Standardy opieki okołoporodowej w dzisiejszych czasach stawiają na podmiotowość ciężarnej jako pacjentki. Dzięki temu wprowadzono plan porodu, czyli dokument będący odzwierciedleniem wizji kobiety na temat narodzin jej dziecka oraz plan opieki przedporodowej.
- Plan porodu warto skonsultować ze swoją położną rodzinną lub ginekologiem. Dokładne omówienie każdego punktu może w rezultacie skutecznie obniżyć poziom lęku na oddziale porodowym.
- W planie porodu uwzględnia się wszystkie sugestie dotyczące momentu przyjęcia do szpitala, przebiegu poszczególnych faz porodu oraz pobytu na oddziale położniczo – noworodkowym.
- W planie opieki przedporodowej jest uwzględnione, jakie procedury medyczne są wskazane do wykonania w poszczególnych tygodniach ciąży.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Czym jest plan porodu?
Plan porodu to stworzone przez ciężarną pismo, w którym zawarte są preferencje przyszłej mamy, dotyczące porodu i opieki okołoporodowej. Zawiera się tam kwestie bardzo istotne dla rodzącej, jak obecność bliskiej osoby czy chęć kontaktu skóra do skóry zaraz po narodzinach dziecka.
Przy przyjęciu do szpitala warto mieć wcześniej opracowany plan porodu. Dlaczego? Napisanie planu to okazja do zweryfikowania swojej wiedzy na temat porodu oraz lepsze przygotowanie psychiczne do narodzin dziecka, gdyż większa wiedza kobiety i jej partnera zwykle oznacza większe opanowanie i spokój w momencie rozwiązania.
Czym jest plan opieki przedporodowej?
Plan opieki przedporodowej obejmuje wszystkie działania medyczne i badania, jakie kobieta powinna mieć wykonane w czasie ciąży. Często plany opieki przedporodowej mają formę tabelki, jaką ciężarna dostaje do przejrzenia na jednej z pierwszych wizyt u ginekologa. W planie opieki przedporodowej jest uwzględnione, jakie procedury medyczne są wskazane do wykonania w poszczególnych tygodniach ciąży.
Na planie opieki przedporodowej powinien widnieć podpis lekarza prowadzącego ciążę oraz ciężarnej, której plan dotyczy. Plan opieki przedporodowej powinien być modyfikowany, jeśli stan zdrowia kobiety ciężarnej i płodu tego wymaga.
Czy plan porodu jest obowiązkowy?
Plan porodu, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16.08.2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, powinien być dołączony do dokumentacji medycznej pacjentki wraz z planem opieki przedporodowej.
Jeśli kobieta rodząca nie ma opracowanego własnego planu porodu, z pewnością położne w wybranej placówce będą miały gotowy plan do uzupełnienia przy przyjęciu na oddział porodowy.
Warto mieć na uwadze, że plan porodu to świetna okazja, aby przemyśleć, jak kobieta chce urodzić swoje dziecko oraz być świadomą praw pacjenta na porodówce. Personel szpitala ma obowiązek respektować plan porodu rodzącej, jednak należy pamiętać, że poród to sytuacja bardzo dynamiczna. Fizjologia może szybko zmienić się w patologię, a działania medyczne należy szybko dopasować do sytuacji położniczej, czasem bez względu na to, co zawarte jest w planie.
Po co plan porodu na porodówce?
Plan porodu to niejako lista życzeń kobiety i opis jej wizji, jak ma wyglądać przyjęcie do szpitala, poród i połóg.
Na oddziale porodowym położna, która będzie odpowiadała za przyjęcie dziecka na świat, powinna omówić z rodzącą poszczególne punkty planu. Już samo jego przygotowanie daje możliwość przypomnienia sobie, jak przebiega poród oraz jakie prawa w szpitalu ma ciężarna, a później świeżo upieczona mama. Warto wiedzieć, że kobieta nie musi się zgadzać na wszystko, co proponuje jej położna czy lekarz, np. na nacięcie krocza czy przyspieszenie porodu za pomocą wlewu z oksytocyną, oraz na dokarmienie noworodka mlekiem modyfikowanym. Jednak każdą sugestię ze strony personelu medycznego należy rozważyć, gdyż są one podyktowane chęcią pomocy kobiecie i odpowiadają na jej aktualną sytuację zdrowotną oraz jej dziecka.
Plan porodu a fazy porodu
W szczegółowym planie porodu często są ujęte fazy porodu. Przed przystąpieniem do jego tworzenia dobrze jest omówić z położną, na czym te fazy polegają. W planie porodu można wybrać m.in.:
- czy chcesz rodzić sama, czy z bliską osobą,
- wybierasz pozycje wertykalne i jakie dokładnie,
- z jakich udogodnień porodowych chcesz korzystać,
- czy zgadzasz się na przyspieszenie porodu w sposób naturalny czy farmakologiczny,
- czy chcesz, aby osoba towarzysząca była informowana o postępie porodu,
- czy chcesz mieć wykonaną lewatywę i ogolone krocze,
- wagę i długość dziecka chcesz poznać od razu po porodzie, czy nie wyrażasz zgody na przerwanie kontaktu skóra do skóry zaraz po narodzinach?
Pierwsza faza porodu rozpoczyna się od regularnych skurczów macicy i rozwierania się szyjki macicy. W planie porodu można określić, jak kobieta chce, aby ta część porodu przebiegała. Można zaznaczyć, że poród ma być intymny, z ograniczoną liczbą osób z personelu, w ciszy lub przy ulubionej muzyce.
Druga faza to aktywne rodzenie się dziecka. W tym miejscu warto zastanowić się, czy osoba towarzysząca jest obecna na tym etapie porodu i czy przecina pępowinę. Czy kobieta zgadza się na nacięcie krocza, czy woli ewentualne pęknięcie (przy zachowanej ochronie krocza). Po narodzinach dziecka może chcieć przystawić je od razu do piersi oraz nie oddawać go na badanie lekarskie, jeśli dziecko urodzone jest w dobrym stanie. Szczegółowe badanie z ważeniem i mierzeniem noworodka w większości przypadków można odroczyć do momentu przeniesienia matki i dziecka na oddział położniczo-neonatologiczny.
Następne punkty planu porodu zazwyczaj odnoszą się do połogu. Można jasno napisać, czy matka chce przebywać z dzieckiem cały czas, czy w ciągu nocy oddawać je pod opiekę położnych, a także czy wyraża zgodę na szczepienie oraz dokarmianie malucha mlekiem sztucznym.
Warto wiedzieć, że mimo planu, personel medyczny przed każdą procedurą powinien zapytać pacjentkę o zgodę na jej przeprowadzenie. Dodatkowo nie zawsze położne mogą respektować każdy punkt planu porodu, gdyż czasami wyposażenie szpitala czy warunki oddziału na to nie pozwalają.
Źródła:
1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu opieki okołoporodowej. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. https://isap.sejm.gov.pl/, dostęp z dnia 20.01.2025 r.