Jaka jest rola żelaza w organizmie? Objawy anemii
Żelazo to pierwiastek szeroko wykorzystywany przez układy i poszczególne narządy organizmu. Żelazo odgrywa ważną rolę w tworzeniu krwinek czerwonych, ale również wpływa na funkcjonowanie innych komórek ciała. Dzięki niemu zachodzi proces oddychania tkankowego, prawidłowo działa mózg, następuje mielinizacja osłonek komórek nerwowych, organizm produkuje neuroprzekaźniki, a układ odpornościowy może chronić przed infekcjami.
Co się dzieje, gdy kobieta ma niedobór żelaza? Występują zaburzenia funkcjonowania komórek nerwowych, komórek nabłonka, czy komórek układu mięśniowego. Nieprawidłowo pracuje układ pokarmowy i sercowo-naczyniowy. Zmienia się krzepliwość krwi.
Zbyt mała liczba krwinek czerwonych wiąże się z niewystarczającym wysyceniem krwi hemoglobiną, która transportuje tlen w ustroju. To oznacza, że organizm ma mniej tlenu, niż potrzebuje. Jakie są objawy anemii z niedoboru żelaza?
- Zmęczenie, apatia, senność
- Męczliwość
- Drażliwość
- Bóle i zawroty głowy
- Kołatania lub zbyt szybka praca serca
- Blada i sucha skóra
- Łamliwe i wypadające włosy
- Łamliwe paznokcie
- Zajady w kącikach ust
Przeczytaj także: Dieta bogata w żelazo w ciąży – wskazówki dietetyczne i przykładowy jadłospis
Skutki niedoboru żelaza w ciąży
Ciąża to czas, kiedy zapotrzebowanie na żelazo zdecydowanie wzrasta. Jak w pierwszym trymestrze potrzeby kobiety na ten pierwiastek właściwie się nie zmieniają, tak drugi i trzeci trymestr to nawet 6mg/dobę (maksymalnie 10 mg/dobę).
Niewystarczająca ilość żelaza w organizmie kobiety zwiększa ryzyko powikłań na każdym etapie ciąży.
W I trymestrze mogą występować zaburzenia w rozwoju zarodka i łożyska. Dodatkowo niedobór może zwiększać ryzyko powstawania wad wrodzonych, czy nawet wewnątrzmacicznego obumarcia zarodka.
W II i III trymestrze ciąży niedobór żelaza może wpływać na przedwczesne oddzielanie się łożyska, nadmierną lub zbyt wczesną czynność skurczową macicy, a także poród przedwczesny. Szczególnie poród przedwczesny i przedwczesne oddzielenie się łożyska mogą być zagrożeniem życia dla matki i dziecka.
Niedobór żelaza a poród
Jeśli ciężarna cierpi na anemię z niedoboru żelaza, może spodziewać się powikłań w przebiegu porodu, tj.:
- wydłużenie akcji porodowej,
- zaburzenia w czynności skurczowej macicy,
- zaburzenia w oddzielaniu się łożyska,
- zwiększona utrata krwi.
Poród jest bardzo obciążający dla organizmu zdrowej kobiety, dlatego jeśli rodząca ma anemię, poród obciąża jej organizm o wiele bardziej. Okres rekonwalescencji wykracza poza 6 tygodni połogu i może trwać nawet kilka miesięcy.
Niedobór żelaza a połóg
Niedobory żelaza zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań w okresie poporodowym, czyli połogu. Organizm jest mocno osłabiony, dlatego wolniej się regeneruje.
Kobiety z anemią z niedoboru żelaza w połogu mają większe ryzyko zachorowania na zapalenie błony śluzowej macicy, połogowe zapalenie sutka, a inwolucja (obkurczanie) macicy po porodzie przebiega wolniej.
Konsekwencje z niedoboru żelaza matki dla dziecka
Skutki anemii z niedoboru żelaza i małej ilości tego pierwiastka w ustroju dotykają nie tylko kobietę, ale i noszony przez nią płód. Jakie są konsekwencje dla dziecka?
- Niska masa urodzeniowa
- Anemia z niedoboru żelaza w pierwszym roku życia
- Zaburzenia poznawcze i zaburzenia zachowania
W przypadku ciężkiej niedokrwistości krwi u matki, gdzie hemoglobina jest poniżej 6 g/dl, można spodziewać się:
- zaburzeń akcji serca płodu,
- epizodów niedotlenienia,
- zbyt małej ilości płynu owodniowego,
- nieprawidłowo rozszerzonych naczyń krwionośnych w mózgu,
- obumarcia wewnątrzmacicznego.
Dziecko od 36. tygodnia ciąży w największym stopniu pobiera żelazo z organizmu matki, aby stworzyć własne zapasy w wątrobie. W przypadku powikłań ciążowych, jak np. poród przedwczesny, noworodek rodzi się z mniejszą rezerwą żelaza, niż powinien.
Suplementacja żelaza w ciąży
Zbyt mała ilość żelaza jest powodem, dla którego należy wdrożyć suplementację u ciężarnej. Nie jest to jednak suplementacja obowiązkowa dla każdej kobiety w ciąży, jak np. kwas foliowy. Warto zastanowić się nad podawaniem żelaza, jeśli ciężarna jest w grupie ryzyka, czyli np. wcześniej zmagała się z anemią.
Zbyt duża ilość żelaza w pierwszym trymestrze ciąży może spowodować wzrost ryzyka powstawania wad rozwojowych u płodu, a u kobiety tworzenie wolnych rodników, dlatego profilaktyczna suplementacja żelazem może przynieść więcej szkody niż korzyści.
Może zainteresować Cię również: 6 pytań do położnej – witaminy dla kobiet w ciąży
Silikonowe plastry na bliznę po cesarskim cięciu
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Opracowany specjalne dla kobiet w ciąży.
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Roztwór doustny do wspomagania leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego
Dla zdrowia układu moczowego.
1. Abrahamowicz W., Darmochwał-Kolarz D., Gonet-Sebastianka J.: Niedokrwistość z niedoboru żelaza w ciąży”, Ginekologia i Położnictwo Medical Project, 2012, 2(24), 17-24.
2. Pietrzak B., Seremak-Mrozikiewicz A. i in.: „Niedokrwistość z niedoboru żelaza w położnictwie i ginekologii”, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2016, 1(3), 115-121.
3. Krawczyk P.: „Rola wybranych składników mineralnych w ciąży”, Wybrane aspekty opieki pielęgniarskiej i położniczej w różnych specjalnościach medycyny, 2018, t.6, 20-25.