To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Jajko kurze to cenne źródło aminokwasów
Jajka są obecne w diecie człowieka w zasadzie od zarania dziejów. Ludzie jedzą je od sześciu milionów lat. Najpierw podbierali je z ptasich gniazd, a mniej więcej 7 tysięcy lat przed naszą erą mieszkańcy dzisiejszych Chin i Indii zaczęli hodować kury. Współcześnie nie brakuje smakoszy jajek, a one same są podstawą niezliczonej liczby przepisów.
Choć jeszcze kilkadziesiąt lat temu część ekspertów żywieniowych nieprzychylnym okiem patrzyła na jajka, teraz powszechnie w środowisku naukowym jaja kurze uważane są za doskonały, naturalny produkt. American Heart Association w 2006 roku zrewidowało swoje wcześniejsze stanowisko i nie ogranicza aktualnie spożycia jaj w tygodniowej diecie[1].
Ptasie jaja zawierają wiele cennych składników odżywczych. Są jednym z najlepszych źródeł aminokwasów, nienasyconych kwasów tłuszczowych, kwasów omega-3 i omega-6, witamin i składników mineralnych[2]. Jednak w ich składzie znajduje się też kilkanaście alergenów.
Jajko to, obok mleka krowiego, najczęściej uczulający produkt spożywczy.
W skład jajka kurzego wchodzi:
- 65 proc. wody,
- 12 proc. białek,
- 12 proc. związków mineralnych,
- 11 proc. tłuszczów,
- 0, 5 proc. węglowodanów[3].
Jakie są alergeny w jajku kurzym?
Jajko kurze i mleko krowie to jedne z najczęściej uczulających pokarmów. Uważa się, że do 4 proc. dzieci to osoby nadwrażliwe na jajo kurze. Najprawdopodobniej większą szansę na uczulenie na jajka mają dzieci cierpiące na atopowe zapalenie skóry. Według obecnego stanu wiedzy, w jajku znajduje się 18 alergenów[4]. Nie wszystkie uczulają z taką samą siłą. Więcej białek, które mogą wywołać reakcję alergiczną znajduje się w białku[5].
Najsilniejszymi alergenami, jakie można znaleźć w jajku kurzym, są:
- owomukoid – Gal d 1 (znajduje się w białku jajka) – nie traci swoich alergizujących właściwości nawet, jeżeli zostanie poddany obróbce termicznej, może uczulać kontaktowo, po zetknięciu ze skórą lub błoną śluzową;
- owoalbumina – Gal d 2 (znajduje się niemal tylko i wyłącznie w białku), we krwi osób uczulonych na kurze jajko prawie zawsze znajdują się przeciwciała przeciw owoalbuminie;
- owotransferyna – Gal d 2 (występuje niemal wyłącznie w białku) – niektórzy badacze uważają, że to właśnie to białko ze wszystkich alergenów w jajku kurzym najczęściej powoduje wystąpienie astmy u osób nadwrażliwych;
- lizozym – Gal d 4;
- liwetyna – Gal d 5 – (główny alergen żółtka jajka) częściowo “ginie” w procesie obróbki termicznej, więc niektórzy nadwrażliwcy mogą sięgać po żółtko, ale musi być wcześniej ugotowane, upieczone lub usmażone;
- witelogenina – Gal d 6 – (jeden z głównych alergenów żółtka) traci swoje uczulające właściwości nie w wysokiej temperaturze, ale neutralizuje je kwas żołądkowy[6].
Trzeba pamiętać, że osoby nadwrażliwe na alergeny zawarte w kurzym jaju mogą być również krzyżowo uczulone na pierze i mięso drobiowe. Ten typ reakcji określany jest w literaturze medycznej jako zespół jajo-ptak. Na szczęście występuje dosyć rzadko i prawie zawsze dotyczy dorosłych[7].
Jak wprowadzać jajko kurze do diety dziecka?
Jajko jest często jednym z pierwszych pokarmów, o które poszerza się dietę małego dziecka. Produkty uzupełniające powinny pojawić się w menu malucha nie wcześniej niż przed 17. i nie później po 26. tygodniu życia malucha. Nie ma przeciwwskazań, by to jajko było jednym z pierwszych pokarmów. Najlepiej wprowadzać je do jadłospisu dziecka pod osłoną mleka matki[8].
Jajko można śmiało wprowadzić w całości. Nie ma konieczności rozpoczynania podawania od samego białka czy żółtka. Do wieku dziecka trzeba za to dostosować konsystencję jajka. Maluch, który nie skończył jeszcze pół roku, nie poradzi sobie z pokrojonym białkiem i żółtkiem. Jemu lepiej rozgnieść lub zmiksować jajo.
Przy rozszerzaniu diety niemowlęcia, bez względu na to, jaki produkt wprowadzamy, trzeba na bieżąco obserwować reakcję dziecka[9].
Przez jakiś czas niektórzy uważali, że wczesne pojawienie się jajek w jadłospisie dziecka może chronić przed alergią. Jednak najnowsze badania jasno pokazują, że kolejność rozszerzania diety nie ma wpływu na reakcje alergiczne u malucha[10]. Pokarmy potencjalnie alergizujące mogą być wprowadzane tak jak inne pokarmy uzupełniające, czyli w dowolnym czasie – najwcześniej po ukończeniu 4. miesiąca życia przez dziecko[11]. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca jednak, by niemowlęta do 6. miesiąca życia były karmione wyłącznie piersią[12].
Objawy alergii na jajko kurze u niemowlaka i starszaka
Alergia na jajko kurze jest najczęstszą nadwrażliwością na pokarm u dzieci[13]. Najpowszechniejszym typem uczulenia na jajka kurze jest alergia IgE-zależna. Reakcje, w których pojawiają się przeciwciała IgE, mają błyskawiczny przebieg. Występują najczęściej od kilku minut do kilku godzin od zjedzenia jajka. Jak się objawiają? Na skórze dziecka widoczna staje się pokrzywka lub obrzęk. Mogą również dokuczać dolegliwości gastryczne – ból brzucha, biegunka lub wymioty[14].
Białka jaja kurzego są najczęstszym alergizującym czynnikiem związanym z reakcją anafilaktyczną. Dla wielu osób pojęcie “reakcja anafilaktyczna” od razu kojarzy się z nagłym zgonem. Tymczasem, choć objawy mogą być bardzo burzliwe, to wyjątkowo rzadko bezpośrednio zagrażają życiu. Jak podają źródła medyczne, mniej niż 1 proc. pacjentów, u których wystąpiła taka reakcja, umiera w jej przebiegu[15].
Najczęstszymi objawami reakcji anafilaktycznej na jajo kurze u małych dzieci są:
- zmiany skórne – pojawiają się u 62-92 proc. małych pacjentów; czasem mogą dotkliwie swędzieć, na skórze może pojawić się pokrzywka lub rumień;
- obrzęki – często występuje obrzęk powiek lub obrzęk naczynioruchowy;
- duszność, świszczący oddech, kaszel (najczęściej u dzieci do 10. roku życia) lub objawy krtaniowe (zazwyczaj u nastolatków);
- objawy żołądkowo-jelitowe: ból brzucha, biegunka, wymioty (zwykle występują u przedszkolaków i wczesnoszkolnych dzieci);
- zawroty głowy, spadek ciśnienia, zapaść (prawie nigdy nie dotyczy małych dzieci)[16].
Jak rozpoznać alergię na jajo kurze?
Aby móc rozpoznać, czy dziecko ma uczulenia na białka zawarte w jaju kurzym, lekarz bardzo często sięga po szybkie i łatwe w użyciu punktowe testy skórne (PTS) lub testy serologiczne wykrywające sIgE. Wyniki testów zawsze powinien odczytywać w odniesieniu do zaobserwowanych przez rodziców objawów. Nie można stwierdzić, czy dany mały pacjent jest nadwrażliwcem jedynie interpretując wyniki badań.
Testowanie, zwłaszcza małych dzieci i niemowląt w okresie wprowadzania pokarmów uzupełniających, „na wszelki wypadek”, w oderwaniu od objawów klinicznych, jest błędem, gdyż naraża pacjentów na niepotrzebne uciążliwości i szkodliwe eliminacje posiłków[17].
Właśnie dlatego specjaliści za standard uważają przeprowadzenie doustnej prowokacji. Powinna ona odbyć się po konsultacji z lekarzem i pod jego kontrolą.
Czy dzieciom uczulonym na jajka kurze można podawać jaja innych ptaków?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. W literaturze fachowej można znaleźć liczne opisy przypadków dzieci, które po zjedzeniu jaj innych niż kury ptaków, nie zareagowały alergicznie. Z drugiej strony, specjaliści przytaczają tysiące historii dzieci uczulonych na jajko kurze, u których wystąpiła silna reakcja alergicza, gdy spożyły jajko innego ptaka. Zdarza się również tak, że dzieci, które nie są uczulone na jajko kurze, mogą mieć alergię na jajko gęsi czy kaczki[18].
Jeżeli rodzice dziecka uczulonego na jajo kury chcą spróbować podać mu jajko innego ptaka, powinni wykonać prowokację. Nim podejmą decyzję, warto, by skonsultowali ją z lekarzem prowadzącym malucha. Ze względu na realne ryzyko wystąpienia reakcji anafilaktycznej, takie testy prowokacji powinny być przeprowadzone pod okiem osoby, która ma uprawnienia i warunki do udzielenia natychmiastowej pomocy i podjęcia leczenia[19].
Czy jeżeli karmiąca matka wyeliminuje z diety kurze jajka, to dziecko nie będzie na nie uczulone?
Specjaliści uważają, że nie ma potrzeby, by karmiące piersią kobiety wykluczały ze swojego jadłospisu jajka “na wszelki wypadek”. Matki bez względu na ryzyko wystąpienia u niemowlęcia reakcji alergicznej, powinny stosować po prostu zdrową, zbilansowaną dietę[20].
Niektórzy badacze wysuwają nawet hipotezę, z której wynika, że wczesny kontakt malucha z alergenami pokarmowymi obecnymi w mleku matki jest ważny w procesie „edukowania” młodego układu immunologicznego i przygotowaniu go do właściwej odpowiedzi immunologicznej w późniejszym życiu[21].
Jak leczy się alergię na kurze jajka?
Choć najbardziej oczywistym sposobem na leczenie alergii pokarmowej jest unikanie uczulającego składnika, to zwykle trudne do wykonania zadanie. Wyeliminowanie z diety dziecka wszystkich produktów, które mogą zawierać uczulające białka jaj kurzych to nie lada wyzwanie. Z tego powodu specjaliści od lat poszukują skutecznej metody rozwiązywania problemu alergii na jajka. Najczęściej lekarze decydują się na zastosowanie podskórnego odczulania lub doustną immunoterapię. Zaletą tego drugiego rozwiązania jest fakt, że dzieci łatwiej akceptują taką formę leczenia[22].
Doustna immunoterapia, do której używa się sproszkowanego białka jaja kurzego to bezpieczna metoda. Jak pokazały badania wykonane przez pięć ośrodków klinicznych w Stanach Zjednoczonych, u 28 proc. dzieci leczonych w ten sposób nadwrażliwość na białka jaja kurzego ustąpiła na stałe[23].
Czy dziecko może wyrosnąć z alergii na jajko kurze?
Na szczęście w przypadku wielu dzieci, u których stwierdzono alergię pokarmową, wraz z biegiem czasu pojawia się tolerancja na dany produkt. U zdecydowanej większości pacjentów z alergią na jajo kurze alergia ustępuje naturalnie do 6. roku życia[24]. Prawie u 70 proc. dzieci nadwrażliwych na jajka „wyrasta z niej” do ukończenia 5 roku życia[25].
“Wyrastanie” z nadwrażliwości to czas, kiedy organizm przestaje nieodpowiednio reagować na alergeny, które wcześniej wywoływały alergię. Układ immunologiczny dziecka dojrzewa, a funkcje jelitowe poprawiają się.
Zgodnie z klasycznym przebiegiem tzw. marszu alergicznego, u wielu dzieci, mniej więcej od 3. roku życia objawy alergii pokarmowej wygasają (to właśnie jest „wyrastanie” z alergii pokarmowej), ale za to na ważności zyskiwać mogą alergeny powietrznopochodne (roztocze kurzu domowego, pyłki, pleśnie)[26].
Może zainteresować Cię również: 6 pytań do położnej i mamy – alergia na białko mleka krowiego u niemowlaka
Naturalna pomoc w alergicznym zapaleniu spojówek.
Łagodzi objawy skórne alergii
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Intensywne nawilżenie suchych i podrażnionych oczu.
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
[1] Kijowski J.,Leśnierowski G.,Cegielska – Radziejewska R., Jaja cennym źródłem składników bioaktywnych;
[2] Kijowski J.,Leśnierowski G.,Cegielska – Radziejewska R., Jaja cennym źródłem składników bioaktywnych;
[3] Kijowski J.,Leśnierowski G.,Cegielska – Radziejewska R., Jaja cennym źródłem składników bioaktywnych;
[4] Na podstawie baz danych Allergen WHO/IUIS i Allergome;
[5] K. Gołąb, M. Warwas, Białka jaja kurzego – właściwości biochemiczne i zastosowania;
[6] K. Buczyłko, Nie tylko alergeny: jajo kurze, Alergia;
[7] A. Wawrzeńczyk, Z. Bartuzi, Zespoły kliniczne alergii krzyżowej;
[8] Szajewska H. i wsp., Karmienie piersią. Stanowisko PTGHiŻD. Standardy Medyczne Pediatria;
[9] Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD;
[10] K. Dyląg, Czy wczesne wprowadzenie jaja kurzego do diety dzieci z grupy ryzyka rozwoju nietolerancji pokarmowej zapobiega rozwojowi alergii na jajo kurze?
[11]Fewtrell M., Bronsky J., Campoy C. i wsp.: Complementary Feeding: A Position Paper by the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN) Committee on Nutrition;
[12]Infant and young child feeding, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding, dostęp z dnia: 28.06.2023;
[13] K. Dyląg, Czy wczesne wprowadzenie jaja kurzego do diety dzieci z grupy ryzyka rozwoju nietolerancji pokarmowej zapobiega rozwojowi alergii na jajo kurze?
[14] Caubet JC, Wang J. Current understanding of egg allergy;
[15] Horvath A., Szajewska H., Alergia na pokarm – mity związane z diagnostyką i leczeniem;
[16] Horvath A., Szajewska H., Alergia na pokarm – mity związane z diagnostyką i leczeniem;
[17] Horvath A., Szajewska H., Alergia na pokarm – mity związane z diagnostyką i leczeniem;
[18] A clinical and immunological study of allergy to hen’s egg white. VI. Occurrence of proteins cross-reacting with allergens in hen’s egg white as studied in egg white from turkey, duck, goose, seagull, and in hen egg yolk, and hen and chicken sera and flesh. Allergy, 1983;
[19] Aníbarro B., Seoane F.J., Vila C., Lombardero M.: Allergy to eggs from duck and goose without sensitization to hen egg proteins. J. Allergy Clin. Immunol.;
[20] Horvath A., Szajewska H., Alergia na pokarm – mity związane z diagnostyką i leczeniem;
[21] Horvath A., Szajewska H., Alergia na pokarm – mity związane z diagnostyką i leczeniem;
[22] Dubiel B., Immunoterapia doustna – alternatywa w leczeniu alergii na białka jaja kurzego u dzieci;
[23] Dubiel B., Immunoterapia doustna – alternatywa w leczeniu alergii na białka jaja kurzego u dzieci;
[24] Kaszuba M., Przebieg alergii na jaja kurze i orzeszki ziemne u małych dzieci;
[25] Logo G., Berti I., Burks A., Krauss B., Barbi E., IgE-mediated food allergy in children;
[26] Jenerowicz D. Polańska A., Czy dziecko „wyrasta” z alergii pokarmowej?