Czym jest odporność?
Na odporność składają się wszystkie procesy układu immunologicznego, które chronią organizm przed wniknięciem chorobotwórczych drobnoustrojów tj. wirusów, bakterii. Aby mogły one zachodzić prawidłowo, organizm musi mieć pod dostatkiem niezbędnych witamin i minerałów.
U dziecka odporność kształtuje się już od pierwszych dni życia, poprzez dostarczanie z mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym witamin i minerałów w odpowiednich ilościach. Wraz z odstawieniem dziecka od mleka, zaczyna spadać zawartość związków w organizmie, przez co dochodzi do obniżenia odporności i częstszych infekcji. To właśnie wtedy ważne jest zadbanie o odpowiednie posiłki malucha, które warto uzupełnić w witaminy i minerały w postaci gotowych suplementów wspierających procesy immunologiczne
Układ odpornościowy uważa się za w pełni ukształtowany po ukończeniu 12. roku życia. Nie oznacza to jednak, że możemy całkowicie zrezygnować z podawania dziecku preparatów na odporność. W układzie odpornościowym ciągle zachodzą zmiany i brak dostarczania jakiegokolwiek składnika wiąże się z zaburzeniem jego prawidłowej pracy. Z tego powodu warto pamiętać o suplementacji również u starszych dzieci.
Kiedy podawać dziecku preparaty na odporność?
Preparaty na odporność warto podawać dziecku w okresie jesienno-zimowym, kiedy to chłodna pogoda i ponowny kontakt z rówieśnikami sprzyja rozwojowi i rozprzestrzenianiu drobnoustrojów.
Warto również podawać je:
- podczas odstawiania dziecka od mleka matki lub mleka modyfikowanego;
- przy wrodzonych zaburzeniach pracy układu immunologicznego;
- gdy dziecko jest niejadkiem i nie ma możliwości dostarczenia minerałów z pokarmem;
- u starszych dzieci/nastolatków, które nie przyjmują wraz z pożywieniem dostatecznej ilości witamin i minerałów niezbędnych w procesach odpornościowych.
Na co zwrócić uwagę w preparatach na odporność dla dzieci?
Decydując się na podawanie dziecku preparatów, mających wzmocnić budowanie odporności, warto przyjrzeć się dokładniej ich składowi.
Przyjrzyjmy się zatem składnikom z preparatów na odporność, które faktycznie wpływają na polepszenie procesów immunologicznych..
Beta-glukan
Beta-glukan jest to polisacharyd (wielocukier) pozyskiwany z grzybów (drożdży, boczniaków), jęczmienia, owsa, alg morskich oraz niektórych bakterii. Występuje w dwóch formach rozpuszczalnej (owies, jęczmień) i nierozpuszczalnej w wodzie (grzyby). Właściwości immunomodulujące przypisuje się właśnie tej drugiej – nierozpuszczalnej w wodzie – postaci.
Beta-glukan posiada wiele właściwości m.in. wspiera procesy odpornościowe organizmu. Wzmacnia proces fagocytozy makrofagów i granulocytów (komórek odpornościowych organizmu), a także stymuluje procesy odpowiedzi immunologicznej. Dodatkowo beta-glukany biorą udział w regulacji poziomu cholesterolu, usprawniają pracę jelit oraz wpływają na mikroflorę jelitową.
- DLA KOGO: dla dzieci powyżej 2. roku życia
- PREPARATY: kapsułki, syropy, tabletki
- PRZECIWWSKAZANIA: nadwrażliwość na beta-glukan
Miód manuka
Miód manuka to naturalny składnik produkowany przez pszczoły z nektaru krzewu manuka, występującego głównie w Nowej Zelandii. Swoje główne działanie zawdzięcza obecności w składzie metyloglioksalu (MGO), powstającego w wyniku przemian chemicznych. Wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwutleniające oraz wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego i oddechowego.
Wybierając preparat z miodem manuka, warto przejrzeć jego skład pod kątem zawartości MGO. Na opakowaniach obok oznaczenia literowego MGO zazwyczaj znajduje się liczba i plus (np. MGO 100+, MGO 200+). Oznacza to ile miligramów metyloglioksalu znajduje się w 1 kilogramie takiego miodu. Aby miód wykazywał swoje działanie przeciwbakteryjne, które jest kluczowe w budowaniu odporności, warto wybierać miody o minimalnym stężeniu 250 mg/kg (czyli MGO 250+ oraz większe wartości).
- DLA KOGO: dla dzieci powyżej 3. roku życia
- PREPARATY: syrop, płyn
- PRZECIWWSKAZANIA: nadwrażliwość lub uczulenie na miód
Laktoferyna
Laktoferyna jest białkiem naturalnie wytwarzanym w naszym organizmie i magazynowanym w granulocytach (komórkach układu odpornościowego). Posiada duże powinowactwo do jonów żelaza. Łączy się z nim w silne kompleksy, uniemożliwiając bakteriom i wirusom wykorzystanie go do wzrostu i namnażania. Laktoferyna wpływa również bezpośrednio na drobnoustroje, hamując wytwarzanie przez nie biofilmu (skupiska bakterii o silnych właściwościach adhezyjnych do komórek organizmu) oraz uszkadza ścianę komórkową bakterii i stymuluje procesy fagocytozy (pochłaniania ich przez komórki odpornościowe). Największe ilości laktoferyny znajdują się w siarze, czyli pierwszym mleku matki.
- DLA KOGO: czystą laktoferynę można podawać dzieciom już od pierwszego miesiąca życia, wybierając preparaty z dodatkami innych substancji biorących udział w budowaniu odporności, należy zapoznać się z wytycznymi podanymi na opakowaniu
- PREPARATY: tabletki do ssania, krople, tabletki, proszek do rozpuszczenia w wodzie
- PRZECIWWSKAZANIA: nadwrażliwość na laktoferynę
Czarny bez
Czarny bez, a dokładnie jego owoce, bogate są w antocyjany i flawonoidy wykazujące aktywność napotną, przeciwwirusową oraz immunostymulującą. Bardzo często łączony jest z aronią, która również wspiera procesy odpornościowe.
Wybierając preparaty z owocem bzu czarnego, warto zwrócić uwagę na standaryzację. Standaryzacja to sprawdzenie i określenie w wyciągu roślinnym rzeczywistej ilości składnika odpowiedzialnego za jego działanie.
- DLA KOGO: dla dzieci powyżej 3 roku życia
- PREPARATY: syrop
- PRZECIWWSKAZANIA: nadwrażliwość na substancję roślinną
Witamina C
Witamina C (kwas askorbowy) często dołączana jest do preparatów na odporność. Ułatwia wchłanianie żelaza, będącego niezbędnym składnikiem leukocytów (białych krwinek), a także ułatwia migrację leukocytów do miejsca zakażenia. Jej atutem jest również działanie antyoksydacyjne, ochraniające komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
- DLA KOGO: dla dzieci i dorosłych
- PREPARATY: kapsułki, tabletki, syropy – najlepiej wybierać preparaty z dodatkiem innych substancji wspierających odporność np. owocem czarnego bzu
Witamina D
Witamina D w organizmie ulega przemianom do najwyższej formy kalcytriolu o wysokiej aktywności. W organizmie bierze udział w stymulowaniu aktywności komórek odpornościowych tj. makrofagów i monocytów, pobudza wydzielanie katelicydyny działającej przeciwdrobnoustrojowo, a dodatkowo hamuje wytwarzanie prozapalnych cytokin.
- DLA KOGO: dla dzieci w każdym wieku; już od pierwszych dni życia zaleca się podawanie witaminy D
- PREPARATY: krople, kapsułki
DAWKI:
WIEK | ILOŚĆ WITAMINY D na dobę |
0-6 mż. | 400 j.m. |
6-12 mż. | 400-600 j.m. |
1-10 lat | 600-1000 j.m. |
11-18 lat | 800-2000 j.m |
Czasem ilości witaminy D podawane są w mikrogramach. 1 mikrogram = 40 j.m.
Kwas DHA
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) jest to nienasycony kwas tłuszczowy (NNKT) lub inaczej zwany was omega 3, który pozyskiwany jest z ryb lub alg morskich. W organizmie bierze udział m.in. w:
- aktywizacji procesów immunologicznych,
- budowaniu błon komórkowych komórek odpornościowych,
- hamowaniu stanu zapalnego.
Oprócz tego kwas DHA wpływa również na wiele innych struktur organizmu np. układ nerwowy czy serce.
- DLA KOGO: dla dzieci od 7. miesiąca życia
- PREPARATY: krople, kapsułki
DAWKI:
WIEK | ILOŚĆ KWASÓW DHA na dobę |
7-24 mż. | 100 mg |
2-18 lat | 250 mg |
Olej z nasion czarnuszki
Olej z czarnuszki jest jednym z najbardziej bogatych w skład substancji bioaktywnych. Pozyskiwany z nasion czarnuszki zawiera w sobie dużą ilość olejków, a zwłaszcza tymochinon, który w głównej mierze odpowiada za działanie immunomodulujące. Oznacza to, że mobilizuje układ odpornościowy poprzez zwiększenie ilości komórek odpornościowych podczas infekcji. Działa również przeciwzapalnie oraz wspomagająco przy infekcjach bakteryjnych, wirusowych czy grzybiczych.
Podobnie jak w przypadku owoców bzu czarnego, tak i przy czarnuszce warto zwrócić uwagę na standaryzację. W tym [przypadku standaryzowany powinien być tymochinon, a także inne substancje wzmacniające odporność, które nawzajem uzupełniają swoje działanie.
- DLA KOGO: dla dzieci powyżej 1. roku życia
- REPARATY: kapsułki, roztwory
- PRZECIWWSKAZANIA: nadwrażliwość na składniki aktywne oleju z czarnuszki
Stosując preparaty na odporność, należy pamiętać, że nie zapobiegną one w 100% infekcjom. Wspomogą układ odpornościowy i będą mobilizowały organizm do walki z chorobotwórczymi patogenami. Nie ma jednak magicznego preparatu, który całkowicie ochroni organizm przed chorobą.