Czym jest apetyt?
Apetyt sam w sobie jest naturalnym i fizjologicznym bodźcem wysyłanym do mózgu, informującym o odczuwanym głodzie i potrzebie dostarczenia dawki energetycznej. Wielu z nas myli jednak apetyt, czyli pragnienie zaspokojenia głodu, z tzw. „smakiem na…”. Mieć apetyt oznacza, że odczuwamy fizyczny głód, natomiast każda ponadprogramowa zachcianka żywieniowa w postaci dokładki obiadu, słonej przekąski czy słodkiego „małego co nieco” najczęściej wynika z nieprawidłowych nawyków żywieniowych, złych przyzwyczajeń lub zaburzeń odżywiania. Nadmierny apetyt u dziecka najczęściej wynika z błędów żywieniowych – zbyt małej ilości warzyw i owoców, a zbyt dużych ilości cukru, tłuszczu i soli oraz smażonych, które odpowiadają za uczucie smakowitości, pobudzają łaknienie i wzmagają chęć na sięganie po więcej.
Przeczytaj także: 6 pytań do dietetyka – rola kwasów DHA w diecie dziecka
Stres, hormony, niedobory
Dzieci, tak samo jak dorośli, mogą zajadać stres. W obecnych czasach nawet najmłodsi są przebodźcowani, dążą do jak najlepszych wyników w nauce, uczęszczają na codziennie zajęcia dodatkowe do późnych godzin wieczornych. W takich sytuacjach bardzo często sięgają po słodycze i słone przekąski, które chwilowo kompensują im napięcie, lęk, nerwy i stres. Gdy zauważymy, że nasze dziecko w sytuacjach trudnych ma nadmierny apetyt i sięga po znacznie większe ilości jedzenia niż zazwyczaj, zainicjujmy rozmowę, a jeśli ona nie pomoże – udajmy się po pomoc do specjalisty.
Zaburzenia hormonalne również mogą być przyczyną nadmiernego apetytu. Jeśli zaraz po pełnowartościowym posiłku dziecko nadal jest głodne, może mieć zaburzony poziom hormonów leptyny i greliny, odpowiadających za regulację odczuwania głodu i sytości. Gdy ich praca jest nieprawidłowa, organizm mimo fizycznej sytości nadal ma poczucie głodu. Warto udać się w takim przypadku do lekarza, który zleci specjalistyczne badania.Duże uczucie głodu dość szybko po zjedzonym posiłku może pojawić się również po zjedzeniu dania o wysokim indeksie glikemicznym, co wiąże się bezpośrednio z szybkim spadkiem poziomu glukozy we krwi.
Duży apetyt u dziecka nie zawsze jest objawem choroby. Nie powinien nas martwić jeśli dziecko prosi o dokładkę sporadycznie.
Ważne jest dopasowanie ilości podawanego pożywienia do wieku, masy ciała i aktywności fizycznej dziecka. Kiedy parametry te ulegają zwiększeniu, przekłada się to na zwiększone zapotrzebowanie energetyczne i potrzebę spożycia dodatkowego posiłku. Obserwujmy o jakie produkty dopomina się dziecko. W pewnych przypadkach może to świadczyć o niedoborach pokarmowych konkretnych składników odżywczych.
Buduj nawyki żywieniowe od najmłodszych lat
Rodzice bardzo często popełniają błędy w żywieniu dzieci już na etapie wieku niemowlęcego, a później jest już tylko gorzej. Nawyki i wzorce żywieniowe, takie jak atmosfera podczas spożywania posiłków, rodzaj wybieranych pokarmów i stosunek do własnego ciała są kształtowane od najmłodszych lat właśnie w środowisku rodzinnym. Niewłaściwy stosunek opiekunów do tematu jedzenia może stanowić początek zaburzeń odżywiania o podłożu psychologicznym we wczesnym dzieciństwie, ale ujawnić się dopiero u starszego dziecka, chociażby w okresie dorastania.
Może wydawać się, że nadmierny apetyt u dziecka nie jest niczym problematycznym. Większość rodziców ma problem z tzw. „niejadkami”, tymczasem nadmierny apetyt u dziecka może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Niektórzy sądzą, że to dobrze gdy dziecko dużo je, ponieważ potrzebuje energii do wzrostu. Jednak kiedy apetyt idzie w parze z masą ciała przewyższającą normy przewidziane dla danego wzrostu i wieku, może to sugerować chorobę lub prowadzić do otyłości.
Dowiedz się więcej: Siatki centylowe – czym są i jak z nich korzystać?
Otyłe dziecko – chore dziecko
Coraz mniej osób twierdzi, że „pulchne dziecko, to zdrowe dziecko”. Organizatorzy akcji profilaktycznych w szkołach i placówkach zdrowotnych dążą do zredukowania przypadków otyłości wśród najmłodszych. Wiadome jest, że dziecko otyłe stanie się wreszcie otyłym dorosłym. A to zwiększa ryzyko:
- zaburzeń gospodarki lipidowej,
- cukrzycy typu 2,
- nadciśnienia tętniczego,
- zespołu metabolicznego,
- stłuszczenia wątroby,
- kamicy pęcherzyka żółciowego,
- PCOS,
- nieprawidłowości w układzie kostno-stawowym,
- zaburzeń emocjonalnych,
- a nawet niektórych nowotworów.
Do chorób związanych z nadmiernym apetytem i zbyt dużą ilością przyjmowanej kalorii zalicza się większość chorób cywilizacyjnych, w tym te wymienione powyżej. Warto wspomnieć także o tym, że nadmierna masa ciała powoduje złe samopoczucie psychiczne, a nawet depresję, coraz częściej diagnozowaną u młodszej części populacji. Statystyki są zatrważające – nadmierna masa ciała dotyczy co piątego dziecka w wieku szkolnym. Sytuacja nie wygląda lepiej wśród dzieci młodszych – nadwagę mają już nawet niemowlęta!
Podstawą leczenia otyłości u dzieci jest zmiana ich stylu życia polegająca na modyfikacji nawyków żywieniowych całej rodziny, zwiększeniu aktywności ruchowej oraz pomocy psychologicznej. Kategorycznie nie należy przygotowywać oddzielnych, dietetycznych posiłków wyłącznie dla dziecka. Cała rodzina powinna spożywać takie same potrawy, co zachęci dziecko do zmiany.
Dobrym nawykiem są także wspólne zakupy oraz gotowanie, podczas których uczymy dziecko wybierać zdrowe produkty i wspólnie dobrze bawimy się w kuchni.
Ważne jest, aby dziecko nie jadło przed ekranem (TV, komputer, tablet, telefon), ponieważ wszelkie urządzenia elektroniczne rozpraszają go i odciągają uwagę od spożywanego w tym momencie posiłku, a z drugiej strony mogą prowadzić do nadmiernego, nieświadomego sięgania po przekąski z nudów. Warto zwrócić również uwagę, aby nie wykorzystywać łakoci jako nagrody dla dziecka. W przyszłości może to skutkować złym nawykiem chęci nagrodzenia się za sukces lub pocieszenia w związku z poniesioną porażką.
Pomocna aktywność fizyczna
Zmiana stylu życia powinna dotyczyć także zapewnienia dziecku odpowiedniej ilości aktywności ruchowej. W dzisiejszych czasach dzieci mnóstwo czasu spędzają przed telewizorem czy grami ekranem komputera. Ruch, szczególnie ten na świeżym powietrzu, sprawi że dziecko nie będzie przebywać stale w otoczeniu jedzenia i odseparuje je od ciągłego podjadania. Warto zacząć od małych zmian, aby nie zniechęcić dziecka. Dobrym pomysłem na początek są częstsze spacery i używanie schodów zamiast windy. Sportowe zajęcia dodatkowe, takie jak basen czy karate mogą zachęcić dziecko do regularnej aktywności fizycznej.
Nadmierny apetyt u dziecka zwykle związany jest z chęcią spożycia produktów dostarczających nadmiaru kalorii. Ważne jest, by kontrolować jakość oraz ilość posiłków, obserwować oraz szybko reagować, gdy dostrzeżemy, że mimo odpowiednio zbilansowanej diety dziecko daje sygnały, że nadal chce jeść.
W celu leczenia nadmiernego apetytu, warto zgłosić się do specjalisty. W zależności od tego, co jest jego przyczyną, można podjąć się leczenia kompleksowego lub działając tylko w jednym obszarze. Po pomoc warto zwrócić się do dietetyka dziecięcego bądź psychodietetyka, który pomoże dopasować dietę do indywidualnego zapotrzebowania kalorycznego dziecka, odpowiednio zbilansuje posiłki i wyeliminuje zbyt duże deficyty kaloryczne odpowiadające za ataki niekontrolowanego jedzenia. Psychoterapeuta z kolei pomoże w sytuacji, jeśli nadmierny apetyt u dziecka wynika z nieumiejętnością radzenia sobie ze stresem czy innymi emocjami, a lekarz psychiatra może wesprzeć, gdy konieczne jest włączenie leków i preparatów zmniejszających apetyt.
Może zainteresować Cię także: Dziecko woli spędzać czas przed komputerem zamiast biegać z kolegami po boisku?
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.