Co to jest czkawka?
Czkawka to mimowolne, czyli niezależne od woli człowieka, rytmiczne skurcze przepony, które skutkują wdechem, nagle przerwanym zamknięciem głośni. To sprawia, że słyszymy charakterystyczny dla czkawki dźwięk.
Nie znana jest etiologia i potencjalna rola czkawki. Badacze rozważają przetrwanie archaicznych odruchów lub rolę obronną, ale trudno określić, jaką dokładnie funkcję miała pełnić czkawka. Tym bardziej, że nieznane jest jej pochodzenie. Czy wynika z zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego, oddechowego czy nerwowego?
Istnieje również teoria, że czkawka w okresie prenatalnym stanowi formę treningu mięśni oddechowych dziecka, dzięki czemu mogą spełniać bez problemu swoją funkcję od pierwszych chwil po urodzeniu.
Zbadano za to, jak powstaje czkawka. Uznaje się, że ta dolegliwość jest wynikiem pobudzenia nerwu błędnego oraz jego rozgałęzień.
Czkawka występuje niezależnie od rasy, szerokości geograficznej czy poziomu socjoekonomicznego. Wśród najmłodszych z czkawką częściej zmagają się dziewczynki. Ataki czkawki zwykle są łagodne i wraz z wiekiem zmniejsza się ich liczba, za co może odpowiadać dojrzewanie i rozwój organizmu dziecka.
Przeczytaj także: Ciekawostki na temat karmienia piersią
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Kiedy noworodek zaczyna czkać?
Czkawka pojawia się około 8. tygodnia ciąży i zdarza się co jakiś czas przez cały okres jej trwania, najczęściej w III trymestrze. Po około 2 tygodniach od pierwszej czkawki pojawiają się ruchy oddechowe u płodu. Czkawka nie jest uznawana za dolegliwość groźną czy niebezpieczną, zwykle mija samoistnie po kilku – kilkunastu minutach.
Kobieta ciężarna zwykle bardzo dobrze czuje, kiedy dziecko ma czkawkę, szczególnie pod koniec ciąży. Odczuwa rytmiczne ruchy płodu, czasem widać ten ruch przez powłoki brzuszne.
Czy czkawka u noworodka jest groźna?
Pojawienie się czkawki zwykle nie jest oznaką nadzwyczajnego stanu, gdyż dzieci zmagają się z nią stosunkowo często. Jednak uporczywa czkawka, która trwa wiele godzin, pojawia się bardzo często i utrudnia życie dziecka, negatywnie wpływając np. na ssanie piersi, powinna być skonsultowana przez pediatrę. Przewlekła i trudna do zwalczenia czkawka przestaje być stanem fizjologicznym i oznacza komplikacje zdrowotne. Jakie?
Kiedy czkawka jest objawem choroby u noworodka?
Czkawka może się pojawić w przebiegu zmian w ośrodkowym układzie nerwowym, podrażnienia receptorów nerwu błędnego, np. poprzez obecność ciała obcego w przewodzie słuchowym, stanów zapalnych gardła, krtani, płuc. Ponadto czkawka może być objawem nowotworu płuc czy chorób obejmujących narządy jamy brzusznej. Czasem występuje jako „powikłanie” po zabiegach operacyjnych. Występuje w chorobach metabolicznych.
Maluchowi czkawka zwykle nie zagraża ani nie przeszkadza, gdyż pamięta ją z życia płodowego, jednak jeśli pojedynczy epizod trwa dłuższy czas, np. ponad godzinę, może być dla dziecka drażliwa i męcząca, szczególnie jeśli utrudnia jedzenie czy zasypianie.
Przyczyny czkawki u noworodka
Pokutuje przekonanie, że czkawka u niemowlaka pojawia się wtedy, kiedy dziecku jest zimno. Nic bardziej mylnego! Przecież czkawka pojawia się również w czasie ciąży, kiedy dziecko w łonie matki ma stałą temperaturę na poziomie 36,6 stopni Celsjusza.
Zwyczajowo uznaje się, że dziecko ma czkawkę, kiedy zbyt łapczywie je, ma pełny żołądek, doświadcza nagłej zmiany temperatury, czuje emocje jak strach, ból, radość (głośno się śmieje). Trudno do końca określić, czy to faktycznie prawdziwe przyczyny czkawki, gdyż etiologia jest nieustalona.
Sposoby na czkawkę u noworodka?
Na czkawkę nie ma pewnego sposobu. Można próbować zwalczyć ją, przystawiając dziecko do piersi czy podając mleko modyfikowane, jednak nic nie daje gwarancji, że to zadziała. Niektórym dzieciom pomaga ułożenie pionowe, jak do odbicia, innym leżenie na brzuszku. Zapewnienie dziecku dodatkowego kocyka czy założenie skarpetek nie rozwiązuje problemu, trzeba mieć na uwadze, że czkawka zazwyczaj sama przemija, co nie oznacza, że nie trzeba szukać rozwiązań, jak ulżyć dziecku.
Może zainteresować Cię również: Jak oczyszczać nos noworodka?
Czkawka u noworodka po karmieniu piersią
Czkawka u noworodków to częsty odruch, potencjalnie wyzwalany m.in. przez dużą ilość pokarmu w żołądku czy łapczywe jedzenie. Może pojawić się podczas lub tuż po karmieniu piersią i nie powinien to być powód do zmartwień, o ile dziecko prawidłowo przybiera na wadze, a jednorazowy napad czkawki mija w ciągu kilku minut.
Jeśli jednak czkawka pojawia się po każdym karmieniu, pojedyncze napady przedłużają się lub nie ustępują i stanowi to problem dla dziecka, prowadzi np. do wymiotów, powoduje niechęć do jedzenia, spadek wagi ciała – konieczna jest konsultacja z pediatrą.
Nawilża śluzówkę nosową.
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Krople enzymatyczne z laktazą kwaśną i neutralną.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
1. Cywińska-Bernas A., Łudzik M., Bąk-Romaniszyn L.: Czkawka u dzieci – niegroźna dolegliwość czy poważny objaw chorobowy? Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2007, 3(4), 282-289.
2. Einspieler C., Prayer D., Marschik P.: Fetal movements: the origin human behavior. Developmental Medicine & Child Neurology, 2021, 10.