Dlaczego hemoroidy często występują w ciąży?
Hemoroidy to poszerzone, bolesne żylaki w okolicach odbytu, które mogą występować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. W ciąży w organizmie kobiety dochodzi do szeregu naturalnych zmian, które przystosowują ciało do noszenia płodu, i to właśnie one często są przyczyną hemoroidów. O jakich zmianach mowa?
- Zwiększona objętość krwi krążącej
Zmiany w układzie sercowo-naczyniowym zachodzą już na początku ciąży. Między innymi zwiększa się pojemność minutowa i objętość wyrzutowa serca, wzrasta tętno, a na kolejnych etapach ciąży dochodzi do zwiększenia objętości krwi krążącej.
W ostatnich tygodniach przed porodem może być jej nawet o 40% więcej niż przed ciążą. Większa objętość krwi oznacza większy nacisk na naczynia krwionośne, dlatego jest to jedna z przyczyn występowania hemoroidów u przyszłych mam.
- Wzrost ciśnienia w jamie brzusznej
Powiększająca się wraz z płodem macica zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej, obciąża struktury miednicy, a do tego powoduje napięcia w jej okolicach. Wszystko to utrudnia odpływ krwi z dolnych partii ciała, w tym z okolic odbytu, przez co zwiększa się ryzyko hemoroidów.
- Wzrost stężenia progesteronu
Progesteron, czyli żeński hormon płciowy, jest odpowiedzialny za utrzymanie ciąży. Jednak wzrost jego stężenia w organizmie kobiety powoduje m.in. obniżenie napięcia ścian naczyń krwionośnych (co utrudnia odpływ krwi), a także upośledza czynność ruchową żołądka i jelit, przez co powstają zaparcia. One również mają ogromny wpływ na żylaki odbytu.
- Zaburzenia pracy przepony
Nieczęsto się o tym mówi, ale przepona ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania niemal całego organizmu. Niestety na późniejszych etapach ciąży, kiedy dziecko uciska przeponę, jej praca może zostać zaburzona, a to pośrednio wpływa na krążenie krwi oraz perystaltykę jelit, w efekcie prowadząc do zaparć, a potem hemoroidów.
Silikonowe plastry na bliznę po cesarskim cięciu
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Opracowany specjalne dla kobiet w ciąży.
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Roztwór doustny do wspomagania leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego
Dla zdrowia układu moczowego.
Znaczenie ćwiczeń fizycznych w łagodzeniu hemoroidów w ciąży
Jako że jedne z głównych przyczyn hemoroidów w ciąży to problemy z krążeniem oraz zaparcia, zarówno profilaktyka, jak i leczenie powinny skupiać się na aspektach, które pozytywnie wpływają na układ sercowo-naczyniowy oraz na układ trawienny.
W randomizowanym kontrolowanym badaniu przeprowadzonym w okresie od czerwca 2016 r. do czerwca 2019 r. wykazano, że zmiana nawyków żywieniowych i behawioralnych może znacząco zmniejszyć częstość występowania hemoroidów w ciąży.
Do badania włączono ciężarne (poniżej 12. tygodnia ciąży) w wieku 18-45 lat, które następnie przydzielono losowo do dwóch grup: interwencyjnej i kontrolnej. Pacjentki w grupie interwencyjnej otrzymały zalecenia dotyczące diety, aktywności fizycznej, sposobu wypróżniania itp. Zalecono im m.in.:
- spożywanie co najmniej 1,5 l płynów dziennie;
- spożywanie łyżki otrębów i 2-5 suszonych śliwek dziennie;
- spożywanie około 300 g owoców, 500 g warzyw i 30 g orzechów dziennie;
- ćwiczenia lub spacery 3–5 razy w tygodniu przez 30-60 minut dziennie.
Wyniki badania wykazały, że interwencja zmniejszyła częstość występowania hemoroidów o około 50%!
Ćwiczenia i aktywności na hemoroidy w ciąży
Jakie ćwiczenia na hemoroidy w ciąży będą najlepsze? Każda forma ruchu poprawia krążenie i może przyspieszyć pracę jelit, ale warto skupić się przede wszystkim na tych aktywnościach.
Spacery/bieganie
Spacery i bieganie w spokojnym tempie to aktywności aerobowe, które dotleniają organizm, wzmacniają mięsień sercowy, poprawiają zdolność do przyswajania tlenu, usprawniają krążenie krwi, a do tego pozytywnie wpływają na perystaltykę jelit. Wystarczy 30 minut aktywności dziennie, aby poczuć różnicę. Pamiętaj, aby ćwiczyć regularnie.
Spacery w ciąży są bezpieczne dla większości kobiet, jednak do biegania trzeba podchodzić ostrożnie. Jeśli nie robiłaś tego przed ciążą, wybierz inną aktywność aerobową (np. pływanie, taniec). Nie zapomnij też skonsultować się z lekarzem przed pierwszym treningiem.
Oddychanie przeponowe
Jak już wiesz, przepona ma duże znaczenie dla funkcjonowania całego organizmu, dlatego też zaburzenia z nią związane mogą pośrednio zwiększyć ryzyko pojawienia się hemoroidów. Warto więc poświęcić jej trochę uwagi, wykonując bardzo proste ćwiczenia oddechowe. Chodzi o to, aby podczas oddychania włączyć do pracy przeponę.
Połóż dłonie pod żebrami i weź spokojny, głęboki wdech w taki sposób, aby dłonie się uniosły. Następnie powoli wypuść powietrze. Ćwiczenia oddechowe możesz wykonywać na siedząco lub leżąco (na plecach) z nogami zgiętymi w kolanach. Rób je codziennie przez kilka minut.
Trening mięśni dna miednicy
Mięśnie dna miednicy pełnią wiele funkcji w ludzkim organizmie. Między innymi „trzymają” narządy wewnętrzne, pozwalają na prawidłową pracę zwieraczy i pęcherza, biorą udział w stabilizacji tułowia.
Niestety w czasie ciąży może dojść do ich osłabienia i nadmiernego napięcia lub w drugą stronę – do nadmiernego rozluźnienia. Każda nieprawidłowość w obszarze mięśni dna miednicy może mieć pośredni wpływ na wystąpienie hemoroidów, a związane jest to z nieprawidłowym krążeniem krwi w okolicach krocza oraz problemami z wypróżnianiem.
Bardzo ważne jest więc to, aby odpowiednio zadbać o te mięśnie i znormalizować napięcie. Najlepszym rozwiązaniem będzie wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego, który podpowie, w jakim kierunku warto iść. Niektóry kobiety muszą nauczyć się rozluźniania mięśni dna miednicy, inne mają problem z ich napinaniem. Dobór ćwiczeń zależy od sytuacji wyjściowej.
Rolowanie i rozciąganie
Warto też rozluźniać okolice krocza i miednicy poprzez rozciąganie mięśni lub masowanie piankowym wałkiem. Takie ćwiczenia zwiększą ukrwienie tkanek oraz poprawią ruchomość w stawach. To bardzo ważne w profilaktyce i leczeniu hemoroidów w ciąży. Przykładowe ćwiczenia rozciągające:
- Połóż się na plecach. Zegnij nogi w kolanach, następnie unieś je w górę i połóż prawą stopę na lewym kolanie. Chwyć dłońmi lewe udo i delikatnie przyciągnij do siebie, aby poczuć rozciąganie w pośladku. Pozostań w pozycji przez 30-60 sekund, następnie zmień nogę.
- Uklęknij na macie, połóż dłonie na biodrach, następnie wyprostuj prawą nogę i odstaw ją do boku – palce stopy powinny być skierowane na piszczel. Teraz opuść delikatnie biodra do podłogi. Powinnaś czuć rozciąganie po wewnętrznej stronie uda. Wytrzymaj w takiej pozycji 30-60 sekund, następnie zmień stronę.
- Usiądź na piętach, następnie rozszerz kolana. Zacznij powoli pochylać tułów do podłoża, jednocześnie wysuwając ręce coraz dalej przed siebie. Zatrzymaj się w takim momencie, aby czuć rozciąganie, ale nie ból. Pozostań w tej pozycji 30-60 sekund.
Pozycje odciążające miednicę
Regularnie przyjmuj pozycje ułatwiające odpływ krwi z okolic miednicy np. leżenie na plecach z poduszką pod miednicą. Dzięki temu krew nie będzie nadmiernie gromadziła się w żyłach.
Czego nie robić, gdy występują hemoroidy w ciąży?
Kobiety, które zmagają się z hemoroidami w ciąży, nie powinny przede wszystkim długo przebywać w pozycji siedzącej. Ważne jest też regularne wypróżnianie i nieignorowanie potrzeby skorzystania z toalety. Jeśli masz zaparcia, podczas wypróżniania skorzystaj z podnóżka – tak, aby kolana znajdowały się wyżej niż biodra.
Poza tym warto unikać ćwiczeń i aktywności, które mogą zwiększać nacisk na okolice miednicy, prowadzić do wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, a także utrudniać krążenie krwi w okolicach odbytu. Mowa tu m.in. o:
- treningu z ciężarami,
- jeździe konnej,
- jeździe na rowerze,
- bardzo intensywnych ćwiczeniach,
- podnoszeniu ciężkich przedmiotów.
Nie zapomnij o zdrowej diecie, bogatej w błonnik i o prawidłowym nawodnieniu. Jeśli zmiana nawyków nie pomaga na zaparcia, a hemoroidy są bardzo uciążliwe, skonsultuj się z lekarzem.
Poskus T, Sabonyte-Balsaitiene Z, Jakubauskiene L, Jakubauskas M, Stundiene I, Barkauskaite G, Smigelskaite M, Jasiunas E, Ramasauskaite D, Strupas K, Drasutiene G. Preventing hemorrhoids during pregnancy: a multicenter, randomized clinical trial. BMC Pregnancy Childbirth. 2022 Apr 30;22(1):374.
Staroselsky A, Nava-Ocampo AA, Vohra S, Koren G. Hemorrhoids in pregnancy. Can Fam Physician. 2008 Feb;54(2):189-90.