To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Atopowe zapalenie skóry – co to za schorzenie?
Atopowe zapalenie skóry (w skrócie AZS) to przewlekła, świądowa i zapalna choroba skóry. Objawia się pojawieniem się na skórze zmian o charakterze wypryskowym oraz silnym świądem, który upośledza codzienne funkcjonowanie i często przyczynia się do problemów ze snem. Atopowe zapalenie skóry bardzo często współwystępuje z innymi chorobami, składającymi się na tak zwany marsz atopowy. Należy do nich również alergia pokarmowa, alergiczny nieżyt nosa oraz astma.
Atopowe zapalenie skóry – objawy choroby
Najważniejsze objawy atopowego zapalenia skóry obejmują pojawienie się zmian wypryskowych, o charakterze plam rumieniowych i grudek w typowych lokalizacjach, do których należą zgięcia stawowe (na przykład doły podkolanowe, czy łokciowe), ale również nadgarstki. Zajęte obszary skóry zależą od wieku dziecka, w wieku niemowlęcym – zajęta jest przede wszystkim twarz.
Przy większym zaawansowaniu choroby u dziecka mogą wystąpić również popękania skóry i zmiany sączące. Zmianom skórnym towarzyszy uporczywy świąd, który skłania najmłodszych do drapania, co z kolei prowadzi do pojawienia się tak zwanego nadmiernego poletkowania – skóra wygląda jakby była oglądana przez szkło powiększające. Atopowe zapalenie skóry cechuje się przebiegiem z okresami zaostrzeń i remisji, a więc wyciszenia objawów.
Atopowe zapalenie skóry – przyczyny choroby
Atopowe zapalenie skóry nie ma jednej, konkretnej przyczyny. U podłoża objawów leży wiele czynników, które nakładają się na siebie i prowadzą do rozwoju choroby. Poniżej najważniejsze z nich.
Z ektoiną
prosto z natury
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Idealny sposób na pielęgnacje ust poza domem.
O działaniu nawilżającym i ochronnym
Atopowe zapalenie skóry a podłoże genetyczne
AZS to choroba o podłożu genetycznym, jednak za jej rozwinięcie nie odpowiada jeden, konkretny gen, czy jego mutacja, ale nakładanie się na siebie działania wielu genów. Do takich genów należą między innymi niektóre geny kodujące białka budujące naskórek.
Rozmawiając z pacjentem chorym na AZS, bardzo często uwidacznia się rodzinny charakter tego schorzenia – często okazuje się, że choroba występowała u rodziców, dziadków czy rodzeństwa. Jak pokazują dane statystyczne, dodatni wywiad rodzinny dotyczy nawet 70% pacjentów z AZS.
Co więcej, zauważono, że u bliźniąt jednojajowych ryzyko rozwoju AZS wynosi 70-80%, zaś u dwujajowych nawet 20-30%. Z kolei, jeżeli jedno z rodziców choruje na AZS to ryzyko pojawienia się choroby u dziecka wynosi 50-60%. Dane te zdecydowanie wskazują na udział czynników genetycznych w pojawieniu się choroby.
Atopowe zapalenie skóry a czynniki alergiczne
Atopowe zapalenie skóry zaliczane jest do schorzeń z kręgu alergii. U wielu pacjentów zauważa się bowiem pogorszenie stanu skóry po narażeniu na niektóre alergeny powietrznopochodne czy pokarmowe. Ujawnia się to po wykonaniu testów alergicznych, gdy uzyskujemy dodatni wynik w odpowiedzi na konkretny alergen. W obrazie klinicznym zauważalne bywa również poprawienie się stanu skóry po eliminacji narażenia na dany alergen.
Alergeny, które najczęściej alergizują pacjentów z atopowym zapaleniem skóry to białka mleka krowiego, soja, pszenica, białko jaja kurzego, ale również orzechy (laskowe, ziemne), roztocza kurzu domowego i pyłki roślin.
Atopowe zapalenie skóry a stres i emocje
Stres i czynniki emocjonalne mają bardzo duży wpływ na stan skóry, nie tylko u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry, ale również u osób cierpiących na inne schorzenia dermatologiczne (na przykład łuszczycę).
Przewlekły stres prowadzi do wzrostu poziomu kortyzolu (czyli hormonu stresu) w organizmie, co z kolei sprzyja pojawieniu się zmian w układzie immunologicznym, które predysponują do pojawienia się objawów choroby.
Pogorszenie stanu skóry u dzieci związane ze stresem jest bardzo widoczne jesienią, co wiąże się z powrotem do szkoły i obowiązków, a czasami również z rozpoczęciem nauki w nowym środowisku. Potwierdza to tylko ścisły związek pomiędzy objawami choroby, a czynnikami emocjonalnymi.
Atopowe zapalenie skóry a defekt bariery naskórkowej
Na prawidłową budowę i funkcję bariery naskórkowej duży wpływ ma między innymi poprawne funkcjonowanie białka nazywanego filagryną. Filagryna odpowiada bowiem za “spajanie” ze sobą komórek naskórka, co sprawia, że tworzą one swojego rodzaju mur, dzięki któremu skóra jest chroniona przed wnikaniem patogenów (bakterii, wirusów), ale również alergenów, które prowadzą do pobudzenia układu immunologicznego.
Ponadto szczelna bariera naskórkowa chroni przed utratą wody i wysuszeniem skóry. Sprawia to, że u osób z AZS mamy do czynienia z dużą suchością skóry, ale również z narażeniem na rozwój infekcji bakteryjnych i wirusowych.
Zauważono również, że u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry skład lipidów (do których należą ceramidy) i kwasów tłuszczowych w naskórku również nie jest prawidłowy, co sprzyja utracie wody. Wykazano, że częstym zjawiskiem jest niedobór mocznika, a więc substancji, która odpowiada za prawidłowe nawilżenie skóry.
Można śmiało powiedzieć, w poprawie funkcji bariery naskórkowej ogromną rolę odgrywa stosowanie emolientów, a więc preparatów uzupełniających brakujące lipidy i kwasy tłuszczowe. Zawierają one substancje takie jak ceramidy, mocznik czy kwasy tłuszczowe i pozwalają na uzupełnienie “muru” o brakujące mu elementy. Należy podkreślić, że stosowanie emolientów to nie działanie pielęgnacyjne, ale leczenie atopowego zapalenia skóry. Jest to podstawowy element terapii tego schorzenia.
Atopowe zapalenie skóry – czynniki zaostrzające
Zauważono, że istnieją pewne czynniki, które prowadzą do zaostrzenia i pogorszenia stanu skóry u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. Należy do nich przede wszystkim:
● narażenie na suche powietrze – warto pomyśleć o nawilżaczach powietrza i częstym wietrzeniu pomieszczeń,
● narażenie na zmiany temperatur, przede wszystkim na zimno i mróz,
● przegrzewanie dziecka, nadmierne pocenie,
● infekcje, zarówno wirusowe, jak i bakteryjne,
● ekspozycja na alergeny – na przykład na kurz, alergeny pokarmowe, czy sierść zwierząt (u pacjentów, u których potwierdzono pogorszenia po tych alergenach),
● stres, czynniki emocjonalne,
● wysuszenie skóry – powinno unikać się długich, gorących, kąpieli, intensywnego wycierania skóry po nich, ale także ważne jest szybkie nałożenie emolientu, najlepiej jeszcze na wilgotną skórę,
● używanie silnych detergentów do prania odzieży czy pościeli,
● noszenie syntetycznej, ciasnej odzieży, ale również noszenie odzieży wełnianej,
● narażenie na chlor – na przykład na basenie.
Podsumowując, atopowe zapalenie skóry to choroba zapalna o złożonym podłożu. Na jej rozwój składają się zarówno czynniki środowiskowe, immunologiczne, jak i genetyczne. Choć nie ma ona jednej, poznanej przyczyny, to odkrywanie jej kolejnych mechanizmów daje szansę na ulepszenie leczenia i poprawę jakości życia pacjentów.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.- R. Nowicki, ABC Atopowego Zapalenia Skóry, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2022,
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
- J. Sroka-Tomaszewska i inni, Atopowe zapalenie skóry – gdy objawy nasilają się jesienią i zimą, Lekarz POZ, 5/2020,
- M. Kurowski, M. Kowalski, Filagryna i jej rola w patomechanizmie chorób alergicznych, Alergia Astma Immunologia, 2009; 15.