Bolące pachwiny w ciąży – jakie są przyczyny?
Już w pierwszych tygodniach ciąży organizm kobiety zaczyna naturalnie zmieniać się w taki sposób, aby zapewnić jak najlepsze warunki rosnącemu w macicy płodowi, a także przygotować ciało do porodu. Wraz z upływem czasu zmiany są coraz bardziej zauważalne i, niestety, coraz bardziej uciążliwe, ponieważ powodują przeróżne dolegliwości bólowe.
Jedną z nich jest ból pachwin, pojawiający się najczęściej w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Jego potencjalne przyczyny lub czynniki zwiększające ryzyko pojawienia się to m.in.:
- niestabilna miednica,
- osłabione mięśnie pośladkowe,
- napięte i osłabione przywodziciele,
- przeciążenia w obrębie stawu biodrowego,
- schorzenia w okolicy spojenia łonowego.
Ból w pachwinie, biodrze i plecach a niestabilna miednica
Zmiany hormonalne (m.in. wzrost poziomu relaksyny), przyrost masy ciała oraz przesunięcie środka ciężkości to kwestie, które wpływają na cały aparat ruchu ciężarnej. Więzadła w okolicy macicy i stawów krzyżowo-biodrowych stają się rozluźnione po to, aby umożliwić noszenie rosnącego dziecka, a gdy przyjdzie czas, wydanie go na świat. Niestety przez to miednica może stać się mniej stabilna, co w konsekwencji będzie powodowało ból pachwin.
Co robić: Zmiany w gospodarce hormonalnej to nieodłączny element ciąży, na który nie mamy wpływu. Warto więc zadbać o stabilność miednicy poprzez odpowiednie ćwiczenia funkcjonalne.
Bolące pachwiny w ciąży a osłabione mięśnie pośladkowe
Mięśnie pośladkowe należą do mięśni posturalnych, co oznacza, że odpowiadają za prawidłową postawę ciała podczas chodzenia, stania, podnoszenia ciężkich przedmiotów. Ich osłabienie może powodować różnego rodzaju dysfunkcje aparatu ruchu np. przodopochylenie miednicy, hiperlordozę i nadmierne napięcie odcinka lędźwiowego czy też patologie w obrębie stawów biodrowych. Jest to więc kolejny potencjalny czynnik powodujący ból pachwin w ciąży.
Co robić: Aby uniknąć nie tylko bólu w okolicach pachwin, ale też innych dysfunkcji i dolegliwości, warto regularnie pracować nad siłą pośladków np. za pomocą treningu oporowego. Silne pośladki to w ciąży podstawa!
Bolące pachwiny i uda a napięte i osłabione przywodziciele
Przywodziciele to mięśnie znajdujące się w przyśrodkowej części uda. Jak sama nazwa wskazuje, ich główną funkcją jest przywodzenie kończyny dolnej. Problemy związane z tą grupą mięśni również mogą powodować ból pachwin w ciąży. Jeśli przywodziciele są nadmierne napięte, przykurczone lub też osłabione, nie mogą prawidłowo pracować, przez co powstają dysfunkcje powodujące ból i dyskomfort m.in. w okolicy miednicy.
Co robić: Wiele zależy od przyczyny dysfunkcji przywodzicieli. Jeśli są nadmierne przykurczone i osłabione, konieczne będzie ich wzmacnianie za pomocą ćwiczeń oraz rozluźnianie za pomocą rozciągania i rolowania. Jeśli występuje inny problem, niezbędna może okazać się terapia manualna w gabinecie fizjoterapeuty.
Bolące pachwiny i pośladka a przeciążenia w obrębie stawu biodrowego
Przyrost masy ciała w ciąży jest normalny, niestety dodatkowe kilogramy obciążają aparat ruchu, co często przekłada się na dolegliwości bólowe. Przeciążenie stawu biodrowego może objawiać się nie tylko bólem biodra, ale też pachwin, kolan czy pośladka.
Co robić: Przede wszystkim należy zapobiegać nadmiernemu przyrostowi masy ciała, uprawiając aktywność fizyczną i stosując dietę o odpowiedniej kaloryczności. Jeśli ból w okolicy stawu biodrowego pojawia się mimo prawidłowej wagi, należy skonsultować się z fizjoterapeutą, ponieważ niektóre schorzenia można wyleczyć jedynie za pomocą indywidualnie dobranej terapii.
Dyskomfort w okolicy krocza a schorzenia w obrębie spojenia łonowego
Wzrost poziomu relaksyny w ciąży powoduje też rozluźnienie spojenia łonowego, czyli chrząstkozrostu łączącego kości łonowe. Może być to przyczyną bólu pachwin, jednak u większości kobiet nie jest on zbyt intensywny i dość szybko ustępuje. Ostry i długo utrzymujący się ból w okolicach pachwin i krocza może wskazywać np. na rozejście lub zapalenie spojenia łonowego.
Co robić: Konieczna jest oczywiście konsultacja z lekarzem. Leczenie natomiast zwykle polega na farmakoterapii (leki przeciwbólowe, przeciwzapalne). Przyszłym mamom zaleca się w tym czasie ograniczenie aktywności fizycznej i oszczędny tryb życia.
Pamiętaj, że ból pachwin w ciąży nie musi być spowodowany tylko jednym konkretnym czynnikiem. Zazwyczaj na dolegliwość składa się kilka aspektów, dlatego warto podejść do tematu holistycznie i dbać o ogólną kondycję swojego organizmu oraz zdrowie na każdej płaszczyźnie, a nie skupiać się np. tylko na wzmacnianiu pośladków czy rozluźnianiu przywodzicieli.
Ból podbrzusza w ciąży – kiedy udać się do lekarza?
Ból pachwin w 3. trymestrze ciąży pojawia się dość często. Jeśli jego przyczyną są naturalne zmiany anatomiczne i fizjologiczne, nie ma się czym martwić. W takich sytuacjach pomocne będą ćwiczenia wzmacniające i rozluźniające, a w niektórych przypadkach także terapia manualna. Ale jak rozpoznać, który ból jest niegroźny, a który może zagrażać zdrowiu matki i płodu?
Dyskomfort w okolicach pachwin, wynikający z fizjologicznych zmian w ciąży raczej nie pojawia się nagle i nie jest ostry. Przyszłe mamy odczuwają go najczęściej podczas chodzenia, wchodzenia po schodach lub przekręcania się z boku na bok w pozycji leżącej. W takim przypadku dobrym rozwiązaniem będzie wizyta u fizjoterapeuty. Jeśli masz obawy, oczywiście warto umówić się na konsultację do lekarza prowadzącego ciążę lub lekarza pierwszego kontaktu.
Jeśli natomiast ból jest ostry, pojawia się nagle, promieniuje do krocza lub podbrzusza i towarzyszą mu inne objawy (gorączka, nudności, plamienie lub krwawienie z dróg rodnych, skurcze), należy pilnie skontaktować się z lekarzem.
Ćwiczenia na ból pachwin w ciąży
Uwaga: Przed rozpoczęciem aktywności fizycznej skonsultuj się ze swoim lekarzem. Ciąża przebiegająca prawidłowo nie jest przeciwwskazaniem do uprawiania sportu, ale niektóre komplikacje mogą być przeszkodą do wykonywania poszczególnych ćwiczeń. Pamiętaj też, że w pierwszej kolejności należy wykluczyć inne przyczyny bólu pachwin, niezwiązane z naturalnymi zmianami hormonalnymi i anatomicznymi.
Ćwiczenia wzmacniające pośladki w ciąży
- Ćwiczenie 1: Załóż gumę mini band na uda nad kolanami i ustaw się w klęku podpartym. Unieś prawe kolano bokiem w górę, przetrzymaj pozycję przez 1 sekundę, następnie opuść nogę. Wykonaj kilkanaście powtórzeń po każdej stronie. Kręgosłup powinien być ułożony w swojej naturalnej krzywiźnie (nie wyginaj lędźwi w łuk). Staraj się trzymać biodra stabilnie, tak by nie przechylać się na boki.
- Ćwiczenie 2: Ustaw się w klęku podpartym, następnie unieś prawą wyprostowaną nogę w górę, tak aby znajdowała się równolegle do podłogi. Palce stopy skieruj na siebie. W tej pozycji wykonaj pulsowanie nogą, czyli unoszenie jej lekko w górę i w dół. Powinnaś czuć, jak pracuje pośladek. Wykonaj kilkanaście powtórzeń po każdej stronie.
- Ćwiczenie 3: Wykonaj wykrok prawą nogą, lewą stopę oprzyj na palcach, a dłonie połóż na biodrach. Powoli opuść ciało w dół, aby zbliżyć lewe kolano do podłogi. Utrzymuj proste plecy i stabilną miednicę. Wykonaj kilkanaście powtórzeń po każdej stronie.
Ćwiczenia wzmacniające core i stabilizujące miednicę w ciąży
- Ćwiczenie 1: Stań prosto z rękami uniesionymi nad głowę. Unieś prawą wyprostowaną w kolanie nogę w górę (kilkadziesiąt centymetrów nad podłogę). Pozostań w tej pozycji przez 3 sekundy, następnie zrób to samo po drugiej stronie. Powtórz kilkanaście razy każdą nogą. W tym ćwiczeniu bardzo ważne jest to, aby nie kołysać biodrami na prawo i lewo. Miednica ma być stabilna, przed uniesieniem nogi napnij brzuch i pośladki.
- Ćwiczenie 2: Ustaw się w klęku podpartym. Z tej pozycji unieś prawą rękę i lewą nogę równolegle do podłoża. Wytrzymaj 3 sekundy, następnie zmień rękę i nogę. Powtórz kilkanaście razy po każdej stronie. Podczas ćwiczenia napinaj mięśnie brzucha, trzymaj stabilnie biodra i nie wyginaj pleców.
- Ćwiczenie 3: Weź do rąk ciężarek lub butelkę z wodą. Uklęknij na lewym kolanie, a prawą nogą wykonaj wykrok. Oba kolana powinny być zgięte pod kątem prostym. Przenieś ciężarek w okolice lewego biodra – to pozycja początkowa. Zacznij powoli kierować dłonie z ciężarkiem po skosie w prawą stronę, aż do wyprostu obu rąk. Wróć do pozycji początkowej. Wykonaj kilkanaście powtórzeń po każdej stronie.
Ćwiczenia wzmacniające uda w ciąży
- Ćwiczenie 1: Stań w rozkroku z dłońmi na biodrach. Wykonaj przysiad, następnie unieś bokiem prawą nogę. Przy kolejnym powtórzeniu unieś w ten sam sposób drugą nogę. Wykonaj kilkanaście przysiadów z odwodzeniem wyprostowanej nogi.
- Ćwiczenie 2: Usiądź na podłodze lub macie ze zgiętymi w kolanach stopami. Rękami podeprzyj się za tułowiem. Z tej pozycji unieś biodra w górę, tak aby Twoje ciało utworzyło mostek. Uda i tułów powinny znaleźć się w linii prostej. Przetrzymaj pozycję przez 3 sekundy, następnie wróć do siadu. Powtórz kilkanaście razy.
- Ćwiczenie 3: Stań w szerokim rozkroku, stopy skieruj na zewnątrz. Wykonaj tzw. przysiad sumo, opuszczając miednice do momentu, aż uda znajdą się mniej więcej równolegle do podłogi. Teraz wykonaj wspięcie na palce, następnie wróć do płaskiego ułożenia stóp i do pozycji początkowej. Wykonaj kilkanaście powtórzeń.
Ćwiczenia rozluźniające przywodziciele w ciąży
- Ćwiczenie 1: Ustaw się w szerokim rozkroku, następnie wykonaj skłon do podłogi. Nie wykonuj ruchów pulsacyjnych, tylko trzymaj pozycję przez 30-45 sekund. Słuchaj swojego organizmu, jeśli poczujesz się źle, natychmiast przerwij ćwiczenie.
- Ćwiczenie 2: Ustaw się w klęku prostym, następnie odstaw prawą wyprostowaną nogę do boku. Teraz wypchnij biodra w tył i delikatnie opuść miednicę, jakbyś chciała zrobić przysiad. Nie opieraj pośladka na pięcie, utrzymuj proste plecy. Wytrzymaj w tej pozycji 45-60 sekund, następnie zmień stronę.
- Ćwiczenie 3: Usiądź na macie, złącz stopy podeszwami i zbliż je do pośladków. Kolana skieruj do podłogi, możesz delikatnie naciskać na nie dłońmi. Wytrzymaj w tej pozycji 45-60 sekund.
Nie musisz wykonywać wszystkich wymienionych wyżej ćwiczeń na jednym treningu. Zacznij od rolowania nóg lub klasycznej rozgrzewki, następnie wybierz kilka ćwiczeń i wykonaj 2-4 serie (w zależności od poziomu wytrenowania i samopoczucia). Na koniec rozciągnij się.
Może zainteresować Cię również: Ćwiczenia rozciągające w ciąży
Ducar D, Skaggs CD. Conservative management of groin pain during pregnancy: a descriptive case study. J Chiropr Med. 2005 Winter;4(4):195-9.
Walters C, West S, A Nippita T. Pelvic girdle pain in pregnancy. Aust J Gen Pract. 2018 Jul;47(7)
Hu X, Ma M, Zhao X, Sun W, Liu Y, Zheng Z, Xu L. Effects of exercise therapy for pregnancy-related low back pain and pelvic pain: A protocol for systematic review and meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2020 Jan;99(3)