Jak objawia się ból podbrzusza?
W zależności od przyczyny bólu podbrzusza może mieć różny charakter. Najczęściej zgłaszany przez ciężarne rodzaj bólu podbrzusza to:
- ból przypominający nadchodzącą miesiączkę z delikatnymi skurczami macicy,
- ból ciągnący – szczególnie w początkowym etapie ciąży, a także później, po obu stronach podbrzusza, często promieniujący do pachwin,
- ból podbrzusza promieniujący w okolicę lędźwiowo-krzyżową, często spowodowany powiększającą się macicą,
- kłujący bądź tępy ból po jednej lub obu stronach podbrzusza np. przy zapaleniu wyrostka robaczkowego czy kolce nerkowej,
- silny ból podbrzusza z regularnymi, bolesnymi skurczami macicy, może świadczyć o rozpoczęciu akcji porodowej.
Ból brzucha a trymestr ciąży
Ból podbrzusza to stosunkowo częsta dolegliwość występująca u ciężarnych. W zależności od etapu ciąży może wynikać z różnych przyczyn oraz przybierać inny charakter.
Ból podbrzusza w I trymestrze ciąży
W pierwszym trymestrze ciąży pobolewanie dołem brzucha najczęściej przypomina nadchodzącą miesiączkę, delikatne skurcze, uczucie ciągnięcia lub przepełnienia. Na początku ciąży ma to związek ze zmianami hormonalnymi, anatomicznymi lub implantacją zarodka. Tego typu objawy są fizjologiczne. Jednak bolesność podbrzusza z towarzyszącymi skurczami, plamieniem lub krwawieniem z dróg rodnych może zwiastować rozpoczynające się poronienie lub ciążę ektopową.
Ból podbrzusza w II trymestrze ciąży
Ból podbrzusza w drugim trymestrze ciąży może mieć związek z powiększającą się macicą i wzrostem płodu, co powoduje ucisk na sąsiednie narządy wewnętrzne. Ból może pojawiać się także w okolicy krzyżowo-lędźwiowej, promieniując do pachwin. Jeśli pojawią się dodatkowe objawy, jak np. krwawienie z dróg rodnych, silne bóle głowy, możemy podejrzewać odklejające się łożysko albo stan przedrzucawkowy. Taka sytuacja wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. Dodatkowo pobolewanie w dole brzucha mogą wywoływać zakażenia układu moczowego, zaparcia oraz intensywne ruchy dziecka.
Ból podbrzusza w III trymestrze ciąży
W ostatnim trymestrze ciąży, choć także i w drugim, ciężarna może doświadczać skurczy przepowiadających. Są to nieregularne pobolewania brzucha o charakterze skurczy, które nie przybierają na sile oraz ustępują po dłuższym odpoczynku. Jednak, gdy ból nasila się, promieniuje w okolicę krzyżową, a skurcze stają się mocniejsze i regularne, może to świadczyć o rozpoczęciu akcji porodowej. Gdy do takiej sytuacji dochodzi przed 37 tygodniem ciąży należy bezzwłocznie udać się na Izbę Przyjęć, gdyż może dojść do porodu przedwczesnego.
Na ostatnim etapie ciąży może dojść również do rozejścia spojenia łonowego, czyli rozsunięcia się kości łonowych. Przypadłość ta może dawać objawy w postaci bólu podbrzusza, na szczęście nie zdarza się często. Wraz ze wzrostem płodu, w dalszym ciągu dochodzi do rozciągania więzadeł, stąd ból w dole brzucha może być częściej odczuwany przez ciężarną.
Co powinno zaniepokoić?
Objawy, które towarzyszą bólom podbrzusza, wymagające pilnej konsultacji lekarskiej to:
- plamienie, bądź krwawienie z dróg rodnych,
- pojawienie się skrzepów,
- silne bóle brzucha przypominające skurcze oraz twardnienie macicy, gdy ciąża nie jest jeszcze donoszona,
- odchodzenie wód płodowych,
- nagły, ostry ból bez uchwytnej przyczyny,
- podwyższona temperatura ciała oraz dreszcze,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego tj. biegunka, wymioty,
- gwałtowne ruchy dziecka lub ich brak,
- bolesne parcie na mocz, pieczenie w czasie oddawania moczu,
- zawroty głowy i omdlenia.
Często ból brzucha wraz z dodatkowymi objawami może niestety świadczyć o nieprawidłowościach, jak np.:
- poronienie,
- ciąża ektopowa,
- poród przedwczesny,
- torbiel jajnika, skręt jajnika,
- łożysko przodujące,
- infekcje układu moczowo-płciowego,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- kolka nerkowa,
- stany zapalne, np. przydatków.
Jednak najczęściej ból podbrzusza wynika po prostu z przykrych dolegliwości ze strony układu pokarmowego, tj. zatrucie pokarmowe, zaparcia czy wzdęcia, które na co dzień towarzyszą kobietom ciężarnym.
Czy da się zapobiec bólom brzucha?
Jeśli ból brzucha jest wynikiem intensywnego wysiłku fizycznego lub przemęczenia organizmu, to można mu zapobiegać poprzez:
- oszczędzający tryb życia,
- regularny odpoczynek
- dostosowanie aktywności fizycznej do danego trymestru ciąży.
Gdy bóle podbrzusza i okolicy krzyżowej są spowodowane obciążeniem, powiększającą się macicą i rosnącym dzieckiem, warto udać się na wizytę do fizjoterapeuty. Odpowiednio dobrane ćwiczenia rozluźniające oraz zajęcia z jogi powinny przynieść ulgę. Bóle podbrzusza, które wywołują zaparcia i wzdęcia można zminimalizować lekkostrawną dietą i odpowiednią ilością wypijanych płynów. Ból podczas odpoczynku nocnego można złagodzić poprzez włożenie między nogi poduszki do spania dla ciężarnych lub wałka.
Jednak podstawą jest ustalenie przyczyny bólu podbrzusza i zastosowanie leczenia celowanego. Dlatego też, tak ważne jest regularne uczęszczanie na kontrolne wizyty u lekarza prowadzącego ciążę i wykonywanie zleconych badań. Nie należy bez konsultacji ze specjalistą stosować samodzielnie żadnych leków.
Bień A.: Opieka nad kobietą ciężarną. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.