To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Alergia na cytrusy u dzieci – przyczyny
Cytrusy to jedne z najczęściej spożywanych przez nas owoców. Ich właściwości dobroczynne, związane między innymi z zawartością witaminy C (kwasu askorbinowego) docenia wielu z nas. Do cytrusów należą między innymi: pomarańcze, limonki, cytryny, mandarynki, grejpfruty czy również klementynki.
U podstawy alergii na cytrusy leży fakt, że u pewnej grupy pacjentów alergeny w postaci białek i cukrów, znajdujących się w cytrusach, wywołują odpowiedź układu immunologicznego, prowadzącą do pojawienia się objawów uczuleniowych. Do białek tych należą między innymi profiliny, białko regulowane przez giberelinę, czy germino podobne białka.
Co ciekawe, w cytrusach występują substancje zapachowe, które także mogą wywoływać objawy alergii (jest to na przykład cytral, cytronelo i limonen). Te substancje znajdziemy w niektórych olejkach zapachowych, ale także w perfumach i dezodorantach, co sprawia, że objawy alergii na cytrusy mogą pojawić się po ich użyciu.
Pomiędzy poszczególnymi gatunkami cytrusów mogą zachodzić reakcje krzyżowe, co polega na przykład na wywoływaniu objawów przez różne gatunki cytrusów (np. zarówno cytryny, jak i brzoskwinie). Warto też wspomnieć w tym miejscu o reakcjach krzyżowych między cytrusami, a niektórymi alergenami pyłkowymi. W badaniach zauważalne były także reakcje krzyżowe pomiędzy ziarnami pomarańczy i orzeszków ziemnych.
Objawy alergii na cytrusy
Objawy alergii pokarmowej na cytrusy mogą być bardzo różne i dotyczyć nie tylko układu pokarmowego. Symptomy chorobowe mogą ujawniać się po spożyciu zarówno cytrusów surowych, jak i w postaci gotowanej. W odniesieniu do przewodu pokarmowego mogą pojawić się:
● wymioty, refluks żołądkowo-przełykowy,
● biegunki lub zaparcia,
● zespół alergii jamy ustnej – uczucie pieczenia, obrzęk języka po spożyciu cytrusów,
● zapalenie przełyku, żołądka, jelita cienkiego i jelita grubego,
● kolka niemowlęca u dzieci mniejszych.
Alergia pokarmowa może manifestować się także jako alergiczny nieżyt nosa i astma, co sprawia, że objawy sugerują chorobę układu oddechowego. Możemy mieć do czynienia z przewlekłym kaszlem i nasilonymi objawami nieżytu nosa (niedrożność nosa, świąd w okolicach nosa, oczu i podniebienia oraz kichanie).
Ponadto alergia pokarmowa na cytrusy może objawiać się wykwitami skórnymi na przykład o charakterze pokrzywki czy też alergicznego kontaktowego zapalenia skóry, w którego przebiegu obserwujemy zmiany rumieniowe, pęcherzykowe i często grudkowe – obraz dermatologiczny może być w tym przypadku naprawdę zróżnicowany.
Diagnostyka alergii na cytrusy – na czym polega?
Diagnozując każdą alergię, należy na początku przeprowadzić bardzo dokładny wywiad, obejmujący okoliczności pojawiania się objawów, jak i potencjalne alergeny, z którymi pacjent ma w tym czasie kontakt. Diagnostyka alergologiczna nie zawsze jest łatwa, ze względu na niezliczoną ilość alergenów, jaka nas otacza oraz reakcje krzyżowe, w jakie mogą wchodzić alergeny.
W odniesieniu do alergenów pokarmowych, w tym cytrusów, podstawowym testem diagnostycznym są punktowe testy skórne (tak zwane skin prick test, SPT). W tym przypadku wykorzystuje się gotowe ekstrakty roślinne. Dostępne są także testy typu prick-by-prick z zastosowaniem pokarmów w postaci natywnej (surowej). W tej sytuacji nakłuwa się igłą dany produkt pokarmowy, a następnie skórę pacjenta i oczekuje pojawienia się objawów skórnych. Miejscem nakłuwania jest typowo skóra wewnętrznej powierzchni przedramienia lub skóra pleców. W miejscu, gdzie doszło do reakcji dodatniej pojawia się bąbel średnicy ≥3 mm.
Trzeba podkreślić, że w diagnostyce alergii pokarmowej złotym standardem cały czas pozostaje podwójnie ślepa, kontrolowana placebo próba prowokacji alergenem. Polega ona na podawaniu pacjentowi danego pokarmu, który podejrzewany jest o wywoływanie objawów, przy czym pacjent powinien nie wiedzieć, kiedy przyjmuje dany produkt, a kiedy placebo. Takie próby wykonuje się raczej w szpitalu, ponieważ w pewnych sytuacjach istnieje ryzyko wywołania ciężkiej reakcji alergicznej, a nawet wstrząsu anafilaktycznego.
W badaniach laboratoryjnych w diagnostyce alergii pokarmowych wykorzystuje się też niekiedy stężenie przeciwciał – całkowitego IgE, ale także alergonoswoistych IgE (sIgE). Należy podkreślić, że całkowite IgE może być podwyższone także w innych stanach niż alergia. Inne powody podwyższenia stężenia tych przeciwciał to infekcje pasożytnicze, pęcherzyca, ale także niektóre choroby hematologiczne (ziarnica złośliwa).
Alergia na cytrusy – leczenie
Podstawą terapii każdej alergii pokarmowej jest unikanie spożywania uczulającego pokarmu, czyli w tym przypadku cytrusów. Jeżeli występują w danym momencie objawy alergii pokarmowej, można zastosować leki przeciwalergiczne (przeciwhistaminowe), które niwelują objawy chorobowe. W przypadku bardziej nasilonych symptomów, lekarz może zdecydować się na zastosowanie doustnie lub dożylnie leków glikokortykosteroidowych. W przypadku objawów skórnych zastosowanie znajdują preparaty w postaci kremów lub maści z glikokortykosteroidami.
Podejrzenie alergii skórnej u dziecka, jak i u osoby dorosłej, wymaga dokładnej diagnostyki alergologicznej. Jeżeli występują u nas objawy, mogące sugerować właśnie takie rozpoznanie, to warto udać się na konsultacje do doświadczonego alergologa, który zaproponuje konkretną diagnostykę, mającą na celu znalezienie alergenu odpowiedzialnego za objawy kliniczne. Lekarz dobierze również odpowiednie preparaty, które opanują doskwierające nam objawy.
- J. Karczewska, Alergia na cytrusy, Alergia Astma Immunologia 2018, 23 (3): 215-220,
- Z. Bartuzi, Alergologia dla studentów i lekarzy. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013: 233-58,
- Interna Szczeklika – Podręcznik Chorób Wewnętrznych, wydanie 2019/2020, Medycyna Praktyczna, Kraków;
- M. Wojciechowska i inni, Nadwrażliwość na nikiel, Alergia. Astma. Immunologia. 2008; 13(3): 136–140.