Przyczyny zaparć w ciąży
Organizm kobiety ciężarnej doświadcza szeregu zmian związanych z przystosowaniem do potrzeb rozwijającego się płodu. Wysoki poziom progesteronu u kobiety w ciąży powoduje obniżenie napięcia mięśni gładkich, z których zbudowane są między innymi jelita. Działanie progesteronu objawia się spowolnieniem perystaltyki jelit, co utrudnia przesuwanie się mas kałowych i prowadzi do wystąpienia zaparć.
Zaparcia u kobiet w ciąży mogą także być spowodowane uciskiem ciężarnej macicy na jelita. Kompresja jelit przyczynia się do mechanicznego upośledzenia pracy przewodu pokarmowego, czego skutkiem są zaparcia. Nieregularne wypróżnienia mogą wynikać również z przyjmowania niektórych leków, na przykład preparatów żelaza.
Czy zaparcia są niebezpieczne dla przebiegu ciąży
Zaparcia u kobiet w ciąży powodują znaczny dyskomfort, a nierzadko również dolegliwości bólowe. Jeśli nie zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, problem zaparć może się nasilać i wywołać powikłania.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.- Hemoroidy: Długotrwałe zaparcia i wysiłek podczas wypróżniania mogą prowadzić do powstania hemoroidów, czyli powiększonych żył w odbycie. Mogą one być bolesne, swędzące i krwawiące.
- Pęknięcie odbytu (szczelina odbytu): Stały wysiłek i twardy stolec mogą prowadzić do pęknięć w błonie śluzowej odbytu, które są bolesne, szczególnie podczas wypróżniania.
- Zatrucie kałem (koprostaza): W skrajnych przypadkach zaparcia prowadzą do nagromadzenia się stolca w jelitach, co może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak infekcje.
- Uraz dna miednicy: Przewlekłe zaparcia i wysiłek podczas wypróżniania mogą osłabić mięśnie dna miednicy, które są niezwykle ważne szczególnie w ciąży, podczas porodu i połogu.
- Zmniejszenie apetytu: Długotrwałe zaparcia prowadzą do uczucia pełności i zmniejszenia apetytu, co może wpłynąć na nieprawidłowe odżywianie w ciąży.
- Wzrost ciśnienia krwi: Wysiłek związany z próbą wypróżniania może tymczasowo zwiększyć ciśnienie krwi.
- Stres i dyskomfort: Zaparcia mogą powodować dyskomfort i ból brzucha, co dodatkowo zwiększa stres w ciąży.
- Podrażnienia okolic odbytu: Częste wizyty w toalecie i wysiłek mogą prowadzić do podrażnień w okolicach odbytu.
Sposoby na zaparcia w ciąży
Istnieje kilka skutecznych sposobów na zaparcia w ciąży. Najważniejszy z nich to odpowiednia dieta. W menu kobiety w ciąży zmagającej się z zaparciami powinny znaleźć się produkty bogate w błonnik, takie jak:
- otręby,
- produkty pełnoziarniste (pieczywo, makaron),
- kasze,
- świeże owoce (jabłka, gruszki, śliwki),
- surowe warzywa,
- pestki (dyni, słonecznika),
- orzechy.
Dobowa ilość błonnika u kobiety w ciąży powinna wynosić 20-40g. W przypadku wystąpienia zaparć u ciężarnej warto, by produkty bogate w błonnik znalazły się w każdym posiłku.
Dieta na zaparcia w ciąży nie powinna zawierać produktów wysokoprzetworzonych, bogatych w tłuszcze nasycone, kofeinę, cukier i sól. Z diety należy także wykluczyć potrawy smażone na rzecz pieczonych lub gotowanych (w wodzie, na parze). Posiłki dla kobiety w ciąży cierpiącej na zaparcia powinny być lekkostrawne. Warto także suplementować probiotyki, które będą wsparciem dla jelit.
Bardzo ważne jest także odpowiednie nawodnienie organizmu. W ciąży zwiększa się zapotrzebowanie na wodę, zatem konieczne jest zwiększenie jej podaży. Picie co najmniej 2,5 litra wody na dobę pozwala na zaspokojenie potrzeb kobiety i jej dziecka, zmniejszając jednocześnie nasilenie zaparć w ciąży.
Skuteczne sposoby na pozbycie się zaparć w ciąży to także zwiększenie aktywności fizycznej. Ruch wspomaga pracę układu pokarmowego ułatwiając wypróżnianie. Należy jednak pamiętać, by poziom aktywności fizycznej w ciąży był dostosowany do możliwości kobiety oraz jej stanu zdrowia. W walce z zaparciami najlepiej sprawdzą się spacery lub joga.
W łagodzeniu zaparć w ciąży ważną rolę odgrywa pozycja podczas korzystania z toalety. Jest ona kluczowa dla efektywnego i łatwego wypróżniania. W tradycyjnej zachodniej kulturze używamy toalet o wysokości siedziska, które stawiają nasze ciało w pozycji zbliżonej do siedzenia na krześle. Choć taka pozycja może wydawać się najbardziej komfortowa, nie jest optymalna dla naszego układu trawiennego. Z tego powodu podczas korzystania z toalety należy używać podnóżka. Ma to na celu podniesienie kolan powyżej bioder. W ten sposób nasze ciało przyjmuje pozycję zbliżoną do kucania, która jest bardziej naturalna i sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu jelit. Kiedy nasze ciało jest w tej pozycji, kąt między odbytem a końcem jelita grubego staje się bardziej otwarty, co ułatwia przepływ stolca.
Zaparcia w ciąży są często spotykanym problemem spowodowanym zmianami hormonalnymi, uciskiem rosnącej macicy na jelita oraz przyjmowaniem suplementów żelaza. Aby złagodzić objawy, ważne jest spożywanie diety bogatej w błonnik, picie dużej ilości wody i regularna aktywność fizyczna. Jeśli zaparcia w ciąży stają się coraz bardziej dokuczliwe warto skonsultować się z lekarzem, który może zasugerować bezpieczne dla matki i dziecka metody leczenia.
1. Bręborowicz G. (Red.). Położnictwo. Tom 1. Fizjologia ciąży. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2012.
2. Męczkalski B. (Red.). Endokrynologia ciąży. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2012.
3. Szostak-Węgierek D. (Red.). Żywienie w czasie ciąży i karmienia piersią. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021.
4. Johannessen HH, Cartwright R. Constipation durin g and after pregnancy. BJOG. 2021;128(6):1065.
5. Body C, Christie JA. Gastrointestinal Diseases in Pregnancy: Nausea, Vomiting, Hyperemesis Gravidarum, Gastroesophageal Reflux Disease, Constipation, and Diarrhea. Gastroenterol Clin North Am. 2016;45(2):267-283.