Dieta dla rocznego dziecka – kontynuacja rozszerzania diety?
Rozszerzanie diety dziecka trwa tak długo, jak długo maluch będzie pił mleko matki lub mleko modyfikowane. Może być to okres dłuższy niż 6-12 miesięcy. Dziecko po pierwszym roku życia nie zawsze zaczyna jeść zupełnie inaczej, nadal może potrzebować mleka i mieć go sporo w diecie.
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca karmienie piersią przynajmniej do końca 2. roku życia. Dlatego karmienie piersią w drugim roku życia i później jest również zalecanym elementem żywienia dzieci. Dzieci karmione mlekiem modyfikowanym również mogą potrzebować mleka w swojej diecie.
U rocznego dziecka mogą nadal pojawiać się etapy dużego zapotrzebowania na mleko, wtedy dziecko spożywa znacznie mniej posiłków stałych (bo np. rosną mu zęby, uczy się czegoś nowego, ma infekcję). Może też być zupełnie odwrotnie – pojawiają się etapy, gdy mleka jest znacznie mniej, a stałe posiłki są chętniej spożywane. Mogą się także pojawiać tzw. „fazy” na określone produkty lub grupy produktów spożywczych, np. dziecko codziennie chce jeść naleśniki, a po kilku tygodniach nie chce ich jeść w ogóle.
Zalecenia podaży energii, makroskładników i innych składników odżywczych w diecie rocznego dziecka
W drugim roku życia zapotrzebowanie na energię w przeliczeniu na 1 kg masy ciała jest mniejsze niż w pierwszym roku życia. Dzieci mogą więc jeść nawet mniej niż wcześniej. Zapotrzebowanie w drugim półroczu życia wynosi około 90 kcal/ kg masy ciała, dla dzieci 1-3 lata około 80 kcal/ kg m.c. W wieku 13-36 miesięcy zaleca się podaż białka na poziomie około 1g/ kg m.c./ dzień. Taka podaż zapewnia odpowiedni wzrost i prawidłowy rozwój dziecka. Rozkład podaży energii pozabiałkowej powinien wynosić:
- 45-65% z węglowodanów (z ograniczeniem podaży dodatkowego cukru do słodzenia do maksymalnie 20% całkowitej podaży energii, przy czym mniejsza podaż jest rekomendowana, co oznacza w praktyce unikanie żywności i napojów dosładzanych);
- 35-40% z tłuszczu (z ograniczeniem podaży tłuszczów zawierających nasycone kwasy tłuszczowe, kwasy tłuszczowe typu trans i cholesterol);
W okresie 13-36 miesięcy życia dziecka podkreśla się także potrzebę zwiększenia spożycia błonnika pokarmowego do ok. 10-15 g. dzień. Maksymalna dzienna ilość błonnika nie powinna przekraczać 19 g/dzień. Bardzo ważne jest pokrycie zapotrzebowanie na wapń (700 mg) co można uzyskać poprzez spożycie 400 ml mleka, 150 g jogurtu i 30 g żółtego sera. Równie istotne jest pokrycie zapotrzebowania na witaminę D, które wynosi 15 μg (600 j.m.) – 25 μg (1000 j.m.) w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, na żelazo – 7 mg oraz jod – 90 μg ponieważ właśnie te składniki są najbardziej niedoborowe w tym okresie.
Przeczytaj także: 6 pytań do położnej – witamina D dla niemowląt
Zdrowa dieta dla rocznego dziecka – jak powinna wyglądać?
Do najważniejszych zasad dotyczących prawidłowego żywienia dzieci zalicza się:
- responsywne karmienie i podział odpowiedzialności (dziecko odpowiada, ile z zaproponowanego posiłku zje i czy w ogóle zje, rodzice odpowiadają natomiast za przygotowanie posiłku),
- proponowanie urozmaiconych posiłków,
- ekspozycję na wiele produktów oraz dań,
- unikanie żywności wysokoprzetworzonej (bogatej w cukier, sól, nasycone kwasy tłuszczowe, kwasy tłuszczowe trans),
- wspólne spożywanie posiłków w dobrej atmosferze.
Pełnowartościowy jadłospis dla rocznego dziecka powinien zawierać produkty z 5 grup:
1) mięso, ryby, wędliny, jaja,
2) mleko i przetwory mleczne,
3) warzywa i owoce,
4) przetwory zbożowe,
5) tłuszcze roślinne.
W żywieniu dzieci istotna jest regularność spożywania posiłków i ich odpowiednia ilość. Zaleca się, aby dziecko spożywało 4-5 posiłków dziennie: 3 podstawowe i 1-2 uzupełniające. Należy ograniczać podjadanie pomiędzy posiłkami, a także oglądania bajek i wszelkich rozpraszaczy podczas spożywania posiłku.
Głównym źródłem płynów dla dziecka po pierwszym roku życia powinna być woda. Dzieci nie powinny pić słodzonych i gazowanych napojów.
Jak planować posiłki dla rocznego dziecka?
Planując dietę dla dziecka, można skorzystać z modelowego talerza żywieniowego, który uwzględnia udział poszczególnych grup produktów wyrażonych w ilościach porcji w całodziennym jadłospisie.
Zaleca się następujące proporcje:
- produkty białkowe 4-5 porcji;
- mleko i produkty mleczne 3 porcje;
- mięso, drób, ryby, jaja 1-2 porcje;
- produkty zbożowe 3 porcje;
- warzywa 5 porcji;
- owoce 4 porcje;
- tłuszcze 1-2 porcje.
Zdrowa dieta dla rocznego dziecka – podsumowanie
Zdrowa dieta dla rocznego dziecka powinna być przede wszystkim dopasowana do indywidualnego zapotrzebowania kalorycznego malucha. Powinna być także urozmaicona i zawierać 4-5 posiłków dziennie z 3-4 godzinnymi przerwami między posiłkami.
Szczególną uwagę zwraca się także na składniki niedoborowe w diecie dzieci w okresie poniemowlęcym: wapń, witaminę D3, żelazo i jod.
Należy pamiętać, aby zawsze zachęcać dziecko do samodzielnego jedzenia i akceptować zachowania żywieniowe typowe dla danego wieku np. chwytanie pokarmu rączkami, dotykanie jedzenia, brudzenie się itd. Do diety dziecka należy systematycznie wprowadzać nowe produkty/potrawy i posiłki. Warto również pamiętać o odpowiedniej atmosferze podczas posiłku. Dziecko nie powinno być zabawiane i rozpraszane. Należy unikać włączonego telewizora czy głośnej muzyki.
Może zainteresować Cię również: Zdrowe przekąski dla rocznego dziecka
Nawilża śluzówkę nosową.
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Krople enzymatyczne z laktazą kwaśną i neutralną.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Bibliografia:
1. Socha J. Żywienie a rozwój dziecka w pierwszym roku życia. Nowa Pediatria 2/2002, s 9
2. Jarosz M. (red.): Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017.