Oblizywanie ust – przyczyny
Dlaczego dziecko oblizuje usta? Przyczyny mogą być naprawdę różne. Na pierwszym miejscu trzeba wymienić czynniki emocjonalne. Nawyk oblizywania ust może być związany z silnym stresem i powtarzanie danej czynności staje się pewnego rodzaju sposobem na rozładowanie emocji. Jednak oblizywanie ust może wynikać również z innych sytuacji.
W porze zimowej, ze względu na wiatr i mróz może dochodzić do spierzchnięcia czerwieni wargowej, co sprzyja nawykowi nawilżania ust właśnie poprzez ich oblizywanie. Właśnie w taki sposób u dziecka może wykształcić się nawyk oblizywania warg, co niestety prowadzi do błędnego koła przyczynowo-skutkowego. Oblizywanie ust pogarsza tylko stan czerwieni wargowej i skóry wokół ust poprzez zaburzenia w obrębie bariery naskórkowej.
Oblizywanie ust a zapalenie czerwieni wargowej
Nawykowe oblizywanie ust prowadzi do uszkodzenia bariery naskórkowej w obrębie skóry oraz czerwieni wargowej. W ślinie znajdują się bowiem enzymy rozkładające między innymi białka, czego konsekwencją jest zaburzenie równowagi w obrębie naskórka. Na skutek przewlekłego drażnienia skóry przez ślinę, dochodzi wreszcie do rozwoju zapalenia w jej obrębie.
W literaturze medycznej zapalenie czerwieni wargowej, związane z jej nawykowym oblizywaniem nazywane jest od angielskich słów lip lickers dermatitis, co w przełożeniu na język polski można tłumaczyć jako “zapalenie oblizywaczy warg”.
Stan ten objawia się przede wszystkim pojawieniem się rumienia i silnego złuszczania, które dotyczy nie tylko czerwieni wargowej, ale także skóry otaczającej wargi, w takim obszarze, w jakim pacjent jest wstanie oblizywać skórę (typowo w zasięgu języka).
Z czasem dochodzi także do pogrubienia naskórka w obszarze objętym stanem zapalnym, a także okresowego pękania czerwieni wargowej, czego konsekwencją może być krwawienie i tworzenie się strupów. W zaawansowanych przypadkach może pojawić się pieczenie, swędzenie oraz bolesność w obrębie zmian skórnych, co może powodować trudności z szerszym otwieraniem ust.
prosto z natury
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Idealny sposób na pielęgnacje ust poza domem.
O działaniu nawilżającym i ochronnym
Oblizywanie ust – jakie mogą być jego skutki?
Konsekwencją przewlekłego oblizywania ust może być nie tylko zapalenie czerwieni wargowej, czyli opisywane powyżej lip licker’s dermatitis. Na skutek przewlekłego drażnienia już zmienionej chorobowo czerwieni wargowej może dojść do rozwoju nadkażenia zmian skórnych – zarówno bakteryjnego, wirusowego lub grzybiczego.
Skóra wokół ust z zaburzoną barierą hydrolipidową jest bardziej podatna na rozwój infekcji. Co więcej, przewlekły stan zapalny, jaki toczy się w skórze może skutkować również pojawieniem się przebarwień pozapalnych, które mogą długo się utrzymywać i stanowić defekt natury estetycznej.
Nawykowe oblizywanie ust – czy aby na pewno?
Zmiany skórne, które powstają na skutek nawykowego oblizywania ust mogą być łudząco podobne do zmian skórnych pojawiających się z innych przyczyn. Zapalenie czerwieni wargowej o takim wyglądzie może bowiem wynikać na przykład z alergii kontaktowej na używane kosmetyki (pomadki ochronne, szminki), spożywane pokarmy, pastę do zębów, a nawet instrumenty, z którymi mają kontakt usta.
Zapalenie czerwieni wargowej z podrażnienia bywa również czasami mylone przez pacjentów z okołoustnym zapaleniem skóry.
W przypadku zapalenia okołoustnego oprócz zaczerwienienia, mamy też do czynienia ze zmianami o typie grudek i krostek (krosty to zmiany wyniosłe ponad poziom skóry, wypełnione treścią ropną). Te wykwity nie występują typowo w przebiegu zapalenia czerwieni wargowej związanego z oblizywaniem. Co więcej, w zapaleniu okołoustnym, skóra, która bezpośrednio sąsiaduje z czerwienią wargową jest typowo wolna od zmian skórnych, zaś w przebiegu zapalenia z podrażnienia ten obszar skóry jest zajęty przez wykwity.
Jak poradzić sobie z zapaleniem czerwieni wargowej?
Zmiany złuszczające w przebiegu oblizywania ust w pierwszej kolejności wymagają skutecznego nawilżenia. W tym celu możemy zastosować preparaty emolientowe, dostępne bez recepty, które zawierają skuteczne substancje natłuszczające, takie jak na przykład wazelina, parafina czy masło shea.
Wazelina i parafina należą do substancji okluzyjnych, które zapobiegają utracie wody przez skórę. Warto wybierać również preparaty, które zawierają składniki odbudowujące barierę naskórkową, do których należą ceramidy. Substancjami, które będą zmniejszać stan zapalny w skórze jest zdecydowanie pantenol, ektoina oraz witamina E.
Preparaty emolientowe powinny być nakładane na czerwień wargową oraz otaczającą skórę przynajmniej kilka razy dziennie. Warto również zaopatrzyć się w delikatne preparaty myjące, ponieważ mycie twarzy i czerwieni wargowej z wykorzystaniem mydła będzie dodatkowo uszkadzać barierę naskórkową i sprzyjać pogłębianiu się objawów.
W przypadku, gdy stan zapalny jest nasilony i nie wystarcza terapia z wykorzystaniem emolientów, konieczne jest zastosowanie leków na receptę. W przypadku zapalenia czerwieni wargowej pomocne są substancje z grupy inhibitorów kalcyneuryny, a więc takrolimus i pimekrolimus. Są to leki o działaniu przeciwzapalnym, które wykorzystuje się także w leczeniu atopowego zapalenia skóry. Inhibitory kalcyneuryny mogą wiązać się z przejściowym pieczeniem, które mija po około 20-30 minutach od nałożenia preparatu.
Jeżeli nawykowe oblizywanie ust prowadzi do nawracających stanów zapalnych, to może być konieczna konsultacja psychologiczna dziecka. Nawyk oblizywania ust może bowiem być związany z pewnymi problemami natury psychologicznej, które zdiagnozuje i podda terapii doświadczony psycholog.
Choć oblizywanie ust przez dziecko nie wydaje się na pierwszy rzut oka poważnym problemem, to może być niestety przyczyną przewlekłego stanu zapalnego i trudno gojących się zmian skórnych. Jak już zostało wspomniane, zapalenie czerwieni wargowej może mieć różne przyczyny i nie zawsze wynika z nawykowego oblizywania ust, lecz może mieć na przykład tło alergiczne. Jeżeli pomimo zastosowania preparatów nawilżających bez recepty, na skórze i czerwieni wargowej naszego dziecka nadal obecne są zmiany skórne, to zdecydowanie warto skonsultować się z lekarzem dermatologiem, który po obejrzeniu skóry i przeprowadzeniu dokładnego wywiadu zadecyduje o dalszych krokach diagnostyczno-leczniczych.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Pierwszy preparat z fukoidanem, który wspomaga pracę zatok.
Kompleksowe wsparcie prawidłowego rozwoju.
Spray usuwający złogi woskowiny usznej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Woda morska z ektoiną. Ochrona przed wnikaniem wirusów.
- W. Barańska-Rybak i inni, Zmiany skórne w okolicy ust i na czerwieni wargowej, Dermatologia po Dyplomie, 2021/02,
- V. Zoli i inni, Allergic contact cheilitis. Contact Dermatitis, 2006;54(5):296–7. doi:10.1111/j.0105-1873.2006.0698b.x.,
- R. L. Rietschel i inni, Fisher’s Contact Dermatitis. Hamilton: BC Decker Inc, 2008,
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022.