Jakie zmiany zachodzą w układzie oddechowym w ciąży?
W ciąży cały organizm kobiety podporządkowuje się potrzebom rozwijającego się w macicy zarodka. Układ oddechowy ciężarnej od samego początku ciąży również zmienia się, by zadbać m.in. o ilość tlenu w ustroju kobiety.
Mimo że ciąża w pierwszych tygodniach jest praktycznie niewidoczna, a zarodek zbyt mały, by swoją wielkością wpływać na oddychanie przyszłej mamy, pierwsze zmiany w układzie oddechowym są zauważalne dzięki hormonom.
Progesteron, czyli główny hormon ciążowy, sprawia, że zwiększa się objętość oddechowa, co wpływa istotnie na wzrost wentylacji o minimum 30%. Liczba oddechów zwykle pozostaje taka sama jak przed ciążą. Wzrasta ciśnienie parcjalne tlenu, a spada ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla, jednak dzięki prawidłowej pracy nerek, pH krwi kobiety pozostaje właściwie bez zmian. Zapotrzebowanie płodu na tlen oznacza wzrost jego zużycia przez organizm ciężarnej o 15-20%.
Wraz z rozwojem ciąży powiększającą się macica powoduje podniesienie przepony o 4-5 cm w stosunku do położenia przed ciążą, przez co zmniejsza się pojemność czynnościowa płuc. Objętość klatki piersiowej kobiety w ciąży również ulega zwiększeniu, stąd wydaje się, że ma kształt bardziej „beczkowaty” niż w przypadku kobiety nieciężarnej.
Wpływ hormonów na trudności z oddychaniem w ciąży
W największym stopniu to progesteron i estrogen odpowiadają za powstawanie trudności ze swobodnym oddychaniem w trakcie ciąży.
Progesteron powoduje zwiększenie objętości oddechu, przy zachowanej ich liczbie, za to estrogen jest odpowiedzialny za przekrwienia i obrzęki śluzówki, głównie górnych dróg oddechowych. Progesteron dodatkowo sprzyja zwiększeniu wentylacji ciężarnej w przypadku wyższej zawartości dwutlenku węgla w porównaniu do tlenu w krwi krążącej. Przyspieszenie oddechu ma za zadanie zwiększyć ilość tlenu, co może dać wrażenie duszności.
Estrogen jest odpowiedzialny za uczucie zatkanego nosa czy częstsze krwawienia z nosa. Nieżyt, spowodowany hormonami w trakcie ciąży, polegający m.in. na katarze oraz lekkim stanie zapalnym, dotyka nawet 30% ciężarnych.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Duszność w ciąży – jak sobie radzić?
Duszność w okresie ciąży fizjologicznej zwykle pojawia się w pierwszym i drugim trymestrze, a mechanizm jej powstawania nie jest do końca poznany. Ta dolegliwość dotyka od 60 do 70% ciężarnych, więc duszność w ciąży uważana jest za powszechny problem.
Objawy duszności o niewyjaśnionej etiologii dają o sobie znać, gdy kobieta siedzi i nie ma to żadnego związku z wysiłkiem fizycznym, ale czasem zadyszka, przyspieszenie oddechu czy szybsza męczliwość są wynikiem np. spaceru, czy wchodzenia po schodach.
Pomocne w kontrolowaniu duszności mogą być ćwiczenia oddechowe, dzięki którym kobieta jest w stanie świadomie zapanować nad swoim oddechem i wyrównać go, gdy ciało znacząco przyspiesza, a oddech się spłyca. Ćwiczenia oddechowe w ciąży polegają na wyciszeniu organizmu i nie powodują żadnych skutków ubocznych. Wspomagają pewność siebie oraz pozytywnie wpływają na układ odpornościowy. Dodatkowo można wprowadzić elementy medytacji, by spotęgować wrażenie spokoju w czasie pojawienia się duszności, szczególnie jeśli przyszła mama obawia się, gdy te występują.
Wsparciem może być również pomoc fizjoterapeuty, który rozluźni mięśnie klatki piersiowej oraz pomoże w nauce ćwiczeń prawidłowego oddechu. Sam fakt uniesienia przepony w czasie ciąży może być przyczyną wystąpienia duszności, gdyż płuca mają mniej miejsca w klatce piersiowej niż przed ciążą. To sprawia, że trudniej wziąć głęboki oddech, a przecież zapotrzebowanie na tlen znacząco wzrasta.
Umiarkowana aktywność fizyczna przy odpowiedniej ilości wypoczynku może pozytywnie wpłynąć na wydolność organizmu i zminimalizować duszność. Jednak co zrobić, kiedy duszności nie ustępują?
Kiedy należy wybrać się do lekarza z dusznością w ciąży?
Chociaż zwykle duszności nie są powodem do niepokoju, kiedy pojawiają się razem z dodatkowymi objawami, mogą być wskazaniem do szybkiej konsultacji z lekarzem. Koniecznie należy udać się po pomoc medyczną, gdy wraz z dusznością pojawi się:
- kaszel,
- krwioplucie,
- wysokie ciśnienie lub jego skoki,
- złe samopoczucie,
- ból w czasie oddechu,
- sinienie palców,
- zawroty głowy.
W ciąży mogą występować zaostrzenia chorób przewlekłych, w tym astmy, co stanowi czynnik ryzyka pojawienia się duszności. Stąd ciężarna koniecznie musi być pod stałą kontrolą specjalisty chorób płuc, gdyż jej leczenie może być zmodyfikowane.
Rzadkim, ale bardzo poważnym powikłaniem w ciąży jest niewydolność oddechowa. Dodatkowo warto wiedzieć, że ciąża predysponuje do cięższego przebiegu np. grypy. Na zwiększenie ryzyka wystąpienia ciężkich zaburzeń oddychania w postaci ostrej niewydolności oddechowej wpływają również:
- zapalenie płuc,
- obrzęk płuc jako wynik leczenia tokolitycznego lub konsekwencja stanu przedrzucawkowego,
- zatorowość płucna,
- przedwczesne odklejenie się łożyska,
- krwotok,
- posocznica.
Przy występowaniu razem z dusznością jakichkolwiek objawów niepokojących, szybkie zgłoszenie się po pomoc lekarską może uratować zdrowie i życie matki oraz dziecka. Nie należy ich bagatelizować.
Silikonowe plastry na bliznę po cesarskim cięciu
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Opracowany specjalne dla kobiet w ciąży.
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Dla zdrowia układu moczowego.
Bibliografia:
1. Abdel-Razeq S.: Stany nagłe w położnictwie: niewydolność oddechowa. Ginekologia po Dyplomie, 2012, 1, 22-27.
2. Bręborowicz G.H.: Położnictwo. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2020.