5 ciekawostek o mózgu dziecka
Mózg dziecka każdego dnia, tygodnia, miesiąca tworzy miliony połączeń nerwowych. Dźwięk, obraz, zapach, dotyk, smak – wszystkie zmysły niosą dla mózgu informacje. Najintensywniejszy jego rozwój przypada na pierwsze trzy lata życia. Ilość i jakość doświadczeń, czyli rodzaj środowiska w jakim wyrasta dziecko odgrywa w tym procesie ogromne znaczenie.
Znaczenie pierwszych doświadczeń dziecka
Na początku mózg niemowlaka nie lubi gwałtownych, silnych dźwięków, zapachów, dotyku. Dziecko potrzebuje umiarkowanej stymulacji i uważnego rodzica, który kontroluje, czy to, czego doświadcza dziecko, nie przeciąża układu nerwowego. Proponowanie książeczek i kart z kontrastowymi biało-czarnymi lub czarno-czerwonymi elementami, spacery, opowiadanie historii, pozwalanie na eksplorowanie różnych faktur, zabawy z opiekunem, sprzyjają rozwojowi zmysłów.
Z biegiem czasu warto dostosowywać zabawki, zabawy i doświadczenia do rozwoju psychomotorycznego dziecka, poprzez uwzględnianie kolejnych kamieni milowych w rozwoju, takich jak: podnoszenie główki, wyciąganie rączek do przedmiotów, siadanie, raczkowanie czy chodzenie. Co ciekawe, w pierwszym roku życia mózg dziecka powiększa się nawet trzykrotnie od momentu urodzenia. Pierwsze lata dziecka, rodzaj środowiska w jakim się wychowuje, dostęp do różnego rodzaju pozytywnych interakcji z opiekunami ma duży wpływa na to, jak dziecko będzie funkcjonować w przyszłości.
Przeczytaj także: Jak nauka gry na pianinie rozwija mózg?
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Pierwszy preparat z fukoidanem, który wspomaga pracę zatok.
Kompleksowe wsparcie prawidłowego rozwoju.
Spray usuwający złogi woskowiny usznej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Woda morska z ektoiną. Ochrona przed wnikaniem wirusów.
Mowa i zabawa
Każdy rodzic czeka z utęsknieniem na pierwsze słowa dziecka. Aby mowa mogła się dobrze rozwijać, warto postawić na stymulację zabawą, ponieważ mowa i zabawa rozwijają się równolegle. Powtarzanie dźwięków, słów, pokazywanie obrazków z różnymi przedmiotami, mówienie do dziecka i opowiadanie mu historii od najwcześniejszych chwil czy czytanie – stymulują rozwój mowy w atrakcyjny i ciekawy dla dziecka sposób.
Relacje, bliskość i czułość
Okazywanie dziecku miłości, akceptacji, zrozumienia, pomaga tworzyć relację bliską i opartą na bezpiecznym przywiązaniu. Trafne odczytywanie intencji, emocji oraz potrzeb pozytywnie wpływa na rozwój dostrojenia między dzieckiem a opiekunem. Dostrojenie to adekwatne rozpoznawanie i odpowiadanie na potrzeby dziecka. Kiedy matka widzi swoje dziecko, utrzymuje z nim kontakt, rozumie, czego potrzebuje np. pożywienia, przytulenia, zmiany pieluszki i reaguje na te potrzeby, to między matką, a dzieckiem rodzi się silne przywiązanie oparte na bezpieczeństwie. Utrzymywanie kontaktu wzrokowego między opiekunem a dzieckiem sprawia, że wpływa to na rozwijający się mózg w sposób wyciszający lęk, a wzmacniający poczucie stabilności i bezpieczeństwa. Jest to związane z zwiększeniem połączeń w mózgu dziecka w obszarze kory czołowej a układem limbicznym (odpowiadającym m.in. za emocje).
Daj dziecku czas
Często oczekujemy od dzieci przewidywania swoich konsekwencji, wyciągania wniosków, adekwatnego oceniania sytuacji, jednak warto wiedzieć, że rozwój części mózgu (kory asocjacyjnej) odpowiedzialnej za te skomplikowane operacje myślowe rozwija się i dojrzewa do dwudziestego roku życia!
Warto wcześniej wspierać dziecko w samoregulacji, krytycznym myśleniu oraz rozwoju odpowiedzialności, za pomocą edukacyjnych zabaw, wspólnych rozmów, czytania bajek czy rozwiązywania zagadek. Jednak warto pamiętać, że dopiero około dwudziestoletni człowiek ma w pełni ukształtowany mózg, który pomaga mu w planowaniu, kontrolowaniu impulsów, przewidywaniu konsekwencji działań. I dopiero wtedy łatwiej mu regulować emocje i adekwatnie oceniać swoje możliwości oraz skutki swoich decyzji.
Magia neuronów lustrzanych
W mózgu dziecka, a także każdego dorosłego znajdują się grupy tzw. neuronów lustrzanych, które pomagają naśladować innych. To dzięki nim dziecko dostrzega nastrój rodzica, jego autentyczne zaangażowanie w zabawę, potrafi odzwierciedlić emocje innej osoby. To dzięki neuronom lustrzanym maluch odwzajemnia uśmiech rodzica, naśladuje jego gesty i uczy się poprzez modelowanie (czyli powielanie zachowania osoby znaczącej).
Jak wspierać rozwój mózgu dziecka?
1. Stwórz stymulujące i rozwijające zmysły środowisko dla dziecka – proponuj dostosowane do wieku dziecka zabawki, angażuj się w zabawy, które sprawią radość maluchowi od „A kuku”, przez gry planszowe, po budowanie bazy z koców i krzeseł.
2. Rozwijaj ciekawość dziecka i zachęcaj do eksploracji świata – siadanie, raczkowanie, chodzenie umożliwią dziecku coraz lepsze widzenie świata i poznawanie go na własnych zasadach. Rozwój motoryki małej (chwytania, obejmowania, rysowania, wycinania itp.) i motoryki dużej (przemieszczania się, skakania, wdrapywania się) bardzo mocno stymuluje mózg. Dziecko rozwija się w ruchu i działaniu (rozwój psychoruchowy), doświadczanie wszystkimi zmysłami i manipulowanie przedmiotami, ciałem to dla dziecka nie tylko zabawa, ale też nauka o świecie.
3. Opowiadaj i pokazuj świat – głos mamy czy taty to nie tylko stymulacja słuchu, ale również budowanie bezpieczeństwa oraz rozszerzanie granic świata dziecka. Opowiadanie historii, tłumaczenie co do czego służy, nazywanie przedmiotów i zjawisk pomaga dziecku zrozumieć świat, zaciekawia go otaczającą przestrzenią, stymuluje rozwój mowy oraz poszerza zasób słownictwa mowy biernej i czynnej.
Bogata „dieta językowa” może pozytywnie przełożyć się na poziom ilorazu inteligencji.
4. Nazywaj i pomagaj zrozumieć emocje dziecka – nazywanie tego, co dzieje się z dzieckiem w trudnych i miłych momentach w ciągu dnia, pomaga mu oswajać różne reakcje z ciała oraz uczy go, że to, co przeżywamy, można wyrażać w bezpieczny sposób. Nauka samoregulacji emocji jest złożonym i długim procesem, jednak im wcześniej zaczniemy, tym bardziej będzie to służyć dziecku.
5. Wspieraj rozwój społeczny malucha – interakcje z innymi dorosłymi, spotkania z rówieśnikami, udział w zajęciach dla dzieci w różnym wieku bardzo pozytywnie wpływają na rozwój mózgu dziecka. Ludzie są istotami społecznymi, potrzebujemy do szczęścia i dobrego funkcjonowania interakcji z innymi ludźmi. Kiedy dziecko ma kontakt z wieloma osobami może nauczyć się od nich więcej oraz łatwiej oswajać się z odmiennością, interakcjami społecznymi i łatwiej inicjować i podtrzymywać kontakty społeczne w późniejszym wieku.
Może zainteresować Cię również: Kwas DHA – dlaczego Twoje dziecko tak bardzo go potrzebuje?
Bibliografia:
Bilbao Alvaro. Mózg dziecka. Przewodnik dla rodziców. Wydawnictwo Bukowy Las, 2018
Bomba J. Przywiązanie a rozwój mózgu. Przegląd Lekarski, 2004, 61, 11, s. 1272 – 1274
Sikorski W. Neuroedukacja. Jak wykorzystać potencjał mózgu w procesie uczenia się, Wydawnictwo Dobra Literatura, 2015