Epidemia wyrównawcza grypy w sezonie 2022/2023
W ciągu ostatnich dwóch lat odnotowano mniej zachorowań na grypę w porównaniu do poprzednich sezonów. Z pewnością przyczyniły się do tego obostrzenia pandemiczne, przez które zaczęliśmy przywiązywać większą wagę do profilaktyki zdrowia. Przynajmniej w zakresie higieny osobistej. Bowiem jeśli chodzi o szczepienia ochronne, wciąż podchodzimy do nich z nieufnością, a nawet i niechęcią.
W Polsce wyszczepialność populacyjna na grypę wciąż utrzymuje się na poziomie 4%. To za mało, aby ograniczyć szerzenie się choroby, która rokrocznie w sezonie jesienno-zimowym powoduje tysiące zachorowań, nierzadko kończących się poważnymi powikłaniami, a niekiedy nawet śmiercią.
Obostrzenia związane z pandemią w połączeniu z najniższym w Europie poziomem wyszczepienia to czynniki, które zdaniem ekspertów, mają doprowadzić znacznego wzrostu zachorowań. O tym, że grypa na przełomie roku 2022/2023 może zaatakować ze zdwojoną siłą, mówił dr. hab. dr. n. med. Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Naukowiec w wywiadzie dla Pulsu Medycyny wyjaśniał:
– Tego typu sytuacje dzieją się zawsze, gdy w obrębie populacji będzie rosła liczba osób wrażliwych na daną chorobę, w tym przypadku na skutek niskiego odsetka szczepień oraz na skutek izolacji przez ostatnie dwa lata. Epidemiolodzy nazywają takie zjawisko dosadnie właśnie epidemiami wyrównawczymi.
Przeczytaj także: Dlaczego warto zaszczepić się przeciw grypie właśnie teraz?
Grypa już teraz atakuje najmłodszych
Przeglądając meldunki epidemiologiczne publikowane przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego okazuje się, że ze wzrostem zapadalności na grypę już mamy do czynienia, a choroba atakuje głównie najmłodszych. We wszystkich województwach, poza warmińsko-mazurskim, z tygodnia na tydzień zapadalność jest coraz wyższa, zwłaszcza u dzieci w wieku 0-4 lata, a w dalszej kolejności 5-14 lat.
Właściwie nie powinno to dziwić. Ze szczepień przeciw grypie najliczniej korzystają seniorzy. Dlatego też zachorowalność osób w wieku 65+ jest najniższa. Dzieci, choć tak jak i ich dziadkowie, mogą zaszczepić się bezpłatnie, do szczepień nie są posyłane. To niepokojące i niebezpieczne, biorąc pod uwagę, że na ciężki przebieg grypy i powikłań (w tym hospitalizacji i zgonu) najbardziej narażeni są najmłodsi (szczególnie dzieci poniżej 2. roku życia), najstarsi i najsłabsi, w tym również kobiety w ciąży i osoby przewlekle chore.
Dowiedz się więcej: Jesteś w ciąży? Od 1. września zaszczepisz się przeciw grypie bezpłatnie
Objawy grypy u dzieci pojawiają się nagle
Grypa rozwija się nagle. Zaczyna się od wysokiej gorączki i dreszczy. Dziecko jest osłabione, skarży się na ból mięśni, ból głowy, przeważnie wskazując na czoło i okolice oczu. Po 2-3 dniach dochodzą do tego dolegliwości ze strony układu oddechowego – niezbyt nasilony katar, ból gardła, suchy, męczący kaszel, a niekiedy również nudności, wymioty, biegunka. Niepowikłana grypa trwa około 7 dni, ale związany z nią kaszel i osłabienie mogą utrzymywać się nawet do dwóch tygodni.
Grypa u dzieci nawet w 50% przypadków wywołuje powikłania. Najczęściej to bakteryjne zapalenie płuc związane z nadkażeniem Staphylococcus aureus i pneumokokami, ale także zapalenie ucha środkowego, angina paciorkowcowa. Do powikłań grypy zalicza się ponadto m.in. drgawki gorączkowe, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mięśnia sercowego, sepsę i niewydolność narządową.
Na powikłania szczególnie narażone są niemowlęta i małe dzieci. Ryzyko wzrasta, jeśli towarzyszą im choroby przewlekłe, jak chociażby astma. Jeśli u takich maluszków wystąpią objawy grypy, konieczna jest hospitalizacja. Leczenie szpitalne jest też niezbędne, gdy grypa atakuje niemowlęta, ma ciężki lub powikłany przebieg. Trzeba pamiętać, że choć grypa, jako choroba wirusowa, jest samoograniczająca się, ale bywa nieobliczalna i może stać się niebezpieczna nawet u dzieci całkowicie zdrowych, bez schorzeń towarzyszących z prawidłowo funkcjonującą odpornością.
Szczepienia przeciw grypie są podstawową metodą profilaktyki
Grypa jest chorobą wysoce zakaźną. Przenosi się droga kroplekową, a także poprzez bezpośredni kontakt. Wystarczy, że dorosły, który przechodzi grypę bezobjawowo, weźmie na ręce nieodporne dziecko, a wirus bez trudu wniknie do jego organizmu i rozpocznie proces chorobowy. Ryzyko zakażenia niesie każdy kontakt twarzą w twarz, jak również przebywanie w sezonie zachorowań w dużych skupiskach ludzi – w tym marketach, autobusach, przedszkolach i szkołach.
Wirusy grypy, które w tym sezonie mogą być bardziej aktywne i zakaźne, przenoszą się z łatwością. Istnieje skuteczny sposób, aby się przed nimi chronić. Wystarczy raz w roku wykonać szczepienie, które dla dzieci i kobiet w ciąży jest bezpłatne. Szczepienia przeciw grypie sezonowej są aktualizowane. Te dostępne obecnie zapewniają ochronę przed wariantami grypy typu A Darwin/2021 oraz grypy typu B Austria/2021, która utrzymuje się przez około pół roku. To pozwala uniknąć poważnych zachorowań i powikłań grypy w zbliżającym się sezonie infekcyjnym, a ten, jak już zostało wspomniane, może być tzw. epidemią wyrównawczą.
Szczepienia są najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniom na grypę. Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami, powinny być wykonywane corocznie przez każde dziecko od 6. miesiąca życia, a także dorosłych i seniorów. Najlepiej zadbać o to przed rozpoczęciem sezonu grypowego, a więc właśnie teraz.
Na koniec odpowiedzmy na pytanie nurtujące wielu rodziców: czy szczepienia na grypę są bezpieczne dla dzieci? Medycyna korzysta z nich od lat 60. XX wieku, więc są to preparaty dobrze znane. Badania kliniczne i obserwacje pacjentów po podaniu milionów dawek potwierdzają ich wysoki profil bezpieczeństwa. Najczęściej występującymi skutkami niepożądanymi są reakcje miejscowe, jak ból czy zaczerwienienie skóry w miejscu wkłucia. U mniej niż 15% zaszczepionych pojawiają się reakcje ogólne – ból głowy, mięśni, osłabienie. Dotyczy to zwłaszcza małych dzieci i osób szczepionych przeciw grypie po raz pierwszy. W pozostałych przypadkach szczepienia są dobrze tolerowane. Co ważne, zapewniają skuteczną ochronę przed ciężkim i powikłanym przebiegiem grypy. Dlatego warto z nich skorzystać!
Może zainteresować Cię również: Jak ustrzec dziecko przed przeziębieniem i grypą?
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Jaki jest poziom zaszczepienia przeciw grypie w Polsce? (pzh.gov.pl)
Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę w Polsce, 2022, 9C (35) (pzh.gov.pl)
Sezon grypowy – Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kołobrzegu – Portal Gov.pl (www.gov.pl)
Ekspert: epidemia wyrównawcza grypy najpewniej w tym sezonie – Puls Medycyny – pulsmedycyny.pl
Grypa [w:] Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2019/2020, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2019