Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją
23. lutego 2001 roku obchodziliśmy pierwszy Narodowy Dzień Walki z Depresją ustanowiony przez Ministerstwo Zdrowia. Od tego czasu minęły 22 lata, a depresja stała się jedną z najczęściej występujących chorób na świecie.
XXI wiek nie jest zbyt łaskawy dla naszego zdrowia psychicznego. Wyzwania współczesności sprawiają, że żyjemy pod ciągłą presją i zmagamy się z dużym stresem. Każdy z nas w większym lub mniejszym stopniu odczuwa niepokój społeczny związany z wojną w Ukrainie, kryzysem gospodarczym, pandemią. Najtrudniej jest tym osobom, które nie znajdują wsparcia u bliskich, a osamotnienie i niezrozumienie stają się coraz powszechniejsze. Samotność rozprzestrzenia się jak wirus, mimo tego, że prawie każdy z nas ma narzędzia ułatwiające komunikację, nawiązanie i utrzymanie relacji międzyludzkich. Smartfony, komputery, social media i inne narzędzia cyfrowe paradoksalnie zamiast łączyć, odsuwają nas od siebie. Są atrybutem nastolatków, którzy dorastają w smutku, alienacji, poczuciu odrzucenia, a nierzadko i depresji.
Z danych zebranych przez NFZ wynika, że w 2021 roku ponad 57 tysięcy pacjentów poniżej 18. roku życia kupiło refundowane leki przeciwdepresyjne. Dla porównania w 2016 było ich dwa razy mniej – około 23 tysiące, a w 2013 roku niecałe 16 tysięcy. Według Forum Przeciw Depresji w 2022 roku kliniczną depresję rozpoznano u około 20% nastolatków, 2% dzieci w wieku 6-12 lat i 1% przedszkolaków.
Statystyki są zatrważające, ale jasno pokazują, jak szybko depresja szerzy się wśród dzieci i młodzieży. A trzeba podkreślić, że jest to choroba śmiertelna. Jak podaje Komenda Główna Policji w 2021 roku 1498 dzieci i nastolatków podjęło próbę samobójczą, aż 127 z tych prób zakończyło się śmiercią. W stosunku do roku 2020 jest to wzrost o odpowiednio 77% prób samobójczych i 19% śmierci samobójczych. Na podstawie danych zbieranych przez ostatnie 10 lat, szacuje się, że 1 z 6 prób samobójczych kończy się śmiercią.
Przeczytaj także: Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży – dlaczego warto prosić o pomoc
Kampanie i akcje społeczne przeciw depresji
Z okazji 23. lutego Kampania Forum Przeciw Depresji udostępniła wykłady o rozpoznawaniu i radzeniu sobie z kryzysem psychicznych u dzieci i młodzieży. Mogą je bezpłatnie obejrzeć rodzice, opiekunowie, nauczyciele i wszyscy, chcący zgłębić temat depresji. Materiały wideo są dostępne na stronie Kampanii. Tam też można znaleźć wiele rzetelnych informacji i skorzystać z darmowych konsultacji psychologicznych i psychiatrycznych. W ramach Kampanii przez cały rok działa Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji – tel. 22 594 91 00 czynny w każdą środę i czwartek w godz. 17:00-19:00.
Całodobowy, anonimowy telefon zaufania (116 111) prowadzi też Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę. Każdego dnia 2022 roku korzystały z niej 23 młode osoby, borykające się ze smutkiem, przygnębieniem, bezsilnością, a także samotnością i odrzuceniem. Dla wielu z nich 30 minutowa rozmowa z konsultantem była najdłuższym czasem uwagi, jaki otrzymali od dorosłych – przyznaje rzeczniczka FDDS Monika Kamińska. Jej zdaniem:
To nie są sprzyjające czasy dla dojrzewających młodych ludzi. Niepokoje społeczne, napięta sytuacja tuż przy granicy, do tego zaburzone relacje rodzinne, uzależnienie od Internetu i ciągłe ocenianie przez innych sprawiają, że dzieci i młodzież coraz częściej doświadczają kryzysów psychicznych. Niestety wyjątkowo druzgocące jest to, że ci młodzi ludzie często ze swoimi problemami muszą radzić sobie w kompletnym osamotnieniu. Często słyszymy w rozmowach z dziećmi, że nie mają obok siebie nikogo, komu mogliby zaufać i się zwierzyć.
O tym, jak ważna jest rozmowa, odpowiednia rozmowa, oparta na empatii a nie zaprzeczaniu trudnym emocjom, można przeczytać na stronie wyleczdepresje.pl. To internetowe kompendium wiedzy o depresji młodzieńczej, poporodowej i osób w podeszłym wieku, wyjaśniające czym jest depresja, skąd się bierze, jak objawia i jak leczy.
Oblicza depresji w XXI wieku
Depresja nie jest jedną chorobą, raczej zespołem objawów psychicznych i fizycznych takich jak zmęczenie i przygnębienie. Chociaż kojarzy się ze smutkiem, nie każdy kto go odczuwa, mierzy się z depresją. Zwykle wskazuje na nią więcej niż tylko głębokie obniżenie nastroju. Objawy depresji to także lęk, płacz, czasem złość, drażliwość, utrata radości z życia i brak nadziei na lepsze jutro. Oprócz tych emocji na depresję mogą wskazywać zaburzenia poznawcze: problemy z pamięcią, koncentracją, nauką, niska samoocena, pesymizm, rezygnacja. Do tego dochodzą także objawy somatyczne, jak bezsenność, spadek lub wzrost apetytu, niska aktywność fizyczna, również różnego pochodzenia bóle pojawiające się bez przyczyny organicznej. Najwyraźniejszym, a zarazem najbardziej niebezpiecznym objawem depresji są myśli i zachowania samobójcze. W takich przypadkach trzeba szybko skorzystać z pomocy psychiatry lub psychologa. Czas odgrywa tu znaczącą rolę.
Dlatego też tak ważne jest, aby rodzice przyglądali się zachowaniom swoich dorastających pociech. Żadne z nich nie powie, że ma depresję, ale ona da o sobie znać pod płaszczykiem złości, trzaskania drzwiami, wagarowania, obojętności, buńczuczności, płaczliwości. Depresja to choroba o wielu obliczach. Przewlekła i śmiertelna, ale wyleczalna. Najlepsze efekty przynosi połączenie farmakoterapii i psychoterapii, jednak aby tak się stało, należy po nie sięgnąć. Do tego potrzebny jest nie tylko lepszy dostęp do diagnostyki i leczenia, ale również zmiana świadomości społecznej. Jeśli przestaniemy stygmatyzować depresję, traktować ją jako coś wstydliwego, temat tabu, walka z nią stanie się łatwiejsza. I dla tych, którzy się z nią mierzą, i dla tych, którzy są na nią narażeni. A dotyczy to zdecydowanej większości z nas. WHO szacuje, że do 2023 roku depresja będzie najczęstszą chorobą na świecie. Pora zacząć stawiać jej czoła.
Może zainteresować Cię również: Depresja dotyka coraz więcej dzieci i młodzieży. Jak ją rozpoznać?
Strona główna — Depresje (wyleczdepresje.pl)
Dzieci mówią, że 30-minutowa rozmowa z konsultantem telefonu zaufania 116 111 to najdłuższy czas, jaki dostali od dorosłych – Co nowego w Fundacji? – O Fundacji – Site (fdds.pl)
Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją – filmy z ekspertami | Forum Przeciw Depresji
NFZ o zdrowiu. Depresja – ezdrowie.gov.pl
Życie warte jest rozmowy. Zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży. Raport za lata 2012-2021 na podstawie danych Komendy Głównej Policji