Pięć składników wartych suplementacji diety dla kobiet w ciąży
Według Rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, jest pięć składników, które powinny być suplementowane przez ciężarne:
● kwas foliowy,
● witamina D,
● kwas dokozaheksaenowy (DHA),
● jod,
● żelazo.
W populacji zdrowych kobiet, jeśli nie ma konkretnych wskazań medycznych, inne mikroelementy, witaminy i substancje czynne nie są rekomendowane jako suplementacja dobrze zbilansowanej diety.
Suplementacja kwasem foliowym w ciąży
Suplementacja kwasem foliowym w ilości 0,4 mg 5-MTHF (aktywna forma) dziennie + 0,4 mg kwasu foliowego (jako uzupełnienie diety bogatej w foliany) zalecana jest wszystkim kobietom w wieku rozrodczym, z uwagi na to, że 60% ciąż jest nieplanowanych. Kwas foliowy stosowany jest głównie pod kątem zmniejszania ryzyka wad cewy nerwowej u płodu w pierwszych tygodniach ciąży.
Najnowsze wytyczne PTGiP na drugą połowę 2024 roku mówią, że w okresie ciąży należy przyjmować 0,8 mg 5-MTHF (aktywna forma) kwasu foliowego. Zalecenia dotyczą populacji kobiet bez dodatkowych czynników ryzyka.
Silikonowe plastry na bliznę po cesarskim cięciu
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Opracowany specjalne dla kobiet w ciąży.
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Roztwór doustny do wspomagania leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego
Dla zdrowia układu moczowego.
Suplementacja witaminą D w ciąży
Wpływ witaminy D na ludzki organizm jest wieloaspektowy. Nie bez znaczenia jest również dla kobiety w ciąży i rozwijającego się dziecka. Mimo to, większość populacji, w tym kobiet ciężarnych, ma niedobory witaminy D.
Większość rekomendacji wskazuje na suplementację minimum 600 IU witaminy D dziennie, ale optymalne wydawałoby się przyjmowanie 1500–2500 IU dziennie od początku ciąży.
Zalecenia odnoszą się do kobiet ciężarnych bez obciążeń sugerujących deficyt witaminy D w organizmie i o prawidłowym BMI. Idealne byłoby przeprowadzenie badania krwi określającego stężenie 25(OH)D3, które pozwala na dobór odpowiedniej dawki suplementu, jednak tego typu diagnostyka wykracza poza standard opieki okołoporodowej.
Suplementacja kwasami DHA w ciąży
Odpowiednia ilość DHA w ciąży jest niezbędna do zapewnienia prawidłowej ostrości wzroku i odpowiedniego rozwoju psychomotorycznego dziecka, a także obniża ryzyko wystąpienia depresji u matki. Rekomendacje mówią o suplementacji co najmniej 200 mg DHA dziennie u wszystkich ciężarnych od początku ciąży, o ile spożywane są 2 porcje ryb lub owoców morza w tygodniu. U kobiet niespożywających ryb lub spożywających mniej niż 1-2 porcje tygodniowo, można rozważyć większe dawki DHA. Sugeruje się włączenie wyższych dawek – 1000 mg DHA dziennie – w postaci suplementu diety u kobiet zagrożonych porodem przedwczesnym (<34. tygodnia ciąży).
Suplementacja jodem w ciąży
Mimo powszechnego jodowania soli, w wielu europejskich krajach, w tym w Polsce, stwierdza się niedobory jodu. Wszystkim kobietom w ciąży zaleca się suplementację 150–200 µg jodu dziennie od początku ciąży. W przypadku chorób tarczycy w wywiadzie, dawki dobiera się indywidualnie na podstawie stężenia hormonów tarczycy i przeciwciał przeciwtarczycowych. U ciężarnych niespożywających nabiału bądź ograniczających spożycie soli, zapewnienie odpowiedniej podaży jodu może wiązać się z wyższymi dawkami suplementacyjnymi.
Suplementacja żelazem w ciąży
Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży zwiększa się znacznie – z 18 mg przed ciążą do 27 mg w okresie ciąży. Zarówno niedobór, jak i nadmiar żelaza w ciąży może wpływać negatywnie na wyniki położnicze. Wszystkim ciężarnym, zgodnie ze Standardem Postępowania w Ciąży Fizjologicznej, zaleca się systematyczną kontrolę morfologii (głównie średniej objętości krwinki czerwonej MCV, hematokrytu i hemoglobiny) i stężenia ferrytyny (na pierwszej wizycie położniczej) w celu wykluczenia niedokrwistości w ciąży.
Suplementacja żelazem podczas ciąży zalecana jest jednak tylko w przypadku jego niedoboru.
Jedynie u przyszłych matek ze stwierdzoną niedokrwistością z niedoboru żelaza bądź obniżonym stężeniem ferrytyny włącza się suplementację żelazem, zazwyczaj w małych dawkach, do 30 mg żelaza dziennie.
Od kiedy brać witaminy w ciąży – podsumowanie
Według polskich rekomendacji, każda kobieta, która zobaczy dwie kreski na teście ciążowym powinna wiedzieć, że od początku ciąży powinna suplementować kwas foliowy, witaminę D, kwasy DHA i jod. Suplementacja kwasem foliowym rekomendowana jest dla wszystkich kobiet w wieku rozrodczym (a więc również przed ciążą, minimum 4 tygodnie przed planowanym poczęciem), a witaminy D dla całej populacji przez cały rok (z uwagi na niedobory). Suplementację żelazem włączamy po konsultacji z lekarzem prowadzącym, jeśli są wskazania wynikające z wyników badań krwi. Stosowanie preparatów wielowitaminowych u wszystkich ciężarnych nie jest aktualnie zalecane.
Zimmer M., Sieroszewski P., Oszukowski P., Huras H., Fuchs T., Pawłosek A. (2020). Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 5(4), 170-181.
Carlson SE., Gajewski BJ., Valentine CJ., et al. (2017). Assessment of DHA on reducing early preterm birth: the ADORE randomized controlled trial protocol. BMC Pregnancy Childbirth, 17(1):62.
Żywienie kobiet w okresie ciąży – teoria i praktyka. Instytut Matki i Dziecka, Zakład Żywienia, Warszawa 2021.
Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., et al. (2020). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.
Seremak-Mrozikiewicz, A., Bomba-Opoń, D., Drews, K., Kaczmarek, P., Wielgoś, M., & Sieroszewski, P. (2024). Stanowisko Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie suplementacji folianów oraz warunków stosowania dodatkowej suplementacji choliny i witamin B6 i B12 w okresie przedkoncepcyjnym, ciąży i połogu. Rekomendacje PTGiP. https://www.ptgin.pl/sites/scm/files/2024-04/Foliany%20-%20Stanowisko%20Ekspert%C3%B3w%20PTGiP%202024.pdf. [październik 2024]