To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Pozwolenie na ponoszenie porażek – co to zmienia w życiu?
Zanim zaczniesz uczyć dziecko radzenia sobie z rywalizacją, doświadczeniem porażki, zastanów się, jak sam podchodzisz do takich sytuacji. Co robisz? Jak się zachowujesz? Jak reagujesz na własne niepowodzenia przy dziecku? Rodzic jest najlepszym modelem wielu zachowań, a Twoje reakcje, sposoby radzenia są intensywnie obserwowane przez małe oczka.
W sytuacji, kiedy trudno pogodzić się z przegraną zastanów się, co Ci pomaga? Jak chcesz, aby się ktoś wobec Ciebie zachował? Dzięki takiej analizie będziesz wiedzieć, co na co dzień może zaobserwować Twoje dziecko. Bardzo ważne, jest też uświadomienie sobie, czy doceniamy jedynie wygraną, czy sam udział w zabawie. Czy sprawia nam przyjemność nie tylko stanięcie na podium, ale samo podjęcie wyzwania? Pozwolenie na odnoszenie porażek jest bardzo uwalniające od presji bycia najlepszym i zawsze skutecznym. Nacisk na wygrywanie za każdym razem, osiąganie pierwszego miejsca bez względu na konkurencje w długiej perspektywie często prowadzi u dzieci do wykształcenia się niezdrowego perfekcjonizmu.
Oswajanie porażek w domu rodzinnym, z bliskimi pomaga dziecku nauczyć się, jak radzić sobie z przegraną we wspierającym i przyjaznym środowisku. Dzięki temu, że mama i tata są blisko – płacz, złość, obrażanie się – jest łatwiejsze do przeżycia i doświadczenia. Bez takiego domowego treningu spotkanie z rówieśnikami i rywalizacja w grupie, może być bardzo brutalnym doświadczeniem, ponieważ koledzy i koleżanki, w tym samym wieku są o wiele mniej wrażliwi na uczucia innych niż rodzice.
Nauka przegrywania z godnością i wsparcie w regulacji emocji, pomaga dziecku doświadczyć rywalizacji w bezpiecznych warunkach. Dodatkowo zachęcanie do eksperymentowania, sprawdzania swoich sił pokazuje dziecku, że może próbować, doświadczać swoich talentów w praktyce i przekonywać się, w czym jest naprawdę dobre.
Przeczytaj także: 6 pytań do psychologa – rodzeństwo
Jak porażki budują odporność psychiczną dziecka?
Dziecko nie uniknie porażki w życiu. Dlatego warto pokazać mu, że nie trzeba się jej bać, a traktować jak naturalny etap uczenia się, poprawiania swoich umiejętności. Opowiadanie o ludziach, którzy dzięki tysiącom prób odnieśli sukces, może bardzo mocno zainspirować malucha. Pokazywanie historii sportowców, naukowczyń, wynalazców, pisarek i ich drogi do sukcesu – daje przykład dziecku, że czasami, aby coś uzyskać, odnieść sukces potrzeba wielu prób, porażek, ulepszeń i działań. Jednak te historie przekonują, że liczy się wytrwałość, wyciąganie wniosków, wiara w siebie i odwaga do ponownego spróbowania swoich sił.
Radzenie sobie z porażkami pomaga budować odporność psychiczną. Oswajanie popełniania błędów, przegrywania sprzyja, lepszemu radzeniu sobie ze stresem w przyszłości, a także umiejętności patrzenia na trudność, jak na wyzwanie i odnajdywania w sobie motywacji i siły do poszukiwania rozwiązań, a nie poddawania się.
Jak oswoić dziecko z porażką?
Grajcie w gry planszowe dostosowane do wieku i umiejętności dziecka
W procesie radzenia sobie z porażką, rodzice czasami nie wiedzą, czy dawać dziecku wygrać, czy zmieniać zasady gry, aby ono poczuło się lepiej. Tu byłabym ostrożna z takim działaniem, ponieważ dzieci bardzo szybko się orientują, że rodzice oszukują i mogą czuć się bardzo zranione takim postępowaniem. Lepszym wyjściem będzie dostosowanie poziomu trudności gry czy zabawy do umiejętności dziecka, tak aby mogło rzeczywiście wygrać. Dzięki grze, w której dziecko naturalnie może być lepsze – przestrzega ono zasad, a jednocześnie doświadcza przyjemnego uczucia dumy z wygranej. Zachęcam do obserwacji swojego dziecka i wyczuwania momentów, kiedy rzeczywiście np. odwrócenie zasad gry (np. wygrywa osoba, która będzie ostatnia na mecie) będzie lepsze niż sztywne trzymanie się reguł.
Gry, które mają określone zasady, są świetne w nauce radzenia sobie w rzeczywistym świecie. Jeśli dziecko widzi, że należy przestrzegać reguł, uczy się tego, że pewne rzeczy robimy w określony sposób, łatwiej mu zrozumieć zachowanie bezpieczeństwa na drodze, zapinanie pasów w aucie czy określone zasady przebywania w kinie czy teatrze.
Najlepsze gry na początek to gry pamięciowe, polegające na spostrzegawczości, logiczne łamigłówki. Oczywiście należy je dostosować do wieku dziecka i dobrze wytłumaczyć mu zasady. Jednak są to rodzaje gier, w których nawet maluch może być lepszy niż dorosły.
Dowiedz się więcej: Zabawy i gry planszowe rozwijające mowę dziecka
Rozmawiajcie o rywalizacji, współpracy i wygrywaniu
Bez względu na to, kto wygra, porozmawiajcie, o tym co się działo w trakcie gry – jakie umiejętności były potrzebne, jakie wyzwania były najtrudniejsze? Jeśli dziecko przeżywa złość z powodu przegranej – pozwól mu ją odczuwać. Bądź blisko, zapytaj, czy potrzebuje się przytulić, czy może woli zostać samo – takie danie wyboru sprzyja, poszanowaniu potrzeb dziecka.
Warto porozmawiać z dzieckiem, że nie zawsze można wygrać zawody lub konkurs, nawet jeśli włożymy w przygotowanie dużo wysiłku. Czasami wygrana zależy od szczęścia, losu – tu dobrym przykładem może być zagranie w gry polegające na rzucie kostką lub rozdawaniu kart. Tego typu rozgrywka będzie dla dziecka trudniejsza, ponieważ jest mniej przewidywalna i zależna od wysiłku dziecka.
Rozmowa o wygrywaniu i przegrywaniu, to też przekazanie dziecku, że jego wartość jako osoby nie zależy od tego, w jakich konkursach czy grach bierze udział i jakie miejsce zajmuje. Jest wartościowe samo w sobie, bez względu na doświadczenie porażki czy sukcesu. Należy o tym przypominać wiele razy, a szczególnie wtedy, kiedy przeżycie porażki jest dla dziecka trudne.
Wyciągaj wnioski z porażek i świętuj sukcesy – swoje i dziecka
Świętowanie sukcesów, wygranej czy pierwszego miejsca jest bardzo ważne, tak aby docenić dziecko, pokazać swoje zadowolenie i nie umniejszać radości. Jednocześnie trzeba robić to umiejętnie i nie przykładać do takich sytuacji nadmiernej uwagi. Kiedy bardzo mocno okazujemy swoją radość, dumę z wygranej, w odwrotnej sytuacji, doświadczenie porażki skończy się czarną rozpaczą. Kiedy dziecko przegra – porozmawiaj z nim, kiedy emocje już opadną, o tym, co mogła go nauczyć ta sytuacja, jak może zachować się następnym razem?
W sytuacji grania w gry masz okazję zaprezentować bardzo odpowiedzialną postawę osoby, która przegrywa – podaj rękę dziecku, pogratuluj mu wygranej, możesz powiedzieć „Przegrałam. Gratuluję Ci wygranej. Jest mi trochę smutno, ale następnym razem postaram się wygrać”.
Dostrzegaj i doceniaj wysiłek i zaangażowanie
Dostrzeganie zaangażowania dziecka, pokazywanie mu, z jakich umiejętności korzysta w trakcie gry, zawodów czy konkursu pozwala poczuć się docenionym i ważnym. Dawanie mu informacji, że cieszy nas to, że bierze udział i próbuje swoich sił – sprzyja wykształcenia u dziecka postawy dostrzegania przyjemności z samego faktu brania udziału w rywalizacji. Pokazywanie, że w grze liczy się przyjemność, wspólne spędzanie czasu, że nauczenie się zasad czy rozgryzienie wyzwań w zabawie jest procesem, buduje w dziecku przekonanie, że wygrywanie nie jest najważniejsze.
Pomóż radzić sobie z niekomfortowymi emocjami
Przegrana jest trudna – często pojawiają się: złość, rozczarowanie, wściekłość, smutek. Rodzice mogą dostrzec łzy, usłyszeć słowa „Nigdy, już nie zagram w tę głupią grę”, czy zobaczyć, jak plansza z figurkami lub karty lądują na podłodze w ataku złości. Te wszystkie reakcje, choć bardzo trudne, są całkowicie normalne u dzieci. One nie potrafią jeszcze regulować swoich emocji i w sposób opanowany mówić, co czują (wielu dorosłych też nie posiadło tej sztuki), dlatego to rodzice mają okazję, w takim momencie pomóc nazwać, to co odczuwa dziecko, co się z nim dzieje i wesprzeć w poszukiwaniu sposobów, które będą teraz najbardziej pomocne, aby wrócić do równowagi. Akceptacja dziecięcych emocji, bycie i wspieranie, pomaga oswajać porażkę, uczy, że można jej doświadczyć i poradzić sobie, a następnie spróbować kolejny raz.
Może zainteresować Cię również: Rola ojca w wychowaniu przedszkolaka – jak budować więź z dzieckiem