Test „combo” – co to?
Testy „combo” są to szybkie testy mające na celu rozpoznanie i wykrycie znajdujących się w organizmie chorego wirusów, do których należą:
· wirus grypy typu A i/lub B,
· wirus RSV (powodujący zakażenie układu oddechowego),
· wirus SARS-CoV-2 (powodujący chorobę covid-19).
Testy te dostępne są w aptekach już od kilku lat, jednak dopiero w tym roku stały się przedmiotem zapytania większości pacjentów przychodzących do apteki. Dlaczego? Powodem jest wzmożona aktywność wirusów grypy, RSV i SARS-CoV-2, co przekłada się na bardzo dużą ilość zachorowań.
Przeczytaj także: Przeziębienie, grypa, covid-19, a może RSV? Jak rozpoznać, co dziecku dolega?
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Testy „combo” – jak działają?
Wszystkie testy „combo” są testami immunochromatograficznymi, których rolą jest wykrywanie antygenu danego wirusa, czyli białka odróżniającego go od innych wirusów. Zawierają specjalny papierek testowy, na powierzchni którego znajduje się obszar testowy z przeciwciałami z koloidalnym złotem wobec antygenu wirusa oraz obszarem kontrolnym, służącym do weryfikacji poprawności wykonania i działania testu.
Po wykonaniu testu na jego powierzchni zawsze musi pojawić się czerwony pasek w obszarze kontrolnym. Jego brak wskazuje na błędne wykonanie lub wadę testu, a uzyskany wynik należy uznać za nieważny. W przypadku obecności antygenu wirusa w pobranej próbce, na teście w oznaczonym obszarze testowym pojawia się czerwona linia, na skutek powstania kompleksu przeciwciało-antygen, co oznacza że pacjent został zakażony danym wirusem i należy zastosować odpowiednie leczenie.
Testy 3w1 a 4w1
Test „combo” bardzo często nazywany jest testem „3w1” ze względu na ilość wirusów jakie wykrywa podczas jednego badania. Bardzo często jednak znaleźć można testy nazwane „4w1”. Czy to coś innego? Nie. Jest to ten sam rodzaj testu wykrywający wirusy: grypy typu A i B, RSV oraz SARS-CoV-2. Różnica polega jedynie na klasyfikacji wirusa grypy. Jedni z producentów opisują wirusa grypy typu A lub B jako jeden wirus (wirus grypy), natomiast inni rozdzielają go na dwa wirusy (wirus grypy typu A i wirus grypy typu B).
Jak wykonać test „combo”?
Każdy test sprzedawany w aptece posiada dołączoną ulotkę, w której zawarte są podstawowe informacje wraz z dokładną instrukcją wykonania.
We wszystkich testach podstawową czynnością jest wyłożenie wszystkich przedmiotów z pudełka (kasetka testowa, wymazówka, probówka z buforem, mały statyw, torebka na odpady) i przystąpienie do pobrania próbki.
1. POBRANIE WYMAZU: Pobranie wymazu polega na umieszczeniu w nosie wymazówki* i obracanie nią dookoła z jednoczesnym pocieraniem o ścianki.
2. UMIESZCZENIE W BUFORZE: Tak pobrany materiał umieszcza się wraz z wymazówką w probówce z buforem na określony czas*, a następnie usuwa patyczek wymazówki (wacik pozostaje w probówce).
3. WYMIESZANIE PROBÓWKI: Na górze probówki umieszcza się wkraplacz i miesza delikatnie kręcąc płynem w probówce (nie obracaj do góry dnem).
4. NANIESIENIE PRÓBKI NA KASETKĘ: Następnie do każdego otworu kasetki (mogą być 2 lub 3 w zależności od rodzaju testu) należy wpuścić kilka kropel* przygotowanej próbki.
5. WYNIK: Na wynik należy poczekać ok. 15 minut.
*głębokość umieszczenia wymazówki, czas umieszczenia w buforze oraz ilość kropel wkraplanych do otworu różnią się w zależności od producenta
UWAGA! Podany wyżej opis jest jedynie orientacyjną instrukcją wykonania testu przygotowaną na podstawie informacji zebranych z ulotek testów różnych producentów. Przed wykonaniem zakupionego testu w pierwszej kolejności przeczytaj dołączoną do niego instrukcję wykonania.
Testy „combo” bezpłatne w przychodniach
W odpowiedzi na apel lekarzy oraz zwiększoną zachorowalność na grypę, RSV oraz covid-19, na początku stycznia br. Minister Zdrowia podpisał rozporządzenie umożliwiające wykonywanie testów „combo” w przychodniach Podstawowej Opieki Zdrowotnej, które w całości będą finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Wprowadzenie takiego świadczenia daje możliwość na rozpoznanie rodzaju wirusa w przypadku występowania niecharakterystycznych objawów oraz dobranie odpowiedniego leczenia.
Wskazaniami do przeprowadzenia przez lekarza testu jest występowanie objawów tj.:
· gorączka,
· osłabienie,
· dreszcze,
· katar,
· ból głowy,
· kontakt z osobą zakażoną SARS-CoV-2.
Dodatkowo Konsultant Krajowy w Dziedzinie Medycyny Rodzinnej sugeruje, że wykonanie testu wskazane jest u osób wykazujących kliniczne objawy infekcji dróg oddechowych i należących do grupy ryzyka ciężkiego przebiegu grypy, RSV czy covid-19. Są to:
· dzieci poniżej 5 r.ż.,
· osoby starsze powyżej 65 r.ż.,
· osoby cierpiące na choroby: układu oddechowego, układu sercowo-naczyniowego, nerek, wątroby, cukrzycę, choroby neurologiczne, choroby metaboliczne i nowotwory;
· kobiety w ciąży i okresie połogu,
· pacjenci w immunosupresji, w tym również zakażeni HIV,
· dzieci przewlekle przyjmujące kwas acetylosalicylowy,
· chorzy otyli (z BMI powyżej 40),
· pensjonariusze domów pomocy społecznej.
Należy pamiętać, że test nie jest wykonywany na żądanie pacjenta. O jego przeprowadzeniu decyduje lekarz w oparciu o objawy zgłaszane przez chorego, przeprowadzone badanie i ocenę jego stanu zdrowia.
Test „combo” w przychodniach a w aptekach
Wprowadzenie do przychodni możliwości wykonywania testów „combo” ma ułatwić lekarzom diagnozowanie pacjenta, zwłaszcza w przypadku, kiedy objawy nie są jednoznaczne. Jednak zanim świadczenie to było dostępne testy „combo” można było zakupić w aptece i przeprowadzić samodzielnie w domu. Czym zatem różnią się testy w przychodni a testy w aptekach?
Przede wszystkim warto wiedzieć, że sposób wykonania obu testów jest taki sam. Próbkę pobiera się z nosa lub/i gardła, przenosi do buforu, a następnie wkrapla na specjalne pole w kasetce i oczekuje ok. 15 minut na wynik. Dodatkowo czułości testów z apteki, a przeprowadzonych w przychodni są do siebie zbliżone.
W przychodniach jednak szybkie testy „combo” są testami antygenowymi przeznaczonymi do użytku profesjonalnego. Oznacza to, że posiadają deklaracje zgodności, a osoba je wykonująca posiada wiedzę i doświadczenie umożliwiające przeprowadzenie takiego testu. Szybkie testy antygenowe do samokontroli to te, które możemy nabyć w aptece. Nie muszą być wykonywane przez osoby profesjonalne, również posiadają deklarację zgodności, a dodatkowo certyfikat zgodności. Oba typy testów mogą być produkowane przez jednego producenta i dostarczane do przychodni, jeżeli zostały zgłoszone do Urzędu Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.
Może zainteresować Cię również: Dlaczego dzieci tak często chorują i co można z tym zrobić?
1) https://www.urpl.gov.pl/pl/komunikat-prezesa-z-dnia-11012023-r-w-sprawie-wykonywania-przez-poradnie-poz-tzw-test%C3%B3w-combo-czyli
2) https://www.nfz.gov.pl/gfx/nfz/userfiles/_public/aktualnosci/aktualnosci_centrali/komunikaty_dsoz/2023/stanowisko_kkmr_testy_3w1_09.01.23.pdf