Dynamika rodzinna: kiedy babcia staje się matką
Kiedy babcia angażuje się w życie dziecka, jest obecna w różnych sytuacjach, wyraża chęć pomocy i wsparcia, może skorzystać na tym cała rodzina. Wiele dzieci czerpie wartości z bliskiej więzi z babcią. To dodatkowe źródło miłości, opieki, mądrości życiowej i wsparcia emocjonalnego. Dla dziecka babcia może być ważnym dorosłym, który ma inne spojrzenie, odmienne od rodziców zainteresowania i sposób bycia, co pomaga uczyć się nowych interakcji społecznych.
Często babcie dla swoich wnuków i wnuczek są ciepłymi, bliskimi osobami, które obdarzają je troską i zrozumieniem.
Dla córki lub syna, którzy muszą dzielić swój czas na pracę, opiekę nad dzieckiem, obowiązki domowe – wsparcie innego dorosłego może być bezcenne. Nie tylko ułatwi codzienną logistykę, np. pomagając w odbiorze dziecka z przedszkola, ale również będą wielkim wsparciem emocjonalnym z dzieleniem odpowiedzialności za malucha w trakcie codziennych obowiązków.
Wsparcie babci może być bardzo użyteczne, pomocne i ważne dla całej rodziny, nie tylko dziecka.
Jednak, gdy babcia zaczyna wchodzić w rolę matki, np. podejmuje ważne decyzje w stosunku do dziecka, narzuca swój styl wychowania oraz swoje metody, może to rodzić konflikty. Napięcia wynikają z różnic w stylu wychowania, podejściu do decyzji rodzicielskich i autonomii córki jako matki.
Podważanie autorytetu rodziców, przejmowanie kontroli nad domowymi zasadami czy przekonywanie dziecka, że to babcia ma rację, a nie mama, może powodować, że dziecko będzie zdezorientowane i niepewne jak ma się zachować oraz kogo słuchać.
Ryzyko zatarcia granic: wpływ na dziecko i rodzinę
Konfuzja ról i zasad
Dziecko może doświadczać konfuzji dotyczącej ról w rodzinie. Jeśli babcia pełni rolę matki, dziecko może odbierać niejednoznaczne sygnały dotyczące tego, kto jest głównym opiekunem. A to może rodzić trudności w zachowaniu, jeśli mama mówi, że słodycze jemy w weekendy lub w trakcie rodzinnych spotkań, a na co dzień sięgamy po owoce, a babcia przemyca słodycze każdego dnia – dziecko będzie rozdarte między dostosowaniem swojego zachowania do zasad, a z drugiej strony do zaspokojenia swoich zachcianek. Babcia, która mówi „tylko nie mów mamie”, powoduje, że dziecko czuje się niekomfortowo, ponieważ stawia je w sytuacji, kiedy ma coś ukrywać przed rodzicem, a nawet kłamać.
Babcia powinna wspierać zasady panujące w domu lub negocjować je z rodzicami, zanim będzie rozmawiać o nich z dzieckiem. Kiedy babcia oraz rodzice mówią jednym głosem, dziecko dostaje jasny komunikat, gdzie są konkretne granice akceptowalnych zachowań.
Bunt lub uległość dziecka
Babcia, która wchodzi w rolę matki i próbuje narzucać dziecku swoje zasady, może wywołać jego opór i niechęć. To z kolei będzie sprzyjało zachowaniom rozładowującym napięcie, które często przez starsze osoby uważane są za niegrzeczne – odbieganie, rzucanie zabawkami, brak współpracy przy jakimś zadaniu.
Z drugiej strony dziecko może chcieć się podporządkować woli babci, szczególnie jeśli ją kocha oraz babcia wykorzystuje subtelne manipulacje, aby nakłonić dziecko do tego, czego chce, np. zawstydzając malucha, strasząc go czy przekupując.
Brak autonomii matki
Jeśli babcia dominuje w decyzjach związanych z wychowaniem dziecka, matka może utracić poczucie autonomii. To może prowadzić do frustracji, poczucia bezsilności i osłabienia więzi matki z dzieckiem. Przejęcie roli matki przez babcię negatywnie wpływa na atmosferę w domu, poczucie pewności siebie kobiety. Czasami może być dla młodej matki pewną korzyścią, szczególnie jeśli nie czuje się wystarczająco kompetentna w opiece nad dzieckiem lub kiedy chce się realizować w innych obszarach. Jednak z czasem dominacja babci znacząco wpłynie na relacje dziecko-matka. Dziecko może doświadczać poczucia odrzucenia, wycofania przez matkę lub postrzegać ją jako słabą i niezaangażowaną.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Co robić, aby utrzymać dobre relacje z babcią?
Kiedy zauważymy niepokojące sygnały i mamy poczucie, że babcia za mocno ingeruje w relacje rodzice-dziecko, warto przygotować się do spokojnej rozmowy, gdzie opowiemy o swoich odczuciach i jasno uzgodnimy zasady, które mają obowiązywać w rodzinie. Możliwe, że babcia nie zdaje sobie sprawy ze swojego zachowania, nie wie, co nam się nie podoba ani jak jej zachowanie wpływa na relacje dziecko-rodzice, dlatego, zamiast się tylko złościć lub podejrzewać babcię o najgorsze intencje, warto porozmawiać.
Otwarta komunikacja
Matka/ojciec dziecka i babcia powinni rozmawiać o swoich oczekiwaniach, granicach i rolach wychowawczych. Warto opowiedzieć, jakie zachowania babci nam się nie podobają, a jakie są przydatne i mile widziane. Im bardziej skupimy się na faktach bez ocen, tym bardziej rozmowa będzie przebiegać w spokojnej atmosferze.
Omówienie z babcią sposobów wyjaśniania sytuacji, zasad panujących przy stole, dotyczących słodyczy, ubioru czy wyjść, może pomóc całej rodzinie lepiej się komunikować, a tym samym też lepiej się czuć. Warto zapytać babcię, na czym jej zależy w relacji z dzieckiem, córką/synem i drugim rodzicem. Jak wyobraża sobie tę rolę, jaki jej zdaniem ma wpływ na dziecko oraz co dla niej jest ważne? Uwzględnienie wszystkich osób w rozmowie, poznanie różnych perspektyw pomaga nawiązać porozumienie i złagodzić nieprzyjemne momenty.
Ważne, aby nie kumulować urazów i niedopowiedzeń. Jasne, szybkie i konkretne wyrażanie swojego zdania na określony temat – np. zakładania przez dziecko skarpet, jedzenia dokładki czy wyjścia na plac zabaw – pomaga minimalizować wybuchy złości i narastające urazy.
Jeśli jako rodzicowi coś nam się nie podoba w zachowaniu babci, warto o tym powiedzieć spokojnie i z życzliwością, a jednocześnie bardzo stanowczo zakomunikować swoje stanowisko – np. „Dziękuję, że tak troszczysz się o Jasia, jednak mamy umowę, że jeśli nie chce zakładać bluzy i czuje, że jest mu ciepło, to tego nie robi. Proszę, uszanuj jego i moją decyzję”, „Dziękuję Ci, że przygotowałaś obiad, jest bardzo smaczny. Zosia mówi, że już skończyła, nie chce jeść więcej i to jest w porządku. Może odejść od stołu, nie musi zjeść wszystkiego. Twój obiad jest bardzo smaczny, jeszcze raz dziękujemy”, „Rozumiem, że uważasz, że jest za zimno na spacer, jednak mam inne zdanie na ten temat. Na spacer chodzimy codziennie bez względu na pogodę”.
Akceptacja ról w rodzinie
Ważne, aby zarówno matka/ojciec, jak i babcia, akceptowali swoje role. Babcia może pełnić ważną funkcję wsparcia, ale matka/ojciec powinni mieć przestrzeń do podejmowania decyzji i tworzenia swojej unikalnej więzi z dzieckiem. Otwarte, życzliwe, a jednocześnie stanowcze stawianie granic pomoże wszystkim w rodzinie czuć się bezpiecznie i przyjemnie.
Wspólna odpowiedzialność
Rodzina powinna pracować nad wspólną odpowiedzialnością za dobro dziecka. To współpraca, szacunek dla różnic w podejściu i zrozumienie dla potrzeb każdej generacji. Korzystanie ze wsparcia starszego pokolenia jest bezcenne w wymiarze praktycznym i emocjonalnym. Kiedyś to wioska wychowywała dziecko, dlatego kontakt z dziadkami dla malucha jest bezcenny i daje niezwykłe zaplecze społeczne i psychologiczne. Jednak ważne jest, aby dziadkowie rozumieli swoją rolę i wspierali młodych rodziców, a nie próbowali wejść w ich kompetencje.
Wspieranie autonomii matki/ojca
Babcia może wspierać autonomię matki, oferując pomoc i wskazówki, ale jednocześnie uznając jej decyzje jako rodzica. Podobnie z pozostawieniem przestrzeni dla ojca dziecka, jego unikalnej relacji z dzieckiem. Babcia może być nieocenionym źródłem spokoju, ciepła, życzliwych rad, które mogą ułatwić młodym rodzicom codzienność. Kiedy babcia jest wsparciem, z którego nie boją się korzystać rodzice, zyskuje cała rodzina. Starsza osoba może czuć się potrzebna, zaangażowana w rodzinę swoich dzieci, mieć wpływ na ich szczęście i dobro.
Wydaje się, że kluczem do zdrowych relacji matka-córka w kontekście roli babci jest zrozumienie i szacunek dla różnic między pokoleniami. Dziecko może korzystać z przywileju bliskich relacji z babcią pod warunkiem, że granice są jasne, a autonomia matki jest respektowana. Ważne, aby wszyscy członkowie rodziny pracowali razem na rzecz stworzenia bezpiecznego i kochającego środowiska dla dziecka.