Dieta redukcyjna w ciąży – czy to dobry pomysł? 

W czasie ciąży następuje wiele zmian fizjologicznych (zmiany hormonalne, anatomiczne, hematologiczne, w układzie wydalniczym czy sercowo-naczyniowym), które umożliwiają rozwój zarodka, następnie płodu, pozwalają na jego odżywienie, a także przygotowują do porodu oraz laktacji. Sposób żywienia kobiety w czasie ciąży ma ogromny wpływ na rozwój płodu i przyszłe zdrowie dziecka, określa się to teorią programowania żywieniowego. W tym szczególnym okresie zwiększa się zapotrzebowanie na składniki odżywcze oraz zapotrzebowanie energetyczne (kaloryczne).

Zarówno nadmierna, jak i zbyt mała podaż kalorii w czasie ciąży wpływa na stan zdrowia dziecka i matki. W ciąży nie powinno stosować się diety redukcyjnej ani odchudzającej.

Niedożywienie oraz niedobór składników odżywczych w okresie płodowym predysponuje do wystąpienia w przyszłości zespołu metabolicznego i chorób układu krążenia. Warunki w jakich rozwija się płód w czasie ciąży, mogą wpływać na ryzyko występowania otyłości, nadciśnienia, cukrzycy typu II a także hiperlipidemii. Jeśli potrzeby żywieniowe płodu są większe niż to, co dostaje od matki, może dojść do niedożywienia płodowego. To z kolei może wpływać m.in. na niedotlenienie dziecka oraz zmiany hormonalne. W rezultacie wszystko to powoduje programowanie żywieniowe, programowanie wewnątrzmaciczne, które może prowadzić do powstania tzw. oszczędnego fenotypu. Dziecko przyzwyczaja się do tych niekorzystnych warunków, tak by mogło przetrwać, jednak nie sprawdzi się to w warunkach z nadmiarem energii (typowa dieta zachodnia). Hipoteza oszczędnego fenotypu zakłada, iż niekorzystne czynniki środowiskowe występujące w tym kluczowym okresie, mogą spowodować nieodwracalne zmiany w funkcji narządów i tkanek w późniejszym okresie oraz mieć wpływ na występowanie wielu chorób dietozależnych w przyszłości. Dodatkowo niewłaściwa dieta w czasie ciąży może mieć wpływ na wzrost ryzyka atopii i astmy.

Warto zatem pamiętać, iż w ciąży powinno jeść się dla dwojga, a nie za dwojga. Zapotrzebowanie energetyczne w czasie ciąży zależne jest od trymestru. 

  • W pierwszym  trymestrze zapotrzebowanie kaloryczne wzrasta o dodatkowe 85 kcal,
  • w II trymestrze o 285 kcal, 
  • a w III trymestrze o 475 kcal. 

W czasie ciąży, zamiast diety redukcyjnej warto pomyśleć o zdrowym odżywianiu się i podejmowaniu aktywności fizycznej. Natomiast wszelkie wątpliwości dotyczące czy to nadmiernej masy ciała, czy podejmowania aktywności fizycznej zawsze warto skonsultować z lekarzem ginekologiem. 

Aktywność fizyczna w ciąży – równie ważna, co dieta

Korzyści z podejmowania aktywność fizycznej w czasie ciąży, są dużo większe niż potencjalne ryzyko. Oczywiście jeśli ciąża przebiega prawidłowo i stan zdrowia kobiety na to pozwala. Zdrowe kobiety, nawet jeśli nie były aktywne fizycznie przed ciąża, warto zachęcać do podjęcia umiarkowanej aktywności fizycznej. Ma to pozytywny wpływ na samoocenę i samopoczucie, ale przede wszystkim zmniejsza ryzyko cięcia cesarskiego i komplikacji okołoporodowych, neonatologicznych oraz wpływa na krótszy czas porodu. Umiarkowana aktywność fizyczną w tym okresie zmniejsza dolegliwości bólowe (np. bóle pleców) typowych dla ciąży, a także zwiększa wytrzymałość i elastyczność mięśni. Aktywność fizyczna wpływa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy, wpływając na lepszą wydolność oddechową (niższe tętno spoczynkowe i ciśnienie tętnicze). Podejmowanie aktywności fizycznej przyczynia się do niższego ryzyka nadmiernego przyrostu masy ciała w ciąży, ale także ma wpływ na szybszą utratę masy ciała po porodzie. Dlatego jeśli stan zdrowia na to pozwala, podejmowanie aktywności fizycznej w czasie ciąży, pozwoli zapobiegać wystąpieniu nadwagi i otyłości. Dodatkowo obserwuje się niższe ryzyko depresji, niepokoju oraz lepszą jakość snu.

W ciąży zaleca się codzienne treningi lub 30 minut aktywności fizycznej dziennie przez 5 dni w tygodniu, lub w sumie min. 150 minut aktywności fizycznej na tydzień, unikając przerw dłuższych niż 2 dni. Warto łączyć ćwiczenia aerobowe z siłowymi i rozciągającymi. Jeśli kobieta nie była aktywna przed ciążą, warto zacząć od 15 minut treningu, 3 razy w tygodniu i stopniowo zwiększać czas do 30 minut i częstotliwość do 5 razy w tygodniu.   

Dieta redukcyjna w ciąży – podsumowanie 

W czasie ciąży zwiększa się zapotrzebowanie organizmu kobiety na witaminy, składniki mineralne oraz zapotrzebowanie kaloryczne. Przechodząc na dietę redukcyjną/odchudzająca w tym okresie możemy negatywnie wpłynąć na rozwój płodu. Dieta, która nie spełnia przedstawionych powyżej standardów energetycznych , może powodować powikłania u matki, płodu i noworodka. U płodu najczęściej obserwuje się wskaźniki ograniczonego wzrastania i wzrost zachorowalności w okresie okołoporodowym. Wiąże się to z większym ryzykiem chorób układu krążenia oraz chorób metabolicznych w przyszłości (programowanie żywieniowe).

 Może zainteresować Cię również: Skutki biernego palenia w ciąży


Dla Ciebie i Twojego dziecka
Reklama


Bibliografia:

1.      Jarosz M., Rychlik E., Sroś K., Charzewska J. Normy Żywienia Dla Populacji Polski i ich Zastosowanie. Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny; 2020.

2.      Mottola F. i wsp. 2019 Canadian guideline for physical activity throughout pregnancy. Br J Sports Med, 2018;52(21):1339-1346.