To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Kogo może dotknąć depresja w czasie ciąży?
Depresja jest najczęściej występującym zaburzeniem psychicznym w czasie ciąży, a mimo to jest mniej zbadana niż depresja poporodowa, pomimo konsekwencji, jakie może mieć zarówno dla kobiety ciężarnej, jak i płodu/noworodka.
Według badań, kobiety, które zaburzenia depresyjne mają w wywiadzie częściej doświadczają depresji w ciąży, szczególnie pod jej koniec, częściej zapadają także na depresję poporodową.
To właśnie historia depresji przed ciążą jest prawdopodobnie najsilniejszym czynnikiem predykcyjnym wystąpienia depresji związanej z ciążą. Ryzyko wystąpienia waha się u tych kobiet między 25% a 50%.
Identyfikacja czynników ryzyka podwyższonej depresji w czasie ciąży może pomóc w ukierunkowaniu działań wykrywających depresję u kobiet w ciąży i po porodzie, czynniki te to m.in.:
- niższy wiek matki, który zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia depresji w czasie ciąży;
- niski stopień wykształcenia, a co za tym idzie lęk, że ciężko będzie zapewnić potomstwu przyszłość (podobnie niskiemu statusowi społeczno-ekonomicznemu oraz statusowi zatrudnienia często towarzyszy zwiększony stres związany z trudnościami ekonomicznymi, co z kolei jest czynnikiem ryzyka depresji w ciąży);
- stan cywilny – bycie singlem, brak wspólnego pożycia z partnerem, brak stałego partnera lub z pewnym zaangażowaniem w konkubinacie, według badań, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem depresji przedporodowej;
- obecność przykrych dolegliwości związanych z ciążą, takich jak nudności, wymioty i zmęczenie, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem depresji. Te objawy mogą mieć negatywny wpływ na jakość codziennego życia kobiety ciężarnej. To samo dotyczy problemów z ciążą w tym zdiagnozowania u dziecka wad wrodzonych i chorób genetycznych, IUGR oraz powikłania występujące w czasie ciąży oraz związane z nią komplikacje;
- nieplanowana lub niechciana ciąża niesie ze sobą ogromny ciężar emocjonalny. Wraz z brakiem wsparcia społecznego również niesie ze sobą ryzyko wystąpienia depresji;
- styl życia: nawyki żywieniowe, cykl snu, aktywność fizyczna i ćwiczenia mogą wpływać na depresję poporodową.
Do czynników ryzyka depresji poporodowej oprócz tych, które mogą wpływać na rozwój depresji w czasie ciąży można zaliczyć również:
- poporodowe zaburzenia nastroju w wywiadzie rodzinnym,
- powikłania występujące w czasie porodu, długi i ciężki poród,
- nasilony i/lub przedłużający się smutek poporodowy (baby blues),
- urodzenie się chorego dziecka,
- traumatyczne wspomnienia z sali porodowej związane z traktowaniem pacjentki przez personel i przedmiotowym jej traktowaniem.
Epizody zaburzeń psychicznych objawiające się po porodzie u pacjentek cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową (ChAD) zdeterminowane są głównie czynnikami biologicznymi (zmiany stężeń hormonów u ciężarnej).
Przeczytaj także: Baby blues – jak sobie pomóc, gdy oczekiwania zderzają się z rzeczywistością, a bycie mamą wcale nie cieszy?
Jak objawia się depresja u kobiety ciężarnej?
Objawy, które powinny nas zaniepokoić, bo mogą wskazywać na rozwój depresji w czasie ciąży to między innymi:
- ciągłe uczucie smutku,
- obniżony nastrój lub płaczliwość przez większość czasu,
- uczucie rozdrażnienia lub łatwe wpadanie w złość,
- utrata zainteresowania innymi ludźmi i otaczającym światem,
- niechęć do jedzenia lub jedzenie więcej niż zwykle,
- przytłaczające negatywne myśli, takie jak martwienie się, że nie podoła się macierzyństwu,
- poczucie winy, poczucie beznadziei lub obwinianie siebie za swoje problem,
- problemy z koncentracją, problem z podejmowaniem decyzji,
- problemy ze snem,
- myśli i tendencje samobójcze.
Problem depresji w ciąży i po porodzie jest aktualny, poważny i wymaga należytej uwagi, a co za tym idzie wnikliwej obserwacji sfery psychicznej kobiet ciężarnych i młodych mam.
Czym jest depresja poporodowa i jak odróżnić ją od baby blues?
Baby blues, czyli smutek poporodowy nie równa się depresji poporodowej, ale może do niej prowadzić. Smutek poporodowy charakteryzuje się krótkotrwałym obniżeniem nastroju (do dwóch tygodni) mającym początek kilka dni po porodzie z tendencją do zmniejszania się, w przeciwieństwie do depresji, której objawy nie ustępują i trwają dłużej. Szacuje się, że w naszej populacji baby blues może dotyczyć aż 40-60% młodych matek.
- W czasie baby blues kobiety doświadczają napadów płaczu, smutku, niepokoju, drażliwości, zaburzeń snu, zmian apetytu, dezorientacji i zmęczenia, ale opisywane zmiany w przeciwieństwie do depresji nie wpływają na codzienne funkcjonowanie ani na możliwość opieki nad dzieckiem.
- Depresja poporodowa to choroba, która objawia się podobnie do depresji w ciąży, ale rozwija się po przyjściu dziecka na świat.
Oprócz objawów podobnych do tych, które występują w depresji w czasie ciąży dla depresji poporodowej charakterystyczne są także:
- poczucie bycia opuszczoną, osamotnioną i niezrozumianą szczególnie w zakresie macierzyństwa,
- istnienie przekonania, że dziecko sprawia zdecydowanie większe trudności niż inne dzieci,
- nadmierna i nieadekwatna troska o życie i zdrowie dziecka lub jej brak,
- podkreślanie bycia bezsilną oraz poczucie i zapewnianie o braku swojej atrakcyjności.
Czy depresję w ciąży i w czasie karmienia piersią można leczyć lekami?
Leczeniem pierwszego wyboru depresji okołoporodowej i w czasie ciąży jest psychoterapia oraz leki przeciwdepresyjne.
Psychoterapia jest opcją leczenia pierwszego rzutu dla kobiet z łagodną lub umiarkowaną depresją okołoporodową, zwłaszcza jeśli matki obawiają się leczenia.
U kobiet z umiarkowaną lub ciężką depresją zaleca się połączenie terapii i leków przeciwdepresyjnych. Preferowanymi lekami są selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Najwięcej danych dotyczy stosowania sertraliny jako SSRI pierwszego wyboru w profilaktyce i leczeniu depresji poporodowej I w czasie ciąży.
Według AAP (American Academy of Pediatrics, ang. Amerykańska Akademia Pediatrii) stosowanie leków z grupy SSRI w czasie ciąży i karmienia piersią jest bezpieczne. SSRI mają małą masę cząsteczkową i przechodzą do mleka, ale ich dawka jest minimalna i nie stwarza zagrożenia dla dziecka.
Lekiem z grupy SSRI, który powinien być unikany w czasie ciąży jest paroksetyna, która w porównaniu z innymi lekami z tej grupy, może wiązać się z większym ryzykiem dla rozwoju płodu.
Jeśli kobieta leczy się farmakologicznie z powodu zaburzeń nastroju, planuje ciążę, lub podejrzewa, że może być w ciąży, powinna jak najszybciej skonsultować się lekarzem w celu doboru najbezpieczniejszego leczenia. Nie wolno działać na własną rękę, ponieważ nagłe odstawienie leków może wiązać się z nawrotem choroby lub innymi komplikacjami.
Czy depresja w ciąży może mieć wpływ na dziecko?
Brak podjęcia interwencji i leczenia depresji w ciąży i depresji poporodowej może negatywnie wpływać na rozwijające się dziecko, w tym spowodować poród przedwczesny, hipotrofię płodu, wzrost stężenia hormonów stresu u dziecka oraz zaburzać aspekt neurobehawioralny (upośledzenie ruchowe, hipotonia).
Ponadto depresja prenatalna stanowi szczególne ryzyko czynnik psychozy poporodowej, która jest najcięższą postacią poporodowych zaburzeń afektywnych i może stanowić zagrożenie, zarówno dla matki jak i dla dziecka.
Depresję trzeba leczyć, nie jest to fanaberia młodej matki, ale choroba, która może być skutecznie przezwyciężona, by nie stwarzać zagrożenia zarówno dla życia kobiety, jak i dziecka.
Może zainteresować Cię również: Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim – jak poradzić sobie z emocjami z tym związanymi?
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Abel D. – Stosowanie leków z grupy SSRI w ciąży – ocena korzyści i ryzyka – Ginekologia po Dyplomie 2013; 15 (5): 78-85
Gentile S. Untreated depression during pregnancy: Short- and long-term effects in offspring. A systematic review. Neuroscience. 2017 Feb 7;342:154-166. doi: 10.1016/j.neuroscience.2015.09.001. Epub 2015 Sep 4. PMID: 26343292.
Marcus SM, Flynn HA, Blow FC, Barry KL. Depressive symptoms among pregnant women screened in obstetrics settings. J Womens Health (Larchmt). 2003 May;12(4):373-80.
Mughal S, Azhar Y, Siddiqui W. Postpartum Depression. [Updated 2022 Oct 7]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-.