Próchnica butelkowa – czym jest?
Próchnica butelkowa to zmiany o charakterze demineralizacji, obejmujące mleczne zęby. Choroba ma charakter infekcyjny – przenosi się w wyniku transmisji. Jej rozwój wynika z zaburzenia równowagi między procesami demineralizacji i remineralizacji.
Próchnica butelkowa jest chorobą wieloczynnikową. Do jej rozwoju potrzebna jest obecność trzech składowych:
● próchnicotwórczych bakterii,
● węglowodanów (cukrów) dostarczanych w diecie,
● czasu.
Przeczytaj także: Zdrowy uśmiech dziecka – jak o to zadbać?
Objawy próchnicy butelkowej
Objawy próchnicy butelkowej zależą od zaawansowania choroby. W początkowych stadiach zmiany mają charakter pojedynczych plamek lub smug o brązowo-czarnym zabarwieniu. Najczęściej obserwuje się je na licowych (przedsionkowych) powierzchniach górnych siekaczy lub na żujących powierzchniach zębów bocznych.
Próchnica butelkowa o zaawansowanym przebiegu objawia się znacznymi zmianami w strukturze zęba, które zwykle są bardzo nieestetyczne. Najłatwiej zauważyć je w obrębie górnych jedynek i dwójek – zwykle mają czarne zabarwienie i częściowo utraconą w wyniku próchnicy koronę zęba. Zęby boczne posiadają duże ubytki próchnicowe, zwykle o miękkiej konsystencji.
W przypadku niemowląt oraz dzieci rozwój choroby przebiega w dynamicznym tempie. Dlatego też bardzo istotna jest odpowiednia profilaktyka oraz regularne wizyty w gabinecie dentystycznym.
Co powoduje próchnicę butelkową?
W rozwoju próchnicy uczestniczą wcześniej już wspomniane trzy podstawowe czynniki: bakterie, nieodpowiednia dieta i czas.
W większości przypadków próchnica wczesnego dzieciństwa spowodowana jest nieprawidłowym odżywianiem oraz brakiem optymalnej higieny jamy ustnej.
Nawyki dietetyczne maluchów często pozostawiają wiele do życzenia. Ich dieta obfituje w słodkie potrawy, a co gorsza słodkie napoje. Duża część dzieci picie wody zastępuje sokami owocowymi, które powodują stopniowe osłabienie, a w skrajnych przypadkach rozpuszczenie twardych tkanek zębów.
Brak odpowiednich zachowań higienicznych stanowi równie duży problem. Dzieci niechętnie sięgają po szczoteczkę i pastę do zębów, a rodzice często poddają się w walce o zdrowie zębów. To przyczynia się do zalegania płytki bakteryjnej i resztek pokarmowych, stanowiących fundament próchnicy zębów.
Próchnica butelkowa a karmienie piersią
Temat próchnicy butelkowej i karmienia piersią od lat wywołuje wiele kontrowersji. Rzeczywiście, w przypadku maluchów karmionych piersią w nocy zauważa się większą skłonność do rozwoju choroby próchnicowej. Nie mniej jednak znacznie większe ryzyko rozwoju próchnicy dotyczy dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym niż mlekiem matki. Różnica wynosi ok. 29%, co stanowi bardzo duży argument, przemawiający za karmieniem piersią – jeśli są ku temu warunki i możliwości.
Warto przy tym zachować zdrowy rozsądek. Mimo nocnego karmienia tak sztucznego, jak i naturalnego, dzieci, których opiekunowie dbają o higienę jamy ustnej oraz regularne szczotkowanie zębów, mają bardzo duże szanse na uniknięcie próchnicy.
Leczenie próchnicy butelkowej
Leczenie próchnicy butelkowej zależy od zaawansowania choroby. W początkowych stadiach, określanych często jako “biała plama”, wystarczające może okazać się regularne wykonywanie fluoryzacji.
W przypadku większych zmian demineralizacyjnych leczenie wygląda tak samo jak przy zębach stałych – ubytki opracowuje się za pomocą wierteł, po czym wypełnia specjalnym materiałem.
U małych, niewspółpracujących pacjentów można wykonać zabieg lapisowania. Lapisowanie polega na pokryciu ubytku azotanem srebra, który wykazuje działanie antybakteryjne, dzięki czemu zapobiega dalszemu rozwojowi choroby próchnicowej.
W leczeniu próchnicy butelkowej należy pamiętać, że bardzo ważną rolę odgrywa czas. Choroba ma bardzo szybki przebieg, dlatego nie warto zwlekać z wizytą w gabinecie stomatologicznym. Dzieci, które zaczną odwiedzać gabinet dentystyczny wraz z pojawieniem pierwszych zębów, wykazują znacznie mniejszy lęk przed wizytą. Dodatkowo regularnie wykonywane przeglądy pozwalają na odpowiednie szybkie diagnozowanie ubytków, a co za tym idzie – mniej bolesne leczenie.
Jak zapobiegać próchnicy u dzieci?
Podstawą w zapobieganiu rozwojowi próchnicy jest odpowiednia dieta i higiena. Należy pamiętać o ograniczaniu dzieciom słodkich produktów i napojów. Z powodzeniem można zastąpić je świeżymi owocami i warzywami.
W profilaktyce bardzo ważną rolę pełni także odpowiednia higiena. Jamę ustną należy oczyszczać od początkowych dnia życia dziecka. Wraz z pojawieniem się pierwszych zębów, można wprowadzić do użytku szczoteczkę oraz pastę do zębów. Bardzo ważne jest, by pasta zawierała w swoim składzie fluor. Pierwiastek ten odgrywa ogromną rolę w zachowaniu zdrowego szkliwa zębów i w walce z chorobą próchnicową.
Należy także pamiętać o regularnych wizytach w gabinecie stomatologicznym. W zależności od stanu uzębienia, powinny odbywać się co 3 lub co 6 miesięcy.
Może zainteresować Cię również: Zdrowe słodycze dla dzieci – dlaczego warto po nie sięgać?
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Pierwszy preparat z fukoidanem, który wspomaga pracę zatok.
Kompleksowe wsparcie prawidłowego rozwoju.
Spray usuwający złogi woskowiny usznej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Woda morska z ektoiną. Ochrona przed wnikaniem wirusów.
Źródło:
- Zou, J., Du, Q., Ge, L., Wang, J., Wang, X., Li, Y., Song, G., Zhao, W., Chen, X., Jiang, B., Mei, Y., Huang, Y., Deng, S., Zhang, H., Li, Y. and Zhou, X. (2022). Expert consensus on early childhood caries management. International Journal of Oral Science, 14(1). doi:https://doi.org/10.1038/s41368-022-00186-0.
- Tungare, S. and Paranjpe, A.G. (2023). Early Childhood Caries. [online] PubMed. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK535349/#article-18465.s4 [Accessed 22 May 2023].