To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Jak zbudowana jest pępowina?
Pępowina to elastyczny sznur, o średniej długości 60 cm, w którym znajdują się trzy naczynia krwionośne. Łączy łożysko z płodem, zapewniając mu wszystkie składniki odżywcze, a zabierając zbędne produkty przemiany materii. Dzięki obecności pępowiny dziecko może się rozwijać. Prawidłowa pępowina jest jednym z warunków urodzenia zdrowego noworodka.
O krótkiej pępowinie mowa, gdy ma 30 cm lub mniej, o długiej, gdy mierzy powyżej 80 cm. Trzy naczynia krwionośne to jedna żyła pępowinowa i dwie tętnice. Żyła prowadzi do płodu krew bogatą w tlen, a dwie tętnice odprowadzają krew, w której tlenu jest niewiele. Wewnątrz pępowiny, oprócz żyły i tętnic, znajduje się galareta Whartona – tkanka łączna, która ochrania naczynia krwionośne i sprawia, że trudno je zacisnąć nawet wtedy, kiedy płód się w nią zapętli. To naturalna ochrona płodu przed powikłaniami.
Przeczytaj także: 6 pytań do położnej – krew pępowinowa
Jak często rodzi się dziecko owinięte pępowiną?
Jak często zdarza się owinięcie dziecka pępowiną w czasie ciąży? Okazuje się, że bardzo często.
Bazując na różnych badaniach, w II trymestrze ciąży, pomiędzy 24-26 tygodniem, około 12% płodów ma widoczną w USG pętlę pępowinową. W III trymestrze ciąży, w terminie porodu, co najmniej jedną pętlę diagnozuje się u nawet 37% płodów! Czy to oznacza, że te prawie 40% ciąż kończy się urodzeniem chorego dziecka czy pilnym cesarskim cięciem? Nie, bo owinięcie pępowiną to coś zupełnie naturalnego w życiu wewnątrzmacicznym. To też stan, który należy odróżnić od kolizji pępowinowej, ale do tego wrócimy za chwilę.
Już w 1957 roku badacze z Hongkongu odkryli brak zależności pomiędzy zgonem wewnątrzmacicznym a owinięciem pępowiny wokół szyi płodu.
Kolizja pępowinowa – co to jest?
Kolizja pępowinowa to powikłanie występujące w ciążach bliźniaczych jednoowodniowych i jednokosmówkowych. Oznacza to, że dzieci znajdują się w macicy w jednym worku owodniowym i mają jedno wspólne łożysko. Kolizja występuje wtedy, gdy pępowiny obu płodów zaplączą się ze sobą tak, że utrudniają transport krwi z łożyska do dziecka i z powrotem. Kolizja pępowinowa to groźne powikłanie ciąży bliźniaczej, mogące doprowadzić nawet do śmierci płodów.
Warto wiedzieć, że kolizja pępowinowa występuje stosunkowo często w ciążach bliźniaczych jednoowodniowych i jednokosmówkowych, które są uważane za ciąże ekstremalnie wysokiego ryzyka. Wymagają wzmożonego nadzoru medycznego, a powikłania pępowinowe można zobaczyć w trakcie wykonywania badania USG już na wczesnym etapie ciąży. Zdiagnozowanie kolizji pępowinowej ma bardzo duży wpływ na rokowania i czas rozwiązania ciąży. Samo występowanie zapętlenia nie jest wskazaniem do wcześniejszego rozwiązania ciąży czy podjęcia działań przez lekarzy, ale odkrycie wiążących się z tym powikłaniem zaburzeń w przepływie krwi już tak.
Oprócz kolizji pępowinowej można jeszcze spotkać pojęcie konfliktu pępowinowego. Odnosi się do sytuacji owinięcia płodu w ciąży pojedynczej lub mnogiej własną pępowiną. Najczęściej owinięta jest szyja. W tej sytuacji mogą, ale nie muszą, wystąpić zaburzenia w przepływie krwi. W części literatury konflikt pępowinowy i pętla pępowinowa wokół dziecka jest stosowane zamiennie, jednak można też znaleźć wyjaśnienie konfliktu jako sytuacji zbyt ciasnego owinięcia dziecka pępowiną, co powoduje zaburzenie w przepływie krwi. Jest to wtedy sytuacja zagrażająca dziecku.
Czy owinięcie pępowiną jest niebezpieczne?
Trudno jednoznacznie określić, czy zapętlenie pępowiną zawsze stanowi istotny czynnik ryzyka. Jeśli lekarz zobaczy pętlę na USG, nie ma żadnych określonych procedur czy zaleceń, jak ma działać.
Czytając jednak badania kliniczne, przeprowadzane na kilkunastu tysiącach pacjentek można wysnuć wniosek, że pojedyncza pętla na szyi dziecka w zdecydowanej większości przypadków nie prowadzi do istotnego pogorszenia jego stanu. Dzieci z pętlą pępowinową zwykle rodzą się zupełnie zdrowe.
Uznaje się, że dopiero 4-krotne zapętlenie stanowi podstawę do działania przez lekarza, gdyż wtedy zwiększa się ryzyko wystąpienia poważnych zaburzeń tętna płodu, konieczności przeprowadzenia porodu zabiegowego i cesarskiego cięcia. Jednak nie ma rekomendacji czy procedury, która regulowałaby, jakie należy podjąć działania, gdy lekarz wykryje zapętlenie u dziecka.
Jeśli na pępowinie występuje węzeł prawdziwy, wyglądający jak zaciśnięty supeł, wtedy występuje faktyczne zagrożenie życia dziecka. Jednak w literaturze medycznej można znaleźć przypadki, kiedy dzieci z węzłem prawdziwym rodziły się w świetnym stanie, co nie zmienia faktu, że należy brać pod uwagę występujące ryzyko.
Czy dziecko będąc w łonie mamy może się udusić pępowiną? Nie jest to absolutnie możliwe, gdyż płód w macicy nie oddycha, a jama ustna służy mu głównie do przełykania płynu owodniowego. Płód „oddycha”, czyli ma dostarczaną natlenowaną krew przez żyłę pępowinową. Zaciśnięciu tej żyły zapobiega galareta Whartona, jeśli występuje pętla wokół płodu.
Czynniki ryzyka owinięcia pępowiną
Nieprawidłowości pępowinowe stanowią istotny czynnik ryzyka zgonu wewnątrzmacicznego, jednak zapętlenie pępowiny i obecność węzła prawdziwego nie jest podstawą do uznania tego powikłania za powód śmierci płodu. Można to rozważyć, gdy trudno znaleźć inne przyczyny zgonu.
Jeśli występuje małowodzie, jest większa szansa na pętlę pępowinową wokół dziecka (chociaż powszechnie się uważa, że taka sytuacja występuje przy wielowodziu), może dojść również do uciśnięcia pępowiny, a w konsekwencji do pogorszenia przepływów.
Dzieci, u których występuje kolizja pępowinowa lub pętla z pępowiny na szyi, mogą mieć zaburzenia akcji serca, wykrywane podczas badania KTG w czasie porodu oraz obniżenie punktacji Apgar.
Może zainteresować Cię również: Przenośny aparat KTG – czy, kiedy i jak z niego korzystać?
Pietrzak Z., Baum M. i in.: „Wpływ okręcenia płodu pępowina na sposób porodu oraz stan noworodka”, Ginekologia Polska, 2008, 79(1), 54-57.
Kaczyński J.: „Opętlenie płodu pępowiną w ciąży pojedynczej – przegląd aktualnej literatury”, Postępy Nauk Medycznych, 2016, 29(7), 505-507.
Hammad I., Blue N.: „Umbilical cord abnormalities and stillbirth”, Obstetrics and Gynecology, 2020, 135(3), 644-652.
Biesiada L. i in.: „Wpływ małowodzia na przebieg porodu drogami natury”, Ginekologia i Położnictwo – medical project, 2010, 2(16), 45-53.