Zapotrzebowanie na energię i białko w diecie 8-miesięcznego dziecka
Białko jest bardzo istotnym elementem w diecie rozwijającego się dziecka. Zalecenia dotyczące podaży białka i innych makroskładników dla dzieci zostały zebrane w Normach Żywienia dla Populacji Polski. Zalecana podaż białka jest wyrażana w gramach na kilogram masy ciała dziennie (g/kg m.c./dobę). W pierwszych miesiącach życia niemowlęcia zapotrzebowanie na białko jest szczególnie duże z powodu intensywnego procesu budowy nowych tkanek i narządów. W tym czasie, wyłączne karmienie piersią u zdrowych, donoszonych niemowląt w pełni zaspokaja potrzeby organizmu na białka. Z biegiem lat zapotrzebowanie to maleje, gdyż tempo wzrostu organizmu zmniejsza się. Dlatego też ważne jest dostosowanie odpowiedniego spożycia białka do wieku dziecka.
Opracowane w 2020 r. przez Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEZ) Normy żywienia dla populacji Polski określają zapotrzebowanie na białko z podziałem na miesiące i lata życia dziecka:
- dla niemowląt w wieku 0–6 miesięcy 1,52 g/kg/m.c./dobę, tj. 10 g/os./dobę na poziomie wystarczającego spożycia (AI),
- natomiast dla niemowląt w 7–12 m.ż. 1,6 g/kg/m.c./dobę, tj. 14 g/os./dobę na poziomie wystarczającego spożycia.
Z kolei zapotrzebowanie na energię u niemowląt wynika z wydatku energetycznego, w tym aktywności fizycznej (ruchowej), aktywności metabolicznej oraz wzrostu. Warto znać zapotrzebowanie na energię niemowlęcia, dziecka czy nastolatka, aby móc uniknąć przekarmienia, które może prowadzić do otyłości, a także chronić dziecko przez niedożywieniem z powodu zbyt niskiej podaży energii.
Zapotrzebowanie na energię na dla niemowląt w wieku 0–6 miesięcy wynosi 550 kcal/dobę przy aktywności fizycznej umiarkowanej, natomiast dla niemowląt w 7–12 m.ż. 700 kcal/dobę przy aktywności fizycznej umiarkowanej [1]. Należy jednak podkreślić, iż zapotrzebowanie kaloryczne niemowląt może być bardzo różne, dlatego w praktyce jego określenie jest naprawdę mało przydatne, poza wyjątkowymi sytuacjami (np. niedożywieniem, chorobami).
Dieta 8-miesięcznego dziecka – podstawowe zasady
Dieta 8-miesięcznego dziecka powinna być starannie dobrana, aby zapewnić mu odpowiednią ilość składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Kluczowe w tym okresie jest regularne podawanie pokarmów uzupełniających, podawanie różnorodnych posiłków z uwzględnieniem konsystencji, gęstości odżywczej i źródeł żelaza oraz dbanie o dobre relacje pomiędzy opiekunem i dzieckiem oraz budowanie dobrych skojarzeń z posiłkami.
Około 6 miesiąca niemowlę zwykle osiągają sprawność fizyczną pozwalającą na pobieranie pokarmów innych niż mleko z piersi (lub butelki). 8-miesięczne dziecko posiada już umiejętności w zakresie karmienia pozwalające na spożywanie drobno posiekanego luz rozdrobnionego jedzenia czy miękkich produktów podawanych do rączki z rodzinnego stołu. W tym okresie należy zatem kontynuować wprowadzanie nowych produktów spożywczych:
- pieczywa,
- makaronu,
- warzyw,
- owoców,
- kaszy,
- orzechów,
- białka jaja.
Gluten, orzechy ziemne, jaja, produkty z mleka krowiego i inne potencjalnie alergizujące produkty powinny być wprowadzane bez opóźniania ani specjalnej ekspozycji. Należy wprowadzać je tak samo, jak inne produkty, po osiągnięciu przez dziecko gotowości do rozszerzania diety, zaczynając od wprowadzania niewielkich ilości.
Zgodnie z zaleceniami WHO, dzieci częściowo karmione piersią w 6-8 miesiącu życia powinny otrzymywać 2-3 posiłki uzupełniające, natomiast od 9 do 23 miesiąca życia – 3-4 posiłki uzupełniające oraz 1-2 przekąski [2]. Średnia kaloryczność posiłków na dzień (oprócz mleka) w diecie dziecka 8-miesięcznego powinna wynosić 200 kcal.
Pod koniec pierwszego roku życia dziecko powinno otrzymywać tylko dwa lub maksymalnie trzy posiłki mleczne, dlatego należy stopniowo wymieniać mleko na posiłek bezmleczny. Kluczową zasadą jest karmienie dzieci z uwzględnieniem oznak głodu i sytości oraz do unikanie podawania jedzenia dla wygody lub jako forma nagrody.
Rozszerzanie diety jest czasem, kiedy dziecko po raz pierwszy doświadcza kontaktu z nowymi pokarmami, dlatego potrzebuje ono czasu, spokoju i okazji do poznawania nowych smaków. Należy pozwalać dziecku jeść tyle, na ile jest gotowe i ma ochotę. Nie należy namawiać, odwracać uwagi dziecka od jedzenia poprzez np. włączenie bajki czy na siłę podawać dziecku pokarmów pomimo odmowy. Może to bowiem stwarzać ryzyko problemów z karmieniem lub prowadzić do wybiórczości pokarmowej.
Czego nie powinna zawierać dieta 8-miesięcznego dziecka?
Niemowlętom oraz dzieciom podczas rozszerzania diety nie zaleca się podawania niektórych produktów spożywczych takich jak:
- miód – stanowi bowiem ryzyko zakażenia pałeczkami jadu kiełbasianego (Clostridium botulinum),
- olejek i herbata z kopru włoskiego – podejrzewa się, że zawarty w nich estragol wykazuje potencjał rakotwórczy,
- napój ryżowy – z uwagi na ryzyko podaży rakotwórczego nieorganicznego arsenu,
- surowe mięso, surowe ryby, surowe jaja – stanowią ryzyko zatrucia pokarmowego Salmonellą, Escherichią Coli, Listerią monocytogens, Yersinią, Toksoplazmozą,
- grzyby leśne – są ciężkostrawne, ale również mogą zawierać metale ciężkie oraz stwarzać ryzyko zatrucia pokarmowego,
- mleko i produkty mleczne niepasteryzowane, mleko kozie i owcze, miękkie sery dojrzewające – stanowią ryzyko zatrucia Listerią monocytogenes,
- wędliny kiepskiej jakości – ze względu na niską jakość odżywczą produktów,
- potrawy smażone – są ciężkostrawne,
- produktów wysoko przetworzonych – cechują się niską wartością odżywczą produktów, zawartością soli, cukru, kwasów tłuszczowych nasyconych oraz kwasów tłuszczowych trans, a także dodatków do żywności, które niewłaściwie wpływają na organizm niemowlęcia,
- produktów małych i twardych np. całe orzechy, cukierki, oliwki, winogrona – ze względu na możliwość zadławienia się,
- niektórych ryb, takich jak: miecznik, rekin, makrela królewska, tuńczyk, węgorz amerykański, łosoś bałtycki wędzony, szprotki wędzone, śledź bałtycki wędzony, szczupak, panga, tilapia, gardłosz atlantycki – ze względu ryzyko zanieczyszczeń m.in. dioksynami, polichlorowanymi bifenolami, metylortęcią i innymi metalami ciężkimi.
Do diety 8-miesięcznego dziecka nie należy także dodawać soli ani cukru, zalecane jest również unikanie soków owocowych i słodzonych napojów. Niemowlęta preferują smaki słodki i słony, a najmniej akceptowany jest smak gorzki, dlatego rodzice i opiekunowie powinni starać się wprowadzać produkty gorzkie do diety dziecka np. zielone gorzkie warzywa, by przyzwyczajać dziecko do tego smaku.
Nawilża śluzówkę nosową.
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Krople enzymatyczne z laktazą kwaśną i neutralną.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Bibliografia:
1. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Red. M. Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Warszawa 2020.
2. Fleischer Michaelsen K., Weaver L., Branca F., Robertson A. Feeding and nutrition of infants and young children. Guidelines for the WHO European region, with emphasis on the former Soviet countries. WHO Regional Publications. European Series 2003; 87.
3. Krupa-Kotara K. Dietetyka pediatryczna. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice 2021.