Kiedy dziecko sięga po energetyki…
Energetyki, jak sama nazwa wskazuje, mają dodawać energii i siły do działania, dlatego muszą się w nich znajdować substancje pobudzające, takie jak np. kofeina i tauryna. Dodatkowo w napojach energetyzujących znajdują się często cukry proste, substancje aromatyzujące, konserwujące, regulatory kwasowości, często dodawane są też witaminy z grupy B, wyciągi z ziół, czy ekstrakt z guarany.
Napoje energetyczne nie są przeznaczone dla dzieci. Kofeina, która jest często głównym składnikiem pobudzającym, nie powinna znaleźć się w ich diecie, ponieważ ma działanie psychoaktywne. U młodych osób jej spożywanie może doprowadzić do rozdrażnienia, nadmiernego pobudzenia, trudności ze skupieniem, a przy bardzo dużej podaży tej substancji (5 mg na kilogram masy ciała na dobę) powoduje wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Dodatkowo kofeina utrudnia zasypianie i wpływa na jakość snu dziecka.
Szczególnie narażone na niepożądane działanie napojów energetycznych są dzieci borykające się z chorobami układu sercowo-naczyniowego, chorobami nerek, wątroby, nadczynności tarczycy, cukrzycy, a także z trudnościami emocjonalnymi oraz neurologicznymi.
Przeczytaj także: 6 pytań do dietetyka – dieta dla mózgu
Jak rozpoznać uzależnienie od napojów energetycznych?
Uzależnienie od napojów energetycznych można najłatwiej zauważyć, jeśli dziecko pije energetyki w domu. Codzienne spożywanie puszek napojów, niemożność funkcjonowania bez wypicia kolejnej dawki energetyka, powinna bardzo mocno zaniepokoić rodziców. Objawy wskazujące na uzależnienie, które mogą się pojawić u dziecka, to:
- bardzo silna chęć wypicia napoju, wyobrażenia, fantazje o spożywaniu napoju energetycznego;
- brak kontroli nad ilością spożywanych energetyków;
- trudności ze snem i pogorszenie jakości ze snu, wybudzanie, problemy z zasypianiem;
- większa drażliwość, nerwowość;
- uczucie niepokoju, lęku;
- częste bóle głowy;
- uczucie ciągłego zmęczenia;
- zwiększenie masy ciała.
U dzieci uzależnionych od energetyków może też rozwinąć się próchnica zębów ze względu na bardzo dużą podaż cukrów prostych w tego typu napojach.
Co robić, aby pomóc dziecku zerwać z energetykami?
Według raportu Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opracowanego na podstawie danych z 16 europejskich krajów ok. 18 % dzieci w wieku 3-10 lat spożywa napoje energetyczne przynajmniej raz w roku. Częściej sięgają po nie chłopcy ok. 22% i 14% dziewczynek. Jako powody sięgania po napoje stymulujące, dzieci podają najczęściej powody – smak 60% ankietowanych oraz jako źródło energii – ok. 31% badanych. Niestety, aż 16% osób w wieku 3-10 lat spożywa energetyki, co najmniej 3-5 razy w tygodniu, a 6% badanych sięga po nie prawie każdego dnia.
Moda na energetyki w Polskich szkołach trwa, dzieci sięgają po kolorowe napoje często z powodu chęci dopasowania się do grupy, bycia popularnym, lubianym lub dlatego, że wszyscy ich koledzy to robią, a rodzice nie mają nic przeciwko. Jednak spożywanie energetyków może przynieść wiele negatywnych konsekwencji w obszarze zdrowia fizycznego i psychicznego.
Edukacja i rozmowa
Samodzielna weryfikacja swojej wiedzy na temat energetyków, zapoznanie się ze skutkami wpływu kofeiny i innych substancji na młody organizm, pozwala rodzicowi nabrać większej świadomości, co się może stać, jeśli jego dziecko będzie często piło napoje energetyzujące. Spokojna rozmowa na temat konsekwencji picia napojów, obserwacja dziecka oraz zaproponowanie zamienników, może być pomocne w zerwaniu z przyzwyczajeniem.
Wdrożenie zdrowych nawyków
Pokazywanie dziecku dobrych nawyków, to jeden z najskuteczniejszych sposobów wpływu na jego dietę. Zachęcanie do picia wody, zamiast kolorowych napojów, niekupowanie słodzonych soków i napojów energetycznych, może być wymagającym procesem, jednak w długiej perspektywie bardzo opłacalnym. Przygotowanie wody z kolorowymi i smacznymi owocami, w ulubionej szklance dziecka może być początkiem zmiany nawyków.
Rozmowa z nauczycielami o szkolnym sklepiku
Warto sprawdzić, co dzieci mogą kupować w szkolnym sklepiku i jeśli znajdą się tam napoje energetyzujące, należy zgłosić swój stanowczy sprzeciw ich sprzedaży i porozmawiać na ten temat z nauczycielami i dyrekcją.
Wsparcie dziecka w poszukiwaniu innych strategii odnajdywania się w grupie
Kiedy dziecko pije energetyki, aby zaimponować innym, chce się dopasować do grupy, warto z nim porozmawiać, poznać jego perspektywę, trudności, z jakimi się zmaga. Szczera, spokojna rozmowa, wysłuchanie dziecka, może być początkiem szukania sposobów, na to, aby dziecko mogło znaleźć przyjaciół i dobrze się czuć w grupie bez ryzykowania swoim zdrowiem. Wzmocnienie poczucia własnej wartości, sprawczości, zaproponowanie dziecku korzystania z zajęć dodatkowych, poznawania nowych osób na warsztatach, zajęciach grupowych może być okazją dla dziecka do wchodzenia w kontakt, bez potrzeby udowadniania swojej wartości poprzez spożywanie napojów energetycznych.
Specjalistyczna pomoc w uzależnieniu
W sytuacji, kiedy obserwujemy u dziecka niemożność odstawienia napojów energetycznych mimo wielu prób, pojawiają się objawy, takie jak rozdrażnienie, trudności w koncentracji, niepokój, ciągła chęć wypicia napoju – warto zgłosić się po pomoc do specjalistów od terapii uzależnień, którzy będą mogli pomóc dziecku w profesjonalny sposób poradzić sobie z uzależnieniem od napojów energetycznych.
Dowiedz się więcej: Młodzież uzależniona od energetyków? Sejm rozważa zakaz sprzedaży napojów energetycznych osobom niepełnoletnim
Bibliografia:
Raport Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA): External Scientific Report. Gathering consumption data on specific consumer groups of energy drinks. Supporting Publications 2013: EN-394 (https://www.efsa.europa.eu/en/supporting/pub/394e)