Jak porozmawiać z dzieckiem, kiedy dokuczają mu w szkole?
Zmiana zachowania dziecka może świadczyć o wielu rzeczach. Jeśli syn czy córka sygnalizuje wprost lub niebezpośrednio: nikt mnie nie lubi, koledzy mi dokuczają, drwią ze mnie, to znak, że dzieje się coś niedobrego. W takiej sytuacji, warto porozmawiać z dzieckiem, aby sprawdzić, jak ono to widzi – co naprawdę się dzieje, jak się czuje, jak do tej pory sobie radziło?
Jeśli dziecko mówi, że ktoś go dręczy, warto spokojnie zapytać – „Co się dzieje w szkole, co to znaczy, że ktoś Cię dręczy?”. Zapytaj – jak się czuje Twój syn lub córka, co do tej pory robił, aby sobie poradzić, czy ktoś wie o tej sytuacji? To czas na okazanie wsparcia, wysłuchanie i pokazanie dziecku, że jesteś po jego stronie. Zapytaj, czy może Ci opowiedzieć o konkretnych osobach, które stosują wobec niego przemoc.
Jeśli jednak pociecha nie przyznaje się, że dzieje się coś niedobrego, jednak pojawiają się coraz bardziej nasilone symptomy somatyczne – różnego rodzaju bóle, wymioty, ataki paniki, dziecko jest rozproszone, nieobecne i smutne, a Ty podejrzewasz, że może mieć to związek z niechęcią grupy, porozmawiaj spokojnie z dzieckiem. Powiedz „Widzę, że od jakiegoś czasu nie chcesz chodzić do szkoły, co się dzieje?”, „Ostatnio jesteś bardzo smutna i cicha, a kiedy pytam Cię, o klasę milczysz, myślę, że może dziać się coś niedobrego, opowiesz mi o tym?”, „Podzielisz się ze mną, jak Ci jest w klasie/szkole?”. Takie pytania pokazują, że interesujesz się sytuacją dziecka, dzielisz się swoimi obserwacjami i zachęcasz do mówienia, bez zbędnego nacisku.
Przeczytaj także: Jak wspierać zdrowie psychiczne dzieci?
Daj znać dziecku, że zawsze będziesz po jego stronie, że postarasz się pomóc i zrobisz wszystko, aby dobrze czuło się w szkole i klasie. Dziecko może być bardzo zastraszone przez innych i bać się powiedzieć, co się dzieje. Dlatego, jeśli widzisz niepokojące zmiany, a syn lub córka nie chce się zwierzyć, spróbuj zdobyć informację od wychowawcy czy zaufanego nauczyciela, podpytaj kolegów i koleżanki dziecka o relacje w klasie. Przekaż swojej latorośli, że tylko dzięki jej słowom, rodzice będą mogli działać, aby rozwiązać jego problem.
Przemoc rówieśnicza, czyli co?
- Nierównowaga sił między osobą atakowaną a oprawcą np. jedno dziecko może mieć przewagę fizyczną, tak jak grupa ma przewagę nad jedną osobą.
- Duża różnica wieku np. 3 lata między osoba atakowaną a atakującą.
- Następowanie po sobie okresów agresywnych i spokojnych, dziecko atakowane nigdy nie wie, kiedy spotka go dokuczanie, upokarzanie przez innych.
- Długofalowy charakter – nie jest to jednorazowa sytuacja wywołana np. konfliktem, a systematyczny proces wykorzystywania swojej pozycji i siły do zastraszania innej osoby.
Dzieci bardziej narażone na doświadczanie przemocy ze strony kolegów charakteryzują się pewnymi cechami:
- brakiem pewności siebie, znaczną nieśmiałością,
- wysokim poziomem lęku,
- trudnościami z nawiązywaniem kontaktów w grupie,
- w przypadku chłopców – mniejszą sprawnością fizyczną,
- problemami rodzinnymi.
Agresja w szkole – jak sobie radzić?
Kiedy dokuczają naszemu dziecku, warto skupić się z jednej strony na szybkim przerwaniu kręgu przemocy i ochronie poszkodowanego, a z drugiej na zobaczeniu szerokiego kontekstu i wyłapaniu przyczyn określonych zachowań.
Sytuację dręczenia należy zgłosić wychowawcy, szkolnemu psychologowi i poprosić ich o szybką i skuteczną interwencję. Może być potrzebna mediacja między uczniami, spotkanie uczniów, rodziców i przedstawicieli szkoły, a także warsztaty na temat przemocy rówieśniczej oraz skutków, które niosą. Dziecko, którego dotknęło dokuczanie, warto zachęcić do spotkań z psychologiem szkolnym, aby popracować nad wzmocnieniem jego mocnych stron, umiejętności asertywnej obrony i poczucia własnej wartości.
Jeśli szkoła nie podejmuje odpowiednich kroków lub wiesz, że przemoc trwała długo, a Twoje dziecko ogromnie boi się chodzić do szkoły, warto też rozważyć zawiadomienie policji. Praca z psychologiem z poradni może pomóc odreagować dziecku trudne emocje, nauczyć się, jak się bronić w wielu sytuacjach oraz jak współpracować w grupie, aby mieć poczucie przynależności. Taka specjalistyczna pomoc będzie ważna, szczególnie wtedy, kiedy dziecko utrwaliło patrzenie na siebie jak na ofiarę, kogoś słabszego i nieporadnego.
Warto też zastanowić się, jakie zachowania dziecka mogły wpłynąć na to, że stało się ofiarą prześladowań. Jest to ważne, ponieważ dzięki zidentyfikowaniu pewnych zachowań np. znacznej nieśmiałości, trudności z nawiązaniem rozmowy można z nimi pracować, aby dziecko poczuło się pewniej i mogło znaleźć wspierające i ciepłe osoby, z którymi nawiąże przyjaźń.
Może zainteresować Cię również: Style przywiązania. Jak relacja rodzic-dziecko wpływa na nasze życie?