Dlaczego wywołuje się poród?
W położnictwie bywają sytuacje, kiedy ciąża staje się zagrożona, a jedynie poród może uratować życie i zdrowie matki i dziecka. Indukcja porodu, bo tak nazywa się fachowo jego wywołanie, ma na celu zmniejszenie umieralności oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań w okresie okołoporodowym. Wykonana za wcześnie skutkuje pojawieniem się powikłań wcześniaczych, przeprowadzona za późno – wiąże się z niedotlenieniem płodu, infekcją wewnątrzmaciczną czy niewydolnością łożyska. Dla kobiety wywołanie porodu oznacza mniejsze ryzyko na poważne zagrożenie zdrowia i życia, jednak czasem skutkuje przedłużonym porodem czy krwotokiem okołoporodowym.
Kwalifikacja przez lekarza do indukcji porodu polega na ocenie sytuacji klinicznej kobiety i płodu, ocenie wieku ciążowego, zbadaniu szyjki macicy, określeniu stopnia zaistniałych nieprawidłowości oraz występujących przeciwwskazań do indukcji. Kobieta musi zostać poinformowana, dlaczego należy wywołać poród, jakie są tego konsekwencje i ewentualne powikłania oraz wyrazić pisemną zgodę na proponowane rozwiązanie.
Jolanta Rusin
Kiedy wywołuje się poród?
Fizjologiczna ciąża trwa nawet 42. tygodnie. Jednak często zdarza się, że poród musi odbyć się wcześniej, zanim rozpocznie się naturalna akcja porodowa. Wskazania do wywołania porodu to:
- nieprawidłowe wyniki badań, które sugerują np. niedotlenienie płodu, zakażenie wewnątrzmaciczne;
- ciąża po terminie – po 42. tygodniu ciąży wzrasta ryzyko śmierci wewnątrzmacicznej płodu;
- przedwczesne pęknięcie wód płodowych – jeśli w terminie porodu wody płodowe odpływają bardzo długo lub w sytuacji, gdy przed 37. tygodniem ciąży dojdzie do przerwania błon płodowych i występuje zagrożenie dla matki i dziecka;
- masa ciała dziecka – wywołanie porodu po skończonym 39. tygodniu ciąży zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych powikłań porodowych, tj. dystocja barkowa (sytuacja, kiedy po urodzeniu główki są trudności z urodzeniem barków dziecka);
- przewlekłe schorzenia matki – wywołanie porodu rozważa się u kobiet z cukrzycą ciążową, nadciśnieniem indukowanym ciążą, nadciśnieniem sprzed ciąży, stanem przedrzucawkowym i cholestazą ciążową, jeśli dochodzi do powikłań, a sytuacja kliniczna wymaga natychmiastowej interwencji;
- ciąża bliźniacza – jeśli nie ma przeciwwskazań do porodu naturalnego, to poród wywołuje się w ciąży jednokosmówkowej i dwuowodniowej od 36. do 37. tygodnia ciąży, w ciąży dwukosmówkowej i dwuowodniowej od 37. do 38. tygodnia ciąży;
- u kobiet 40-letnich i starszych zaleca się indukcję porodu po ukończonym 39. tygodniu ciąży.
Metody indukcji porodu
Wybranie metody indukcji porodu jest zależne od stanu szyjki macicy. Jeśli szyjka jest twarda, nie ma rozwarcia, główka płodu nie jest zbyt blisko ujścia wewnętrznego szyjki, tylko nieco wyżej – należy rozważyć preindukcję. Preindukcja to nic innego, jak przyspieszenie dojrzewania szyjki macicy do porodu. Można ją przeprowadzić poprzez podanie prostaglandyn (preindukcja farmakologiczna) lub poprzez założenie cewnika Foleya czy oddzielenie palcem w czasie badanie wewnętrznego dolnego bieguna jaja płodowego (preindukcja mechaniczna).
Jeśli szyjka macicy jest gotowa do porodu, można rozpocząć wywoływanie czynności skurczowej. Najpopularniejszym sposobem jest podanie oksytocyny w kroplówce. Lek powoli i w ściśle określonym stężeniu jest wprowadzany do organizmu, co prowadzi do wywołania regularnej akcji skurczowej. Dlaczego podanie oksytocyny musi być monitorowane? Nieodpowiednio prowadzona indukcja może spowodować zbyt dużą stymulację mięśnia macicznego, stały skurcz macicy, a w konsekwencji niedotlenienie płodu.
Jolanta Rusin
Jeśli oksytocyna nie działa tak, jak powinna, dodatkowo rozważa się amniotomię – przerwanie błon płodowych. To działanie zwykle wpływa na skrócenie akcji porodowej i nasilenie skurczy. Jednak należy spełnić kilka warunków, aby amniotomia była uznana za bezpieczną. Część przodująca, zwykle główka płodu, musi być nisko i napierać na szyjkę macicy, aby nie dopuścić do wypadnięcia pępowiny, i np. rączki. Sama szyjka musi być gotowa do porodu, gdyż sączące się wody płodowe przez długi czas to ryzyko infekcji wewnątrzmacicznej.
