Dziś to Ty możesz podarować swojemu dziecku zaplecze wspomnień, aby dzieciństwo trwało w nim całe życie. Aby miało z czego czerpać, co dawać i do czego wracać, kiedy świat da mu popalić. Sprawdź dlaczego budowanie dziecięcych wspomnień jest tak ważne oraz jak można je tworzyć i utrwalać. Efekt uboczny? Bliska relacja z dzieckiem, sentymentalny powrót do przeszłości… i zupełnie nowy składzik wspomnień, Wasz wspólny.
Dziecięce wspomnienia – jak smakują?
Czy pamiętasz jeszcze smak drożdżowych racuchów z jabłkiem, świeżej kromki chleba z masłem i solą, kaszy manny z sokiem malinowym, makaronu ze śmietaną i truskawkami, babcinych powideł czy oranżady w proszku? Przypominasz sobie emocje, które towarzyszyły ci po dniu pełnym zabaw na podwórku? Wspominasz czasem naukę jazdy na rowerze, letnie pikniki, podchody, zabawę w chowanego w polu pszenicy czy budowanie bazy z gałęzi? A może pierwsze próby jazdy na łyżwach po pobliskiej zamrożonej rzece lub szalone zimowe zjazdy na sankach z osiedlowej górki? Śnią Ci się czasem wieczory przy ognisku i pieczone ziemniaki? A może do dziś pamiętasz jesienne zbiory kasztanów, smak śniegu na języku, zapach wiosennych poranków i wieczorne dźwięki cykad? Być może wzruszyłeś się, jak ja, na myśl o dzieciństwie, które kipiało od beztroski, emocji, przygód, doznań zapisanych przez zmysły i zachowanych gdzieś tam głęboko na pamiątkę… Miło tam wracać, choć nieraz ciężko znaleźć na to czas i przestrzeń w dorosłym życiu. Warto jednak, podpowiem Ci dlaczego.
Dziecięce wspomnienia – co robią?
Nostalgiczne podróże w przeszłość mają ogromną wartość. O tym, jak wielką, dowiadujemy się najczęściej dopiero w dorosłym życiu, kiedy uświadamiamy sobie, że tęsknimy za czasem utraconym. Co dają nam wspomnienia z dzieciństwa?
Biorą udział w kształtowaniu naszej osobowości i tożsamości
Wspomnienia z dzieciństwa to skarbnica informacji na temat naszych pierwszych kontaktów ze światem, doświadczeń, emocji oraz relacji, które nas kształtowały. Stanowią one fundament, na którym niczym dom – powstaje nasza tożsamość. Te wspomnienia pomagają nam dziś zrozumieć, dlaczego jesteśmy tacy, jacy jesteśmy, dlaczego reagujemy w określony sposób. Wyjaśniają nam nasze postawy, przekonania, reakcje, sposób postrzegania – i siebie, i świata.
Wspierają relacje z ludźmi:
Wspomnienia pełne miłości, bliskości, akceptacji budzą sentyment, często pozostają z nami na całe życie, umacniają naszą więź z najbliższymi, budują pewność siebie w relacjach międzyludzkich, otwierają na drugiego człowieka, wspierają w nawiązywaniu zdrowych związków w dorosłości.
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu. Objawowo łagodzi katar
Suchy spray na rany i blizny.
Silikonowy żel na rany i blizny
Wspomaga gojenie się ran i procesy regeneracji.
Krem na przebarwienia skóry powstałe po operacji.
Koją lęki, niosą otuchę i pocieszenie
Są plastrem na życiowe rany i zadrapania: prof. Routledge, w oparciu o przeprowadzone badania przekonuje, że dziecięce wspomnienia dostarczają lekcji, które wspierają nas w radzeniu sobie oraz przetrwaniu w obliczu aktualnych trudności. Wspominanie dzieciństwa ma działanie uspokajające oraz moc łagodzenia lęków. Nostalgia –czyli pełna ciepła i sentymentu tęsknota do czasów przeszłych – stanowi ważne narzędzie w zapobieganiu kryzysom psychicznym. Niezwykle przyjemne spojrzenie na dziecięce wspomnienia przedstawia również prof. Bryant. Twierdzi bowiem, że te czułe powroty do przeszłości potrafią niejako przenieść pozytywne emocje z „kiedyś” do „tu i teraz”. W ten sposób poprawiają nasz nastrój i dodają nam sił.
Nadają życiu sens i znaczenie
Prof. Routledge zauważa, że dziecięce wspomnienia nadają życiu wartość oraz dodają do niego szczyptę ekscytacji. Nostalgia pozwala nam na chwilę wrócić do ważnych doświadczeń – szczególnie tych, które przypominają, że nasze życie jest bezcenne, ma sens i cel, że my jesteśmy ważni, potrzebni i wartościowi, że nasze relacje są silne i mają znaczenie.
Podnoszą samoocenę
Według psychologów społecznych z Southampton University nostalgia nie jest czymś zbędnym, zabierającym nasz cenny czas. Wręcz przeciwnie! Powroty do pięknej przeszłości są skarbnicą dobrostanu psychologicznego. Poza tym, że polepszają nastrój i umacniają relacje międzyludzkie, skutecznie poprawiają także naszą samoocenę.
Zatrzymują nas na chwilę
Odprężają i pozwalają złapać oddech.
Czy poczułeś właśnie większy sens oraz potrzebę sentymentalnych powrotów do przeszłości… i budowania wspomnień z własnym dzieckiem?! Pozwól, że opowiem Ci teraz, jak ważne chwile zapamiętują dzieci.
Jak zapamiętują dzieci?
Rodzice tych najmniejszych dzieci często zastanawiają się: czy warto podejmować różne aktywności, organizować podróże, przyjęcia, różne wydarzenia i atrakcje, jeśli dziecko jest zbyt małe, żeby cokolwiek z tego pamiętać? Przyjmuje się, że od 2 roku życia dziecko zapamiętuje bardziej świadomie, jednak zanim skończy 7-8 lat jego wspomnienia nieco się rozmazują, nie są tak ostre, dokładne. Zjawisko to nazywa się amnezją dziecięcą. Dopiero od 8 roku życia dziecko zaczyna kolekcjonować wspomnienia podobne do tych dorosłych. Zapisuje w pamięci więcej faktów i konkretów, nadal jednak poświęcając uwagę przede wszystkim intensywnym emocjom i doznaniom.
Wielce prawdopodobne więc, że dziecko do lat 3 czy 4 nie zapamięta faktów – pięknego hotelowego placu zabaw czy wakacyjnej willi z widokiem na morze. Raczej umknie jego pamięci obraz widzianych po raz pierwszy w życiu górskich krajobrazów, kolor balonów urodzinowych i to jaki prezent pod choinką znalazło, mając 2 czy 3 lata. Maluch może zapomnieć, jak nazywał się jego pierwszy zwierzak albo jaki wzór miał kocyk, z którym się nie rozstawał.
Dziecięce wspomnienia są bardziej magiczne niż konkretne. Dlatego maluch zapamięta głównie doznania, emocje i uczucia, których doświadczył w danym miejscu, sytuacji, u boku tego jednego człowieka.
Prof. Newcombe określa to mianem pamięci trwałej niejawnej, która nie ma nic wspólnego z konkretnymi wydarzeniami, datami, miejscami, ale jest śladem przeżytych emocji, wrażeniem czułości i dobroci bądź chłodu i niepokoju. Te wspomnienia same nas znajdują, przychodzą do nas pod postacią zapachu domowego chleba, który piekła babcia, troskliwego spojrzenia dziadka czy melodii, którą nuciła nam do snu mama.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Pierwszy preparat z fukoidanem, który wspomaga pracę zatok.
Kompleksowe wsparcie prawidłowego rozwoju.
Spray usuwający złogi woskowiny usznej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Woda morska z ektoiną. Ochrona przed wnikaniem wirusów.
Dziecięce wspomnienia – jak je tworzyć i utrwalać?
Badaczka – prof. Newcombe – podkreśla istotną rolę dorosłego w kreowaniu wspomnień dziecka. W jaki sposób możemy wpływać na to, co i jak zapamiętuje maluch (być może na całe swoje życie)?
- STWARZAJ OKAZJE – do przeżywania przygód, doświadczania wszystkimi zmysłami, podróżowania, poznawania świata i ludzi, ale także tworzenia i wdrażania wspólnych rytuałów oraz rodzinnych tradycji.
- OPOWIADAJ historie – przywołuj w opowieściach różne ważne wydarzenia – np. dzień narodzin dziecka albo dzień jego pierwszych urodzin. W ten sposób niejako wprowadzasz dane wspomnienie do dziecięcej pamięci. I choć maluch po prostu nie może pewnych szczegółów pamiętać, dzięki opowieściom będzie czuł, że te wspomnienia należą do niego.
- WZMACNIAJ wspomnienia – utrwalaj najpiękniejsze chwile w pamięci dziecka, zwracając jego uwagę na takie szczegóły, jak miejsce, czas, ludzie, towarzyszące mu emocje i doznania (pytania otwarte: „co widzisz, słyszysz, czujesz?”/„co Ci się najbardziej podobało w tej wycieczce?”/„a pamiętasz…?”/„co chciałbyś jeszcze powtórzyć”?).
- Wprowadzaj NOSTALGIĘ – zabieraj dziecko w sentymentalne podróże do własnej przeszłości, a we wspólnych rozmowach jak najczęściej wspominaj, wracaj do waszych najważniejszych i najbardziej wartościowych chwil. W ten sposób wspierasz u dziecka zapamiętywanie i proces kolekcjonowania wspomnień.
- ZACHOWUJ wspomnienia – pod postacią dzienników lub notatników, nagrań głosowych
i wideo, albumów ze zdjęciami, rysunków dzieci lub ważnych przedmiotów, które do nich należały. Możesz stworzyć i regularnie uzupełniać rodzinne pudełko wspomnień. - PIELĘGNUJ dobre wspomnienia przez minimum 20 min. dziennie.
Dziecięce wspomnienia – ku inspiracji
Jeśli brak Ci pomysłów na wspólne przygody, nowe rytuały, tradycje, do których kiedyś dziecko będzie wracało z sentymentem, oto kilka inspiracji:
TEMATYCZNE DNI/WEEKENDY – to może być truskawkowy dzień, weekend czekoladowy albo taki pod znakiem ulubionej postaci z bajki. Możecie zajadać się w tym czasie czekoladą, przygotować przysmak z truskawkami, przebrać się za ulubionych bohaterów, zorganizować seans filmowy lub imprezę dla przyjaciół, wybrać się w jakieś miejsce lub szukać ciekawostek związanych z danym tematem. Ogranicza Was tylko wyobraźnia!
SPACERY/PODRÓŻE W POSZUKIWANIU SKARBÓW – do lasu czy parku, na łąkę, nad morze, a nawet do przydomowego ogrodu. Wszędzie można trafić na prawdziwe skarby: urocze muszelki, niepowtarzalne zapachy natury, ciekawe gatunki roślin i zwierząt, żołędzie, szyszki, kamyki, listki i patyki o najróżniejszych kształtach. Lekcja uważności i raj dla zmysłów! Niektóre skarby mogą posłużyć do prac plastycznych lub powędrować do pudełka wspomnień.
WIECZORY WSPOMNIEŃ – czas, w którym dorośli opowiadają o swoim dzieciństwie, ale też razem z dziećmi wspominają wspólne przygody i przeżycia. Warto zadbać, aby ten moment był wyjątkowy – zaplanować go przy wspólnym stole, rozpalonym kominku, pachnącej świeczce albo w przytulnej bazie zbudowanej z koców i poduszek, dodatkowo umilić go dzbankiem herbaty, kubkiem kakao, ulubionymi przysmakami.
WSPÓLNE GRY I ZABAWY – gry planszowe, karciane, terenowe, sporty zespołowe, zabawa
w chowanego, kalambury, wspólne układanie puzzli, klocków, cokolwiek lubicie lub przyjdzie Wam do głowy. Tak spędzony czas zbliża, dostarcza rozrywki, wywołuje całą masę emocji, często też uczy współpracy i zdrowej rywalizacji.
RODZINNA TWÓRCZOŚĆ – w każdej postaci: może to być rysowanie, malowanie, wyklejanie, lepienie z plasteliny, pisanie listów, robienie laurek dla bliskich, tworzenie rodzinnych pamiątek.
WARSZTATY KULINARNE – możecie je organizować regularnie, w domowym zaciszu. Wybierzcie jakąś ciekawą potrawę i wspólnie ją przyrządźcie. To świetna okazja do spędzenia czasu razem, zrobienia czegoś nowego… i pysznego. Świetnym zakończeniem takich rodzinnych aktywności będzie piknik lub ognisko.
Spójrz… najpiękniejsze, co możesz dać dziś swojemu dziecku to wspólne chwile, które zostaną w nim na długo lub na zawsze. Będą dawać o sobie znać, przychodzić do niego pod postacią czułych wspomnień. To dzięki nim nie zapomni o bliskich mu ludziach, nie jeden raz pomogą mu odetchnąć, odnaleźć drogę, wrócić do równowagi, poczuć się bezpiecznie, podjąć decyzję, rozwiązać problem i przywrócić uśmiech. Dlatego weź dziś swoje dziecko za rękę (to wewnętrzne też!) i idźcie robić wspomnienia. Śmiejcie się w głos, podglądajcie życie mrówek, śpiewajcie na całe gardło, liczcie chmury, upieczcie chleb lub ciasto, spacerujcie boso po trawie, szukajcie skarbu, róbcie nowe rzeczy i dużo zdjęć! Niech chwile, które Twoje dziecko będzie kiedyś nazywało swoim dzieciństwem pachną mu domem, smakują jak ulubione lody i otulają, jak dziecięcy kocyk, z którym się przecież nie rozstawało, a który znaczy ciepło, ukojenie i bezpieczeństwo. Czy nie takiego azylu w dorosłym życiu chcesz dziś dla niego?!
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Bibliografia:
1. Bryant F.B., Smart C.M., King S.P. (2005), Using the Past to the Enhance the Present: Boosting Happiness Through Positive Reminiscence, Journal of Happiness Studies, 6(3), s. 227-260.
2. Gebauer J., Sedikides C. (2010), Yearning for Yesterday: Dwell on the past – It’s good for you, Scientific American Mind, 21(3), s. 30-35.
3. Juhl J., Routledge C., Arndt J., Sedikides C., Wildschut T. (2010), Fighting the future with the past: On the death-anxiety buffering function of nostalgia, Journal of Research in Personality, 44, s. 309-314.
4. Luo Yu L.L., Wildschut T., Sedikides C., Cai H. (2022), Nostalgia and Satisfaction with Life: A Behavioral Genetic Analysis, Journal of Happiness Studies, 23(7), s. 1-15.
5. Newcombe N. (2014), Episodic Memory: Understanding How Memories are Made in Kids, Temple University News, posted January 31.
6. Routledge C., Arndt J., Wildschut T., Sedikides i wsp. (2011), The past makes the present meaningful: Nostalgia as an existential resource, Journal of Personality and Social Psychology, 101, s. 638-652.
7. Sedikides C., Wildschut T. (2023), Nostalgia as motivation, Current Opinion in Psychology, 49.
8. Wildschut T., Sedikides C., Arndt J., Routledge C.D. (2006), Nostalgia: Content, triggers, functions, Journal of Personality and Social Psychology, 91, s. 975-993.