Sporadyczne wagary czy złożony problem?
Kiedy słyszymy, że dziecko nie chce iść do szkoły, mogą się pojawić automatyczne reakcje oceniające lub lekceważące sytuację: „Jak to nie chcesz iść do szkoły, przecież to Twój obowiązek?”, „Co Ty powiadasz, każdy chodzi do szkoły!?”. Taki komunikat zamyka dziecko, powoduje, że czuje się niesłuchane i może złościć go reakcja rodzica. Postawa roszczeniowa lub lekceważąca nie sprzyja nawiązaniu kontaktu i wyjaśnieniu sytuacji ani pomocy dziecku.
Jeśli dziecko raz na jakiś czas zgłasza niechęć do szkoły, może być to spowodowane stresującym sprawdzianem, zmęczeniem lub nierozwiązanym sporem z koleżanką. W takiej sytuacji warto zapytać, w jak najbardziej spokojnej atmosferze, co się dzieje i zapewnić, że jesteśmy, aby pomóc. Zachęta do pójścia do szkoły, pokazanie swojego wsparcia, rozmowa o potencjalnych rozwiązaniach i pokazania korzyści z uczęszczania do klasy, może być pomocna.
Jednak za niechęcią do szkoły może kryć się bardziej złożony problem, który przysparza dziecku wiele smutku, bólu i trudności. Kiedy komunikat „nie chce iść do szkoły” pojawia się prawie codziennie, dziecko jest smutne, wycofane lub wręcz odwrotnie – pobudzone, niespokojne lub diametralnie zmienia swoje zachowanie, powinniśmy lepiej przyjrzeć się sytuacji.
Co może wpływać na niechęć dziecka do chodzenia do szkoły?
- Tęsknota za rodzicami i opiekunami.
- Konflikt z nauczycielem lub pracownikiem szkoły.
- Poczucie nudy i braku rozwoju w szkole.
- Trudności z adaptacją (do nowej szkoły, klasy).
- Zaległości z przedmiotów, trudności z nadrobieniem materiału.
- Presja bycia najlepszym, stres przed postawionymi wymaganiami.
- Specjalne potrzeby w zakresie stymulacji ruchowej lub poznawczej np. potrzeba wstawania, chodzenia zamiast ciągłego siedzenia w ławce.
- Trudności w koncentracji uwagi, zapamiętywaniu, poczucie przytłoczenia bodźcami.
- Trudności w relacjach z rówieśnikami – brak umiejętności nawiązania kontaktu z innymi.
- Poczucie osamotnienia w szkole, baku „podobnych do mnie dzieci”.
- Prześladowanie przez grupę rówieśniczą, przemoc rówieśnicza.
- Problemy rodzinne lub kryzysy sytuacyjne np. rozwód, śmierć bliskiego członka rodziny, wyjazd jednego z rodziców na emigrację, narodziny rodzeństwa, przeprowadzka.
- Problemy zdrowotne – np. astma, depresja, cukrzyca.
- Przeciążenie nauką, trudności z poradzeniem sobie ze stresem, jakie wywołują obowiązki.
Przeczytaj także: Depresja dotyka coraz więcej dzieci i nastolatków. Jak ją rozpoznać?
Co kryje się za słowami „nie chce chodzić do szkoły”?
W sytuacji, kiedy dziecko do nas przychodzi i mówi, że trudno mu iść do szkoły, to nie jest tylko wymówka, sposób, aby zrobić sobie wolny dzień. Odkrycie prawdziwej przyczyny wymaga szczerej, ciepłej rozmowy, tak aby dziecko mogło się otworzyć i wyjaśnić, co się dzieje i jak się czuje.
Warto unikać:
- krzyku,
- gróźb,
- manipulacji i przekupstwa („Jeśli, pójdziesz teraz do szkoły, kupię Ci konsolę”),
- lekceważenia emocji dziecka,
- bagatelizowania sytuacji „Szkoła to nic trudnego, dlaczego znów coś wymyślasz”.
Co robić zamiast tego?
- Znajdźmy czas na rozmowę z dzieckiem w spokojnej atmosferze.
- Okażmy zrozumienie i empatię “Widzę, że jest Ci trudno, mówisz, że nie chcesz iść do szkoły”, co nie znaczy, że zgadzamy się na to, aby dziecko nie poszło do szkoły, podkreślamy za to, jego prawo do różnych uczuć.
- Przyzwalamy na uczucia „Masz prawo czuć smutek/złość/lęk przed pójściem do szkoły”.
- Zadajmy pomocne pytania: „Widzę, że Ci trudno, co miałoby się stać, abyś poszła do szkoły?”, „Do jakiej szkoły chodziłoby Ci się łatwiej?”, Co pomogłoby Ci pójść do szkoły?”.
- Poszukajmy wraz z dzieckiem przyczyny i w zależności od tego, co to będzie dobierzcie, sposoby działania.
Jak reagować, kiedy dziecko nie chce chodzić do szkoły?
Kiedy dowiesz się, co jest przyczyną obawy przed chodzeniem do szkoły, pokaż dziecku, że traktujesz sprawę poważnie, że jest ona dla Ciebie istotna i nie jest samo z tym, co przeżywa.
W sytuacji trudności z nauką, zaległościami, warto pomyśleć o zaplanowaniu czasu na naukę, rozłożeniu go na etapy. Dobrze poszukać korepetytora, a także porozmawiać z nauczycielem o możliwych rozwiązaniach. Trudności koncentracją uwagi czy pamięcią mogą być spowodowane stresem lub nadmiarem bodźców – wówczas trzeba poszukać najlepszych sposobów dla Twojego dziecka na rozładowanie napięcia np. więcej zajęć ruchowych, posprzątanie pokoju lub biurka, aby usunąć z pola widzenia nadmiar bodźców, wcześniejsze chodzenie spać.
Przyczyną niechęci do chodzenia do szkoły może być też brak umiejętności nawiązywania kontaktów z innymi – w takiej sytuacji warto porozmawiać z dzieckiem o swoich doświadczeniach, dowiedzieć się, co sprawia mu kłopot w relacjach. Czasami dobrym rozwiązaniem są warsztaty dla dzieci o współpracy w grupie, lepszym komunikowaniu się czy Trening Umiejętności Społecznych.
Jeśli dziecko zwierzy Ci się, że jest wyśmiewane czy dręczone przez rówieśników – reaguj. Zapewnij dziecko, że jesteś po jego stronie i zrobisz wszystko, aby mu pomóc. Zgłoś sytuację do wychowawcy, pedagoga oraz psychologa szkolnego, a jeśli sytuacja nie zostaje odpowiednio rozwiązana. Udaj się do dyrektora szkoły oraz przedstawicieli z kuratorium oświaty. Zapewnij dziecko o swoim wsparciu i działaniu. Jeśli wykorzystasz wszystkie środki, a sytuacja się powtarza – warto rozważyć zmianę placówki.
„Nie chce chodzić do szkoły” te słowa mogą mieć różne przyczyny. jeśli chcesz je poznać, stwórz przyjazną atmosferę i w bezpiecznej dla dziecka przestrzeni zainicjuj rozmowę. Pamiętaj przy tym o spokojnym nastawieniu i empatii. Nie rzucaj swoich pytań w biegu, porannym pośpiechu. Lepiej zaproponuj wspólne wyjście po zajęciach na gofry lub obiad, podczas którego omówicie wszystkie trudności. Staraj się usłyszeć i zobaczyć dziecko bez względu na sytuację. Daj mu znać, że dla niego jesteś. Dzięki temu nabierze odwagi i otwartości, aby podzielić się swoimi przeżyciami.
Może zainteresować Cię również: Edukacja domowa – jak się do tego zabrać?
