Opieka nad zdrowym dzieckiem – komu przysługuje?
Rodzicom i opiekunom prawnym dziecka przysługują dwa rodzaje zwolnień od pracy, brane w celu sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem:
1) zwolnienie od pracy na dziecko w wieku do lat 14, w wymiarze 16 godzin albo 2 dni w roku kalendarzowym, za które pracownik zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia – potocznie zwane „2 dniami opieki na dziecko”,
2) zwolnienie od pracy celem osobistego sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 (a w przypadku dzieci niepełnosprawnych – do lat 18), w wymiarze maksymalnie 60 dni w roku kalendarzowym (a w przypadku dzieci niepełnosprawnych, które ukończyły 8 rok życia – w wymiarze maksymalnie 30 dni w roku kalendarzowym), za które pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy.
Dwa dni opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 14
2 dni opieki nad zdrowym dzieckiem przysługuje pracownikowi, wychowującemu co najmniej jedno dziecko w wieku do 14 r.ż., zatrudnionemu na podstawie:
- umowy o pracę (niezależnie od tego czy jest to umowa na okres próbny, czas określony, nieokreślony czy w celu zastępstwa nieobecnego pracownika),
- powołania,
- wyboru,
- mianowania
- spółdzielczej umowy o pracę,
Zwolnienie to przysługuje wszystkim osobom wychowującym dziecko, a więc nie tylko na dzieci własne, ale również na dzieci przysposobione (in. adoptowane), wychowywane w ramach rodziny zastępczej, jak również wychowywane bez więzi formalnej (np. przez ojczyma lub macochę).
Dwa dni opieki – w jakim wymiarze?
Opieka nad zdrowym dzieckiem do 14 lat przysługuje w wymiarze 2 dni albo 16 godzinw każdym roku kalendarzowym.
Zwolnienie to zatem zostać wykorzystane w częściach. Możliwość podziału nie tylko na dni, ale również na godziny, umożliwia wykorzystanie go również w takich sytuacjach, kiedy mamy coś do załatwienia (np. musimy udać się z dzieckiem na wizytę lekarską), a nie chcemy wykorzystywać całodziennego zwolnienia od pracy.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Dwa dni opieki na dziecko a niepełny etat
W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy – w niektórych sytuacjach (np. gdy pracuje po 8 godz., co drugi dzień) – korzystniejsze będzie skorzystanie ze zwolnienia w wymiarze dziennym (tj. z pełnych 2 dni zwolnienia), bez podziału zwolnienia na godziny. W przypadku wykorzystywania zwolnienia w wymiarze godzinowym – wymiar zwolnienia zostanie – dla takiego pracownika – ustalony proporcjonalnie do wymiaru czasu jego pracy, zaokrąglając niepełną godzinę zwolnienia w górę, do pełnej godziny (a więc zostanie on proporcjonalnie zmniejszony).
Jeżeli jednak pracownik niepełnoetatowy, pracuje np. codziennie po 4 godz. – nie będzie miało dla niego znaczenia, czy skorzysta ze zwolnienia w wymiarze dniowym czy godzinowym, ponieważ bilans uzyskanych godzin wolnych, będzie dla niego – w obu przypadkach – taki sam.
Warto również wspomnieć o dwóch ograniczeniach wymiaru powyższego zwolnienia:
- przysługuje w wymiarze 2 dni (albo 16 godzin), niezależnie od liczby posiadanych dzieci (czyli na wszystkie posiadane dzieci łącznie są dwa dni opieki),
- przysługuje w wymiarze 2 dni (albo 16 godzin) łącznie obu rodzicom (lub opiekunom). Mama i tata mogą podzielić się powyższym wymiarem, jednak łącznie, w danym roku kalendarzowym, nie mogą wykorzystać więcej niż 2 dni (lub odpowiednio – 16 godzin).
Dni (lub godziny) zwolnienia, niewykorzystane w danym roku kalendarzowym – w przeciwieństwie do niewykorzystanych dni urlopu wypoczynkowego – nie przechodzą na następny rok. Warto więc z nich na bieżąco korzystać!
Dwa dni opieki na dziecko – ile płatne?
Czy za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia lub zasiłku?
Tak. Za czas zwolnienia, pracownik zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia, które obliczane jest jak wynagrodzenie za czas urlopu.
W jaki sposób skorzystać z dwóch dni opieki na dziecko?
Jednorazowo po nawiązaniu stosunku pracy, bądź zaraz po urodzeniu się dziecka – każdy pracownik (będący rodzicem lub opiekunem dziecka), zobowiązany jest złożyć pracodawcy oświadczenie o zamiarze lub braku zamiaru skorzystania z uprawnień, związanych z rodzicielstwem (w tym m.in. 2 dni zwolnienia od pracy na opiekę). Oświadczenia nie trzeba co roku powielać, wystarczy, że zostanie raz złożone u pracodawcy. Jeżeli jednak pracownik zmieni zdanie co do kwestii doświadczonych we wspomnianym dokumencie – może go oczywiście zaktualizować.
Kolejnym dokumentem, który należy złożyć u pracodawcy, aby skorzystać ze zwolnienia na dziecko, jest wniosek o jego udzielenie, w którym należy wskazać, w jaki sposób będzie się wykorzystywać zwolnienie w danym roku kalendarzowym (tj. w wymiarze dniowym czy godzinowym).
Wniosek pracownika o udzielenie zwolnienia na opiekę nad dzieckiem jest dla pracodawcy wiążący – nie może odmówić pracownikowi jego udzielenia. Pracownik nie musi również takiego wniosku uzasadniać, wskazując w jakim konkretnie celu i z jakiego powodu, zamierza skorzystać ze zwolnienia.
Zwolnienie może zostać wykorzystane zarówno na opiekę nad zdrowym, jak i chorym dzieckiem. W drugim przypadku nie będzie to korzystne pod względem bilansu dni wolnych od pracy, ponieważ można – w takiej sytuacji – uzyskać zwolnienie od pracy na podstawie zaświadczenia lekarskiego (jednak jest to pewna opcja, np. na wypadek w braku możliwości odbycia wizyty lekarskiej – co oczywiście nie powinno się przydarzać).
Przepisy nie określają w jakim terminie należy wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie zwolnienia. Biorąc pod uwagę interes pracodawcy, należy jednak przyjąć, że pracownik powinien to uczynić z możliwie jak największym wyprzedzeniem.
Przeczytaj także: Prawa dziecka w zakresie POZ – czyli pigułka wiedzy na zbliżający się sezon infekcyjny
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Pierwszy preparat z fukoidanem, który wspomaga pracę zatok.
Kompleksowe wsparcie prawidłowego rozwoju.
Spray usuwający złogi woskowiny usznej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
60 dni opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8
Przysługuje pracownikowi, a więc osobie zatrudnionej na podstawie:
- umowy o pracę (niezależnie od tego czy jest to umowa na okres próbny, czas określony, nieokreślony czy w celu zastępstwa nieobecnego pracownika),
- powołania,
- wyboru,
- mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę,
wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do lat 14.
60 dni opieki przysługuje wszystkim osobom wychowującym dziecko, a więc nie tylko na dzieci własne, ale również na dzieci przysposobione (in. adoptowane), wychowywane w ramach rodziny zastępczej, jak również wychowywane bez więzi formalnej (np. przez ojczyma lub macochę).
W jakich okolicznościach przysługuje?
Zwolnienie przysługuje w przypadku konieczności sprawowania osobistej opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8, w sytuacji:
- nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza (np. z powodu jakiejś awarii),
- choroby niani, z którą rodzice mają zawartą tzw. umowę uaktywniającą (o opiekę nad dzieckiem w wieku od ukończenia 20 tygodnia życia do końca roku szkolnego, w którym dziecko skończy 3 lata, a jeżeli niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – do ukończenia przez nie 4 lat) lub dziennego opiekuna dziecka (który jest jedną z instytucjonalnych form opieki nad dziećmi),
- pobytu w szpitalu lub choroby małżonka lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli choroba ta uniemożliwia mu sprawowanie opieki nad dzieckiem,
- braku możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem przez jego matkę lub małżonkę ubezpieczonego taty, stale opiekującą się dzieckiem, z powodu porodu.
60 dni opieki dla dzieci z niepełnosprawnościami
W przypadku konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku do lat 8, zwolnienie przysługuje z kolei w sytuacji:
- pobytu w szpitalu lub choroby małżonka lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli choroba ta uniemożliwia mu sprawowanie opieki nad dzieckiem,
- braku możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem przez jego matkę lub małżonkę ubezpieczonego taty, stale opiekującą się dzieckiem, z powodu porodu.
Dzieckiem niepełnosprawnym jest dziecko legitymujące się:
- orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo
- orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału, na co dzień, opiekuna dziecka, w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Jest jeden warunek wyłączający możliwość skorzystania ze zwolnienia we wszystkich powyższych okolicznościach: zwolnienie to nie będzie przysługiwać, jeżeli inny członek rodziny, z którymi mieszka rodzic lub opiekun dziecka – może zaopiekować się dzieckiem.
W jakim wymiarze?
Zwolnienie od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem przysługuje w wymiarze:
- maksymalnie 60 dni w roku kalendarzowym – w przypadku opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8,
- maksymalnie 30 dni w roku kalendarzowym – w przypadku opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku do lat 18.
Warto również wspomnieć o trzech ograniczeniach wymiarów powyższego zwolnienia, które przysługuje w określonych powyżej maksymalnych wymiarach:
- niezależnie od liczby posiadanych dzieci (czyli na wszystkie posiadane dzieci łącznie; in. liczba posiadanych dzieci, nie zwiększa wymiaru zwolnienia),
- łącznie, w celu sprawowania osobistej opieki zarówno nad zdrowym dzieckiem, jak i w czasie jego choroby (czyli można wykorzystać pełne 60 lub odpowiednio – 30 dni, na opiekę nad zdrowym dzieckiem, ale wówczas nie pozostanie już żadna „pula” dni do wykorzystania, w przypadku choroby dziecka),
- łącznie, zarówno na dzieci, jak i innych członków rodziny (istnieje bowiem możliwość uzyskania zwolnienia od pracy, również celem sprawowania opieki nad innymi członkami rodziny, w przypadku ich choroby; jak wykorzystamy całą „pulę” dni na dziecko, na innych członków rodziny również już nic nie pozostanie),
- łącznie obu rodzicom (lub opiekunom). Mogą oni podzielić się powyższymi wymiarami, jednak łącznie, w danym roku kalendarzowym, nie mogą wykorzystać więcej niż 60 (lub odpowiednio – 30) dni zwolnienia.
Ojcu dziecka lub innemu członkowi rodziny, posiadającemu ubezpieczenie chorobowe, niezależnie od zwolnienia w wyżej określonych wymiarach (i od powyższych ograniczeń wymiarów zwolnienia), przysługuje ponadto dodatkowych 8 tygodni zwolnienia od pracy, celem osobistego sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem, jeżeli posiadająca ubezpieczenie chorobowe matka dziecka, przed upływem 8 tygodni po porodzie:
- przebywa w szpitalu,
- legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub
- porzuciła dziecko.
Czy za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia lub zasiłku?
Tak. Jednak w tym przypadku – uprawnionemu do zwolnienia nie przysługuje wynagrodzenie za pracę, a zasiłek opiekuńczy, w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.
W przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę (lub innych stosunków pracy) – podstawę wymiaru zasiłku, stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres ostatnich 12 miesięcy.
W przypadku ubezpieczonych niebędących pracownikami – podstawy wymiaru zasiłku ustalane są w odmienny sposób. Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć na stronie ZUS, pod adresem: https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-opiekunczy/podstawa-wymiaru/dla-ubezpieczonych-niebedacych-pracownikami.
Należy pamiętać, że w czasie korzystania ze zwolnienia nie należy wysyłać służbowych e-maili ani odbierać służbowych telefonów, ponieważ jest to wykonywanie pracy i wykorzystywanie zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem. W takiej sytuacji – na wypadek kontroli ZUS – utraci się prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Jeżeli zasiłek został już wypłacony – trzeba będzie go zwrócić.
W jaki sposób skorzystać ze zwolnienia i jakie dokumenty należy złożyć, aby uzyskać zasiłek?
Celem skorzystania ze zwolnienia, z zachowaniem prawa do zasiłku opiekuńczego – w zależności od okoliczności zwolnienia – poza samym wnioskiem o zasiłek opiekuńczy (złożonym na druku Z-15A), trzeba złożyć u pracodawcy (jeżeli jest on płatnikiem składek do ZUS) lub bezpośrednio w ZUS – szereg dokumentów.
Wszystkie szczegóły na temat wymaganych – w poszczególnych sytuacjach i okolicznościach –dokumentów, opisane są na stronie internetowej ZUS, pod adresem: https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-opiekunczy/niezbedne-dokumenty.
Wszystkie wymagane dokumenty, należy niezwłocznie dostarczyć do pracodawcy (lub odpowiednio – do ZUS).
Jeżeli chcielibyśmy uzyskać zasiłek za miniony okres zwolnienia – wymagane dokumenty, należy dostarczyć do pracodawcy (lub odpowiednio – do ZUS), nie później niż w terminie 6 miesięcy od ostatniego dnia, za który przysługiwał zasiłek.
Zasiłek wypłacany jest na wskazane we wniosku rachunek bankowy, w terminie 30 dni kalendarzowych od dnia złożenia wymaganych dokumentów.
Na koniec, warto jeszcze zaznaczyć, że pracodawca nie może odmówić skorzystania przez pracownika z prawa do dni wolnych przysługujących na opiekę nad dzieckiem, ponieważ jest to nieobecność usprawiedliwiona, spowodowana nagłymi, niemożliwymi do przewidzenia sytuacjami, wymagającymi sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad dzieckiem. Pracownik ma jedynie obowiązek poinformować pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności w pracy i dostarczyć mu wszystkie dokumenty niezbędne do otrzymania zasiłku opiekuńczego.
Może zainteresować Cię również: 5-dniowy urlop opiekuńczy, 2-dniowy urlop w pilnych sprawach rodzinnych i wiele innych, nowych uprawnień dla pracujących rodziców – czyli co nieco o projekcie ustawy nowelizującej kodeks pracy
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1465)
Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz.U. z 2018 r., poz. 2369)
Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1732)