Wprowadzenie antybiotyków do praktyki klinicznej było prawdziwym przełomem. To dzięki nim jesteśmy w stanie skutecznie leczyć bakteryjne zapalenia płuc, zakażenia ran czy ropne zapalenia opon mózgowych. Antybiotyki oddziałują głównie na bakterie, ale mogą być pomocne także w infekcjach grzybiczych. Nie będą za to skuteczne w przypadku zakażeń o podłożu wirusowym – te leczy się objawowo.
Zastosowanie antybiotyków w uzasadnionych sytuacjach i zgodnie z zaleceniami lekarza hamuje rozwój choroby, zwalczając patogeny. Trzeba jednak pamiętać, że antybiotyki zabijają nie tylko bakterie wywołujące chorobę, lecz także te, które naturalnie występują w ciele człowieka. Dlatego po zakończeniu kuracji możemy być bardziej podatni na kolejne zakażenia. Żeby tego uniknąć, warto wspomóc regenerację organizmu. Jak to zrobić?
Probiotyk – jak długo go stosować?
Przede wszystkim w trakcie i po antybiotykoterapii należy stosować probiotyki. Antybiotyki, zwłaszcza te o szerokim spektrum działania, mogą wywoływać biegunki. Aby zminimalizować ryzyko ich wystąpienia, zaleca się przyjmowanie probiotyków zawierających szczep Saccharomyces boulardii.
Dlaczego właśnie S. boulardii? Badania dowodzą, że podawanie probiotyków zawierających te drożdżaki w trakcie leczenia antybiotykiem zmniejsza ryzyko wystąpienia biegunek o ponad 50 procent[1].
Ponadto S. boulardii są odporne na antybiotyki – poza antybiotykami przeciwgrzybicznymi – dlatego można je brać niezależnie od posiłków i razem z lekami. W przypadku innych probiotyków powinno się zachować odstęp minimum 2-3- godzinny pomiędzy antybiotykiem a probiotykiem. Później, po zakończeniu antybiotykoterapii, warto podawać probiotyk razem z jedzeniem. Jedzenie zmniejsza kwasowość w żołądku i dzięki temu bakterie zawarte w preparatach mają większą przeżywalność.
Jak długo stosować probiotyki? Nie ma jasnych wytycznych, które określałyby, ile po zakończeniu antybiotyku trzeba przyjmować probiotyk. Ogólnie zakłada się, że probiotyk powinno się stosować przez cały czas trwania antybiotykoterapii i jeszcze co najmniej tydzień po jej zakończeniu.
Pamiętaj o witaminach i minerałach
Probiotyki to nie wszystko. Równie ważne jest stosowanie zbilansowanej diety i dbanie o odpowiedni poziom witamin A, C, E i D, które wspomagają pracę układu odpornościowego m.in. przez działanie antyoksydacyjne, regulację liczby i odpowiedzi limfocytów T, a także wpływ na aktywność makrofagów – komórek żernych pochłaniających drobnoustroje.
- Wysoką zawartość witaminy A mają zwłaszcza zielone i pomarańczowe warzywa i owoce.
- Wysoką zawartość witaminy C – cytrusy, pomidory, papryka, porzeczki, maliny i żurawina.
- Wysoką zawartość witaminy E – oleje słonecznikowy, rzepakowy, sojowy, kiełki i zielone warzywa liściaste.
- Wysoką zawartość witaminy D – ryby morskie oraz oleje roślinne.
Witaminę D powinno się dodatkowo suplementować w dawce dostosowanej do wieku dziecka. Można wykorzystać do tego celu preparaty, zawierające także cynk i inne substancje biologicznie aktywne.
Oprócz tego, na układ odpornościowy wpływają również składniki mineralne takie jak:
- selen – silny przeciwutleniacz zwiększający aktywność komórek układu odpornościowego,
- cynk – aktywujący hormon stymulujący produkcję limfocytów T,
- żelazo – wchodzące w skład enzymów koniecznych do prawidłowego funkcjonowania komórek układu immunologicznego.
Poza tym, warto zadbać o ilość i jakość tłuszczy w codziennej diecie dziecka. Dlaczego? Ponieważ wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) zawarte m.in. w olejach roślinnych, orzechach, nasionach słonecznika, pestkach dyni i tłustych rybach morskich mają działanie przeciwzapalne.
Nie zapomnij o nawadnianiu organizmu
Jednocześnie nie należy zapominać o właściwym nawodnieniu. Woda ułatwia transport składników odżywczych do komórek i usuwanie toksyn, a poza tym pozwala utrzymać właściwą wilgotność błon śluzowych i skóry stanowiących pierwszą barierę przed patogenami. Jeśli w organizmie jest jej za mało, stajemy się bardziej narażeni na infekcje.
Dlatego w okresie po antybiotykoterapii trzeba szczególnie zadbać o dostarczanie odpowiedniej ilości płynów. Warto pamiętać, że nie chodzi tylko picie wody, chociaż to jest kluczowe, lecz także o jedzenie płynnych pokarmów, np. zup, koktajli, płatków z mlekiem itp.
Umiarkowana aktywność fizyczna
Wtedy, gdy dziecko dobrze się czuje, można zachęcać je do aktywności fizycznej zwłaszcza na świeżym powietrzu. Nie chodzi o to, żeby od razu po wyjściu z domu przez dwie godziny grać w piłkę, bo to nadmiernie obciąży jeszcze osłabiony organizm, ale żeby nie unikać spacerów czy spokojnej jazdy na rowerze.
Umiarkowany wysiłek fizyczny zwiększa bowiem liczbę i aktywność makrofagów, przyczynia się do lepszej aktywności komórek drugiej linii obrony, a także powoduje wzrost stężenia substancji podnoszących efektywność pracy układu odpornościowego.
Dobra regeneracja sposobem na wzmocnienie
Co jeszcze może skutecznie wspomagać powrót do równowagi po antybiotykoterapii? Zdrowy sen. Podczas snu ciało się regeneruje, uruchamiając wiele mechanizmów naprawczych. Dochodzi również do wzmocnienia układu odpornościowego – wówczas rośnie stężenie immunomodulatorów i innych substancji odpowiedzialnych za zwalczanie infekcji.
Podsumowując, organizm dziecka po antybiotykoterapii potrzebuje czasu, aby wrócić do równowagi. Żeby go wzmocnić, warto stosować probiotyki zarówno podczas brania antybiotyku, jak i po jego zakończeniu, dbać o zbilansowaną dietę, pamiętać o suplementacji witaminy D, nawadniać dziecko i w miarę możliwości zachęcać je do aktywności fizycznej. Na tempo regeneracji wpływa również zdrowy sen, dlatego jeśli maluch potrzebuje drzemki albo chce się położyć spać wcześniej niż zwykle, powinno mu się na to pozwolić.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Bibliografia
- Kościej A., Skotnicka-Graca U., Ozga I., Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci, „Probl Hig Epidemiol”, 2017, 98(2), s. 110–117.
- Szajewska H., Praktyczne zastosowanie probiotyków, „Gastroenterologia praktyczna”, 2014, t. 6, nr 1, s. 16–23.
- Szczapa J., Wpływ witaminy D na funkcje układu odpornościowego w okresie wczesnodziecięcym, https://ziololek.pl/wp-content/uploads/2021/01/Wplyw-witaminy-D-na-funkcje-ukladuodpornosciowego [dostęp na: 15.01.2024].
- Regestim – ulotka informacyjna.
- Nieman DC., Exercise effects on systemic immunity, „Immun Cell Biol”, 2000, 78, s. 496–501.
[1] Szajewska H., Praktyczne zastosowanie probiotyków, „Gastroenterologia praktyczna”, 2014, t. 6, nr 1.