórne,
- infekcje układu moczowego.
Poza tym warto pamiętać, że na odparzenia najbardziej narażone są dzieci urodzone przedwcześnie, ponieważ warstwa rogowa ich skóry nie wykształciła się do końca, a jej pH jest bliskie obojętnemu, co wpływa na zwiększone ryzyko rozwoju drobnoustrojów.
Jak rozpoznać odparzenia u noworodka?
Jak wyglądają odparzenia? Tego typu zmiany skórne trudno przegapić. Zauważa się je najczęściej podczas zmiany pieluszki lub w trakcie codziennej pielęgnacji. Skóra w miejscu odparzenia jest podrażniona, zaczerwieniona i obrzęknięta. Może być również łuszcząca się i znacznie cieplejsza, niż w innych okolicach.
Czasami na zmienionym obszarze pojawiają się krostki lub grudki, a w niektórych przypadkach także nadżerki i pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym.
Odparzenia wywołują silny dyskomfort, pieczenie, a nawet ból, dlatego noworodek mający takie zmiany może być niespokojny i rozdrażniony.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Co stosować na odparzenia u noworodka?
Jakie preparaty można stosować wtedy, gdy dojdzie do powstania odparzeń? Warto jak najszybciej posmarować zmienione miejsca kremami, maściami lub balsamami zawierającymi ektoinę. Ektoina zmniejsza dyskomfort spowodowany przez podrażnienia i uszkodzenia skóry, redukując reakcję zapalną, a także wspierając odbudowę komórek. Część preparatów z ektoiną jest przeznaczona do stosowania u dzieci już od 1. dnia życia.
Powszechnie używa się również maści z alantoiną lub lanoliną oraz pantenolem, czyli z substancjami, które mają właściwości regenerujące i działają nawilżająco.
Jeśli odparzenia nie znikają po kilku dniach, u dziecka występuje podwyższona temperatura ciała lub biegunka, zmiany rozprzestrzeniają się albo mają postać żółtych krostek lub pęcherzyków wypełnionych ropą, należy się skonsultować z pediatrą lub dermatologiem. W razie potrzeby specjaliści zlecą odpowiednie leczenie.
Jak zapobiegać odparzeniom?
Skoro odparzenia są tak powszechne, to czy można im w jakiś sposób zapobiegać? Żeby uniknąć odparzeń trzeba przede wszystkim często zmieniać pieluszki – za każdym razem po kupce i wtedy, gdy jest ona już mokra. Im dłużej skóra będzie miała kontakt z kałem lub moczem, tym większe ryzyko powstania bolesnych zmian. W praktyce noworodki przewija się kilkanaście razy dziennie, a także w nocy.
Powinno się również regularnie wietrzyć skórę w miejscach, które są najbardziej narażone na odparzenia, np. po przewijaniu w ciągu dnia zostawiać maluszka na jakiś czas bez pampersa na podkładzie lub pieluszce tetrowej, żeby skóra mogła oddychać.
Poza tym warto sprawdzać, co zawierają kosmetyki, preparaty, a nawet pampersy używane na co dzień. Produkty dla noworodków nie powinny mieć barwników, konserwantów, aromatów i innych zbędnych dodatków. Najlepiej poszukać takich z krótkimi składami.
Co jest ważne w pielęgnacji, by nie doprowadzić do pojawienia się odparzeń? Przemywanie pupy przy każdej zmianie pieluszki czystą wodą i stosowanie preparatów zapobiegających odparzeniom, zawierających alantoinę. Nawilżane chusteczki, chociaż wygodne w użyciu, ze względu na zawartość m.in. substancji zapachowych mogą podrażniać delikatną skórę malucha.
Podsumowując, odparzenia u noworodków mogą występować nie tylko w okolicy pieluszkowej, lecz także w fałdkach, pod pachami, pod kolanami i w innych miejscach, w których skóra ociera się o siebie. Jeśli podczas przewijania lub codziennej pielęgnacji zauważysz, że skóra jest zaczerwieniona, podrażniona, nadmiernie ciepła i pojawiły się na niej krostki, warto zastosować preparaty z ektoiną, alantoiną, lanoliną lub pantenolem. Gdy mimo to odparzenia nie ustępują albo towarzyszą im inne niepokojące objawy, należy skontaktować się z pediatrą lub dermatologiem.
Żeby uniknąć odparzeń u malucha powinno się przede wszystkim często zmieniać pieluszki, zadbać o regularne wietrzenie skóry, używać sprawdzonych pampersów i kosmetyków, które nie wywołują podrażnień, przemywać pupę noworodka czystą wodą oraz pamiętać o stosowaniu preparatów nawilżających. Profilaktyka w tym przypadku ma szczególne znaczenie – dobra pielęgnacja pozwala skutecznie zredukować ryzyko odparzeń.
Bibliografia
- Wilmont A., Doboszyńska A., Pieluszkowe zapalenie skóry u dzieci, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2012, t. 8, nr 3, s. 272–274.
- Rusin-Tupikowska A., Zalewska M., Baran E., Pieluszkowe zapalenie skóry – miejsce drożdżaków wśród czynników etiopatogenetycznych, „Mikologia Lekarska”, 2010, t. 17, nr 1, s. 53–56.