To jest wyrób medyczny
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Infekcje górnych dróg oddechowych są jednymi z najczęstszych przyczyn wizyt u pediatrów. Rodzice zgłaszają się do lekarza z dziećmi, które mają katar, kaszel, podwyższoną temperaturę i skarżą się na ból gardła. Ostatni z wymienionych objawów jest zazwyczaj bardzo uciążliwy. Jak można go złagodzić i co go wywołuje?
Co może wywoływać ból gardła?
Ból gardła ma różne przyczyny. Od 70 do 85 procent przypadków ostrego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych u dzieci wynika z infekcji wirusowej spowodowanej zakażeniem:
- rynowirusami,
- adenowirusami,
- wirusami grypy i paragrypy,
- koronawirusami,
- wirusami Coxsackie,
- wirusem Herpes simplex,
- wirusem Epsteina-Barra.
Wymienione wirusy odpowiadają m.in. przeziębienie, herpanginę i mononukleozę zakaźną.
Upłynnia gęstą i zalegającą wydzielinę. Udrożnia nos i zatoki.
Hipertoniczny spray do nosa z ektoiną.
Spray wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirus...
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania.
Pastylki na gardło z ektoiną przeznaczone do stosowania podczas objawów przeziębienia.
Pastylki do ssania na chrypkę, pieczenie błony śluzowej jamy ustnej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Pierwszy oryginalny syrop z porostu islandzkiego. Skutecznie łagodzi suchy kaszel.
Pozostałe 15 do 30 procent to stany zapalne o podłożu bakteryjnym powodowane przez:
- Streptococcus pyogenes grupa A,
- Streptococcus grupa C,
- Neisseria gonorrhoea,
- Corynebacterium diphtheriae,
- Arcanobacterium haemolyticus,
- Chlamydia pneumoniae,
- Mycoplasma pneumoniae[1].
Bakterie wywołują m.in. anginę ropną i szkarlatynę.
Oprócz tego ból gardła mogą powodować infekcje grzybicze (kandydoza), czynniki alergiczne (pyłki roślin, kurz, sierść), anatomiczne (guzy, torbiele) lub mechaniczne (ciała obce).
Objawy towarzyszące bólowi gardła – infekcje wirusowe
Rozróżnienie, czy ból gardła wynika z zakażenia wirusami, czy bakteriami jest szczególnie istotne. Dlaczego? Ponieważ przy infekcjach wirusowych stosuje się leczenie objawowe, zaś zakażenia bakteryjne, np. paciorkowcowe, wymagają podania antybiotyku.
Różnicowanie odbywa się na podstawie wywiadu, badania przedmiotowego i w razie potrzeby badania bakteriologicznego – wymazu lub szybkiego testu.
W przypadku zakażeń wirusowych bólowi gardła mogą towarzyszyć:
- kaszel,
- katar,
- chrypka,
- biegunka,
- bóle mięśniowe,
- stan podgorączkowy lub gorączka,
- zapalenie spojówek.
Kiedy ból gardła równa się angina ropna?
Zakażenia bakteryjne – paciorkowcowe zapalenie gardła lub migdałków potocznie, nazywane anginą paciorkowcową – objawia się m.in.:
- gorączką,
- nudnościami i wymiotami,
- bólem brzucha,
- powiększonymi węzłami chłonnymi,
- obrzękiem migdałków podniebiennych,
- nalotami włóknikowymi na migdałkach.
W przypadku infekcji bakteryjnych zazwyczaj obserwuje się nagły, ostry początek choroby, brak kaszlu i kataru oraz gorączkę powyżej 38 stopni Celsjusza. Żeby rozpoznać zapalenie paciorkowcowe wykonuje się posiew wymazu z gardła albo szybki testo wysokiej swoistości i czułości wykrywający antygen S. pyogenes.
Anginę paciorkowcową leczy się antybiotykami w celu zmniejszenia zakaźności, skrócenia czasu trwania objawów oraz redukcji ryzyka powikłań.
Co na bolące gardło? Preparaty z apteki
Oprócz tego stosuje się preparaty o miejscowym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym, odkażającym, znieczulającym i nawilżającym. Mogą mieć postać:
- sprejów,
- roztworów do płukania gardła,
- roztworów do inhalacji,
- tabletek do ssania.
Rodzaj i sposób podania leków powinien być dostosowany do wieku dziecka. Pastylki do ssania na ból gardła są odpowiednie dopiero dla 6-7-latków. Niektóre leki, np. z diklofenakiem, zalecane są dzieciom od 14. roku życia.
W ramach wspierania układu odpornościowego warto także rozważyć przyjmowanie syropów zawierających ekstrakty z owoców czarnego bzu i aronii, które są polecane nie tylko w trakcie infekcji, lecz w ogóle w okresie jesienno-zimowym.
Jeśli ból gardła to symptom infekcji wirusowej i towarzyszy mu gorączka, zaleca się leki przeciwgorączkowe z paracetamolem lub ibuprofenem.
Domowe sposoby na ból gardła – miód i preparaty z miodem
Leczenie farmakologiczne może być wspomagane domowymi sposobami, ale nie należy zastępować preparatów wskazanych przez lekarza wyłącznie naturalnymi produktami. Zawsze trzeba trzymać się zaleceń od pediatry, a domowe sposoby na ból gardła potraktować jako dodatek.
Takim dodatkiem łagodzącym ból gardła będzie np. miód. Naturalny miód działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie, jednocześnie przyczyniając się do zmniejszenia suchości błony śluzowej. Najlepiej wymieszać łyżeczkę miodu z ciepłą wodą, mlekiem lub herbatą i tak podawać dziecku.
Wyjątkowym miodem jest miód manuka pozyskiwany z nektaru krzewów manuka, pochodzących z Nowej Zelandii. Zawiera wysokie stężenia metyloglioksalu, czyli składnika wykazującego właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe.
Uwaga: miodu w żadnej formie nie należy podawać dzieciom poniżej 1. roku życia, ponieważ może zawierać przetrwalniki Clostridium botulinum, które dla starszych są nieszkodliwe, ale u niemowląt wywołują botulizm.
Naturalne sposoby na ból gardła – płukanki
U starszych dzieci do łagodzenia bólu gardła warto wykorzystać naturalne płukanki. Napar z szałwii, rumianku, tymianku, mięty albo sok z buraków można stosować kilka razy dziennie, żeby nawilżyć i odkazić śluzówkę.
Te tradycyjne środki nawet, jeśli zostaną połknięte, nie wywołują skutków ubocznych. W takiej formie nie nadają się dla najmłodszych maluchów, ale większość dzieci w wieku szkolnym powinna z powodzeniem zastosować płukanki do gardła.
Skuteczne łagodzenie bólu gardła – siemię lniane
Na podrażnione gardło może pomóc również kisiel z siemienia lnianego, który nawilża błonę śluzową i ma właściwości powlekające. Siemię zawiera polisacharydy śluzowe, olej będący źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz antyoksydanty – lignany lniane.
Żeby przygotować kisiel wystarczy wsypać dwie łyżki nasion lnu do szklanki wody i gotować przez mniej więcej pięć minut. Później nasiona można odcedzić albo zostawić i do mieszanki dodać sok malinowy, sok z czarnego bzu lub miód do smaku.
Uwaga: nie powinno się dodawać miodu do wrzątku, ponieważ wysoka temperatura (powyżej 60 stopni Celsjusza) powoduje, że traci właściwości zdrowotne.
Domowe sposoby na ostry ból gardła – nebulizacje
Do niedawna w leczeniu stanów zapalnych górnych dróg oddechowych przebiegających z katarem i bólem gardła popularne były tak zwane parówki polegające na wdychaniu oparów z gorącej wody z dodatkiem olejków eterycznych. Jednak ze względu na duże ryzyko oparzenia powoli odchodzi się od tej metody.
Skuteczniejsze i bezpieczniejsze są nebulizacje z roztworu soli fizjologicznej lub soli fizjologicznej z dodatkiem ektoiny i/lub kwasu hialuronowego. Silnie nawilżają, a w przypadku kataru ułatwiają odkrztuszanie wydzieliny. Sprawdzają się zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci.
Podsumowując, ból gardła może mieć różne przyczyny. W zależności od tego, co go wywołało, wdraża się leczenie objawowe lub antybiotykoterapię, a czasem podaje preparaty na alergię. Pomocne w łagodzeniu dolegliwości bólowych w dwóch pierwszych przypadkach są także domowe sposoby, jednak nie powinny zastępować leków zaleconych przez pediatrę. Naturalne produkty takie jak miód, siemię lniane czy napar z szałwii należy traktować jako rozwiązania wspomagające. Przy każdej infekcji warto również pamiętać o wietrzeniu i odpowiednim nawilżeniu pomieszczeń, w których przebywają dzieci, a także o podawaniu dużych ilości płynów.
Polecane do inhalacji
Zmniejsza suchy, drażniący kaszel, intensywnie nawilża drogi oddechowe.
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Ampułki do inhalacji rozrzedzające zalegającą wydzielinę.
Roztwór do inhalacji szczególnie polecany osobom wrażliwym na wyższe stężenie chlorku sodu.
1. Abuelgasim H., Albury Ch., Lee JEffectiveness of honey for symptomatic relief in upper respiratory tract infections: a systematic review and meta-analysis, Medical Sciences Divisional Offices, University of Oxford, BMJ Journals.
2. Gowin E., Horst-Sikorska W., Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku – czy to możliwe?, „Farmacja Współczesna”, 2012, 5:83–89.
3. Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, pod red. Hryniewicz W., Albrecht P., Radzikowski A., Warszawa 2016.
[1] Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, pod red. Hryniewicz W., Albrecht P., Radzikowski A., Warszawa 2016, s. 45