To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Małe dzieci często chorują. Wynika to z niedojrzałości ich układu odpornościowego, który nie potrafi jeszcze prawidłowo reagować na kontakt z drobnoustrojami. To dlatego przedszkolaki przeziębiają się nawet do 10 razy w ciągu roku.
Gdy dziecko częściej choruje niż jest zdrowe, zaczynamy się zastanawiać, czy to na pewno tylko przeziębienie, czy może jednak alergia? Jakie symptomy mogą na to wskazywać?
Alergia i przeziębienie – przyczyny
Zacznijmy od przyczyn. Przeziębienie wywołują najczęściej wirusy, które dostają się do organizmu drogą kropelkową. Doprowadzają do rozwoju stanu zapalnego błony śluzowej nosa i gardła, co objawia się katarem, bólem gardła i kaszlem. Infekcja ma zazwyczaj charakter samoograniczający – po kilku dniach organizm zwalcza zakażenie i wraca do równowagi.
Nieco inaczej jest z alergią. Alergia to nadmierna odpowiedź układu immunologicznego na kontakt z niegroźnymi czynnikami, np. pyłkami roślin. Organizm traktuje je jak niebezpieczne drobnoustroje i próbuje z nimi walczyć, produkując przeciwciała. One z kolei powodują uwolnienie histaminy, która z kolei wywołuje stan zapalny.
Uwaga – jeśli jedno z rodziców jest alergikiem, istnieje 30-procentowe prawdopodobieństwo, że dziecko także będzie miało alergię. W przypadku dwojga rodziców alergików to prawdopodobieństwo wzrasta aż do 80 procent.
Najczęstsze objawy przeziębienia u dziecka
Jak rozpoznać, czy to alergia, czy przeziębienie u dziecka? Warto przede wszystkim dokładnie przeanalizować objawy.
Przy przeziębieniu zawsze występują:
- katar – początkowo wodnisty, następnie gęstszy, blokujący nos,
- kaszel – początkowo suchy, później z odkrztuszaniem wydzieliny,
- ból gardła – o różnym stopniu nasilenia.
Czasami pojawia się kichanie, uczucie zmęczenia i osłabienia, dolegliwości bólowe (bóle głowy i bóle kostno-stawowe) oraz podwyższona temperatura (raczej stan podgorączkowy niż gorączka).
Zazwyczaj objawy przeziębienia utrzymują się od 3 do maksymalnie 14 dni. Jedynym symptomem, który utrzymuje się nawet do kilku tygodni po przebytej infekcji jest kaszel.
Typowe objawy alergii u dziecka
A co z objawami alergii? W przebiegu alergii najczęściej dziecko skarży się na:
- katar sienny – głównie wodnisty, chociaż czasami także gęsty,
- swędzenie oczu i nosa,
- kichanie – częste i intensywne,
- swędzenie podniebienia i gardła,
- kaszel – głównie suchy.
Niekiedy maluchom może towarzyszyć uczucie osłabienia i zmęczenia, ale alergii nigdy nie towarzyszą bóle stawów czy kości. Rzadko też pojawia się gorączka. Wzrost temperatury ciała wraz z bólem gardła raczej wskazuje na przeziębienie niż alergię.
Tu warto jeszcze odpowiedzieć na pytanie, czy kaszel alergiczny może być mokry? Tak, może. Jeśli dojdzie do nagromadzenia wydzieliny w drogach oddechowych, organizm będzie próbował ją usunąć. Wówczas pojawi się mokry kaszel.
Uwaga, objawy alergii utrzymują się z reguły znacznie dłużej niż objawy przeziębienia – od kilku tygodni wzwyż. Dzieje się tak, ponieważ występują przez cały czas, gdy maluch ma kontakt z alergenem. W przypadku alergii np. na roztocza kurzu domowego katar i kaszel mogą towarzyszyć dziecku w zasadzie przez cały rok.
Jak odróżnić katar alergiczny od zwykłego?
Skoro w obu przypadkach pojawia się katar – jak odróżnić katar alergiczny od zwykłego? Zwykły katar, czyli tak naprawdę katar infekcyjny początkowo jest wodnisty i bezbarwny. W miarę rozwoju zakażenia katar jest gęstszy i może mieć żółtawe lub zielonkawe zabarwienie.
Katar alergiczny jest wodnisty przez większość czasu. Momentami gęstnieje, ale później zazwyczaj znowu staje się lejący. Może się nasilać np. w okresie pyleń poszczególnych roślin albo po kontakcie z alergenami pokarmowymi.
Najczęstszymi alergenami wziewnymi są:
- pyłki leszczyny – w powietrzu od stycznia do połowy kwietnia, najsilniej pylą w marcu,
- pyłki brzozy – bardzo silny alergen, aktywny od marca do końca maja, najsilniejszy w drugiej połowie kwietnia
- pyłki olchy – obecne w powietrzu od początku stycznia do końca kwietnia, szczególnie od początku marca do początku kwietnia,
- pyłki traw – obecne w powietrzu od późnej wiosny do wczesnej jesieni,
- pyłki pokrzywy – obecne w powietrzu od początku maja do końca września, szczególnie od końca maja do połowy sierpnia,
- pyłki bylicy – obecne w powietrzu od końca czerwca do końca września, szczególnie na przełomie lipca i sierpnia,
- zarodniki pleśni – obecne w powietrzu przez cały rok,
- roztocza kurzu domowego – obecne w powietrzu przez cały rok.
Co zwiększa ryzyko wystąpienia kataru alergicznego?
Jakie czynniki mogą zwiększać ryzyko wystąpienia kataru alergicznego u dzieci? Ciągłe narażenie na kontakt z alergenami, astma oskrzelowa, polipy nosa oraz wspomniane już wcześniej czynniki genetyczne – skłonność do alergii dziedziczy się po rodzicach.
Jak diagnozuje się alergię u dziecka?
W jaki sposób lekarz diagnozuje alergię u dziecka? Podstawą jest wywiad – w trakcie specjalista pyta o alergie w rodzinie, zaobserwowane objawy i stopień ich nasilenia w wybranych okresach. Jeśli podejrzewa, że to rzeczywiście alergia, kieruje malucha do alergologa. Ten zleca testy alergiczne i na tej podstawie stawia diagnozę.
Rodzaje testów na alergię:
- testy z krwi – służą do wykrywania przeciwciał IgE przeciwko alergenom wziewnym i pokarmowym; wykonuje się je u dzieci powyżej 6. miesiąca życia,
- testy naskórkowe płatkowe – są przydatne do diagnozowania alergii kontaktowej pojawiającej się po kontakcie skóra–alergen, np. alergii na leki albo związki chemiczne,
- testy skórne punktowe – pomagają zdiagnozować alergie wziewne i pokarmowe; wykonuje się je zwykle u dzieci powyżej 4. roku życia, ponieważ wymagają współpracy ze strony małego pacjenta.
Kaszel i katar u dziecka – alergiczny czy infekcyjny
Jak leczyć katar i kaszel alergiczny, a jak infekcyjny? W przypadku alergii zaleca się przede wszystkim unikanie kontaktu z alergenem, ale przy alergiach wziewnych jest to zwykle niemożliwe. Żeby zmniejszyć nieprzyjemne objawy, stosuje się np.:
- leki antyhistaminowe w kroplach doustnych albo w tabletkach,
- krople do nosa nawilżające śluzówkę i odblokowujące zatkany nos,
- krople do oczu redukujące uczucie świąd,
- a także inhalacje.
U dzieci mających alergię warto używać sprayu do nosa, oczu i preparatów do inhalacji wzbogaconych o ektoinę, naturalną substancję, która chroni komórki przed wnikaniem alergenów, zapewnia odpowiednie nawilżenie błon śluzowych, a także może pomagać zwalczać stany zapalne.
W przypadku kaszlu i kataru infekcyjnego zaleca się inhalacje z roztworów chlorku sodu, podawanie odpowiedniej ilości płynów, syropów przeciwkaszlowych – na początku, gdy kaszel jest suchy lub wykrztuśnych – w przypadku kaszlu produktywnego, kropli do nosa obkurczających śluzówkę oraz preparatów przeciwbólowych do gardła.
Podsumowując, jak odróżnić alergię od przeziębienia? Kluczowy jest czas wystąpienia i trwania objawów oraz ich rodzaj. Jeśli symptomy ustępują po kilku, maksymalnie kilkunastu dniach, mamy do czynienia z przeziębieniem. Jeśli jednak utrzymują się przez kilka tygodni, powinno się skonsultować ze specjalistą i wykonać testy alergiczne.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Bibliografia
- Świerczyńska-Krępa M., Brożek J., Rogala B., Alergiczny nieżyt nosa [w:] Interna Szczeklika, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2020.
- Sawiec P., Gładysz A., Choroba przeziębieniowa (przeziębienie) [w:] Interna Szczeklika, pod red. Gajewskiego, Kraków 2020.
- Jurkiewicz D., Przewlekły alergiczny nieżyt nosa, „Przewodnik Lekarza”, 2003, s. 24–37.