Nie ma złych emocji!
Wszystkie emocje, które odczuwamy, są dobre. Nawet jeśli sprawiają nam dyskomfort lub nie umiemy sobie z nimi radzić. Jako rodzic masz szansę nauczyć swoje dziecko rozpoznawania emocji, nazywania ich oraz skutecznych i bezpiecznych sposobów ich wyrażania. Często mówimy o „negatywnych” emocjach, dlatego, że nie wiemy, jak sobie z nimi radzić. A dziecięcy krzyk, tupanie czy inne „niegrzeczne” zachowanie może nas zawstydzać lub budzić nasze własne, wymagające emocje.
Od rodzica wymaga się dużej odpowiedzialności za siebie i strategie, które przyjmuje do wyrażania dezaprobaty, radości czy nadziei, a także za wsparcie dziecka w momencie, kiedy odczuwa złość czy żal. Reakcje rodzica są bardzo ważne, ponieważ dziecko uczy się więcej, obserwując jego zachowanie w danym momencie, niż podczas rozmówi i dawania informacji zwrotnych. Kiedy masz wrażenie, że emocje biorą górę, skup się na sobie, przyjrzyj własnym potrzebom, uczuciom. To doda ci siły i cierpliwości do wspierania dziecka.
Kiedy jesteśmy spokojni, mamy czas, łatwiej przyjmujemy niezadowolenie, płacz, złość dziecka. Możemy okazać zrozumienie, szukać przyczyn danego zachowania i pomagać dziecku wyregulować emocje, tak, aby w przyszłości rozwijało zdolność do samoregulacji.
Kiedy dziecko wpada w „szał”, trudno zachować spokój. Szczególnie gdy jesteśmy głodni, przeciążeni i niewyspani. W takiej sytuacji warto spokojnie oddychać, jeśli mamy taką możliwość, skorzystać ze wsparcia innej dorosłej osoby, mieć w głowie myśl, że dziecku jest jeszcze trudniej niż nam. Jeśli uda nam się skontaktować z rozsądną częścią naszej osoby i zachować zimną krew, dziecko szybciej się uspokoi. Nasze emocje bardzo mocno rezonują z dziecięcymi, dlatego tak ważne jest samouspokajanie się i dbanie o własne potrzeby, aby mieć zasoby na wymagające momenty w ciągu dnia.
Kiedy nie daliśmy rady i krzyknęliśmy albo powiedzieliśmy coś nieprzyjemnego dziecku – warto je przeprosić, przyznać, że to nie najlepszy sposób radzenia sobie z emocjami. Zapytajmy, co czuje dziecko, czego teraz najbardziej potrzebuje. Nie oczekujmy, że po przeprosinach syn lub córka będą chcieli ochoczo się z nami bawić. Z drugiej strony bądźmy dla siebie łagodni i wyrozumiali, ponieważ trudne momenty zdarzają się każdemu. Jednak to od nas zależy, jak często będą się pojawiać i czy podejmiemy kroki, aby wybierać bardziej wspierające strategie radzenia sobie z własnymi, jak i dziecięcymi emocjami.
Dowiedz się więcej: Porozumienie bez przemocy – co musisz o nim wiedzieć?
Jak wspierać dziecko w regulowaniu emocji?
Ucz rozpoznawać i nazywać emocje
Już z maluchami możesz trenować rozpoznawanie emocji w ciele, sytuacjach społecznych czy na rysunkach. Zachęcaj dziecko do zauważania, jak się czuje jego ciało, kiedy cieszy się z prezentu, kiedy żegna się z ulubioną babcią lub kiedy brat nie chce się bawić, tak jak wymyśliło. Pokazywanie dziecku, że nasze ciało odczuwa napięcie, twarz nabiera rumieńców, pięści się zaciskają, a z oczu płyną łzy – to pierwszy krok do nauki radzenia sobie z emocjami. Dodatkowo, kiedy dziecko zauważy, że coś dzieje się w jego ciele, pomóż mu znaleźć odpowiednią nazwę, na to, co przeżywa. Nazywanie emocji porządkuje świat dziecka, pomaga mu też znaleźć najlepszą strategię, aby poradzić sobie z tym, co się z nim dzieje.
Akceptuj i wspieraj
W dużej mierze od rodziców zależy, jak dziecko będzie podchodzić do przeżywania danej emocji. Akceptowanie złości, smutku, lęku przez rodzica, pokazuje synowi czy córce, że każda emocja jest ważna i ma prawo odczuwać dane zdarzenie po swojemu. Krytykowanie, zaprzeczanie czy bagatelizowanie uczuć dziecka prowadzi do utraty zaufania młodego człowieka do własnych odczuć, tłumienia emocji oraz nieradzenia sobie w różnych sytuacjach społecznych.
Kiedy dziecko przeżywa kłótnie z koleżanką, utratę ulubionej zabawki czy niezgodę rodzica na zakup dodatkowej porcji lodów, potrzebuje dorosłego, który pomoże mu poradzić sobie z uczuciami. Zauważenie emocji, nazwanie jej i uznanie prawa do jej odczuwania, utwierdza dziecko w przekonaniu, że można pokazywać również emocje niekomfortowe, że one też są w porządku.
Towarzyszenie dziecku w przeżywaniu smutku czy żalu, wymaga od rodzica uważności, spokoju oraz troski, również o własne uczucia.
Szukaj najlepszych rozwiązań wraz z dzieckiem
Uczenie dzieci, że mamy prawo do każdej emocji, to również pokazywanie, że jesteśmy odpowiedzialni za to, jak wyrażamy to, co czujemy. Nie każda strategia wyrażania uczuć jest dobra, ponieważ może krzywdzić nas samych albo inne osoby. Dlatego, kiedy dziecko nie radzi sobie ze złością, frustracją, rozczarowaniem, możemy mu pokazać, że zamiast bicia, odpychania, plucia czy niszczenia zabawek, może wykorzystać tupanie, skakanie, tańczenie, przepychanie z rodzicem, a nawet krzyk. Nauka regulacji emocji to wyszukiwanie bezpiecznych strategii wyrażania uczuć, tak, aby to, co robimy, nikogo nie raniło.
Kiedy dziecko opowiada o trudnej sytuacji np. konflikcie z przyjaciółką, warto zapytać o to, co się stało, jak czuje się dziecko, ale także, jakie ma pomysły na to, co można w tej sytuacji zrobić. Zachęcanie młodego człowieka do szukania rozwiązań, pomysłów nie tylko wspiera jego samodzielność, ale pokazuje mu też zaufanie rodzica do wiedzy dziecka. Dodatkowo taka postawa sprzyja proaktywnemu podejściu do życia i daje dziecku szansę na rozwijanie kreatywności i inteligencji emocjonalnej.
Narzędzia do nauki emocji
Do nauki radzenia sobie z emocjami można wykorzystać wiele ciekawych pomocy, które dla dziecka będą świetną okazją do zabawy.
Gry planszowe
Memory z emocjami, gry dotyczące zachowania w różnych sytuacjach, planszówki wykorzystujące nazwy emocji – propozycji gier planszowych nawiązujących do tematyki emocji jest na rynku bardzo dużo. A jeśli mamy czas i ochotę to część zabaw możemy zrobić samodzielnie, wykonując rysunki, wycinając twarze z gazet i zapraszając dziecko do wspólnego tworzenia.
Karty z emocjami
Do nazywania i rozpoznawania emocji można wykorzystać różnego rodzaju karty z osobami w różnych stanach emocjonalnych, emotki, czy karty z zachowaniami społecznymi. Takie pomoce można wprowadzić do zabawy już z dwuletnimi dziećmi.
Codzienne sytuacje
Rozmowy o codziennych zdarzeniach i zachowaniach mogą również pomóc rozpoznawać emocje oraz szukać sposobów na alternatywne zachowanie. Dzieci są bardzo dobrymi obserwatorami, więc nie raz mogą zaskoczyć pomysłami.
Techniki relaksacyjne i taniec
Zachęcajmy dziecko do szukania różnych sposobów radzenia sobie z emocjami, kiedy potrzebuje wyciszenia i relaksu, zaproponujmy mu spokojne ćwiczenia przy łagodnej muzyce, spacer czy wspólne kolorowanie. A kiedy w dziecku buzuje złość, zaprośmy go do tańca przy energicznej muzyce, toru przeszkód czy wspólnych przepychanek na dywanie.
Uczenie się radzenia sobie z emocjami to proces dla dziecka i dla rodzica, dlatego warto dawać sobie czas, szukać nowych pomysłów, inspirować się i przede wszystkim zauważać swoje potrzeby i reagować na nie.
Może zainteresować Cię również: Jak wspierać zdrowie psychiczne dziecka?
Naturalna pomoc w alergicznym zapaleniu spojówek.
Łagodzi objawy skórne alergii
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Intensywne nawilżenie suchych i podrażnionych oczu.
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Minge N., Minge K., Emocje. Poradnik, Edgard, Warszawa 2020
Stein A., Dziecko z bliska. Zbuduj szczęśliwą relację, Wydawnictwo Mamania, Warszawa, 2012