Wczesna wizyta w gabinecie. Kiedy zabrać dziecko do stomatologa?
Pierwszym, bardzo skutecznym sposobem na zapewnienie dziecku zdrowego uśmiechu jest regularne odwiedzanie stomatologa. Z debiutancką wizytą w gabinecie dentystycznym nie warto zwlekać. Wielu ekspertów radzi, by odbyła się między 12–18 miesiąc życia dziecka. Bardziej restrykcyjni uważają nawet, że adaptacyjne odwiedziny u specjalisty od zębów powinny mieć miejsce przed pierwszymi urodzinami malucha.
Niestety, wiele polskich dzieci po raz pierwszy odwiedza stomatologa prawie dwa razy później, niż zalecają eksperci. Średni wiek malucha podczas pierwszej wizyty to 2,9 roku.
Najczęściej jednak pierwszy kontakt dziecka ze stomatologiem odbywa się znacznie później. Bardzo często z powodu dolegliwości bólowych, gdy dziecko jest starsze. Niepokojące jest, że wiele matek z umówieniem pociechy na kontrolę stanu jamy ustnej zwleka nawet do czwartego czy piątego roku życia. W tym czasie ma już ona pełne uzębienie. Do myślenia wielu rodzicom powinny dać informacje o tym, że prawie aż 22 proc. dzieci nigdy nie było na wizycie w gabinecie stomatologicznym.
Dowiedz się więcej: Zdrowe przekąski dla rocznego dziecka
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Dbanie o higienę jamy ustnej dziecka od pierwszych dni życia
Wbrew pozorom o zęby dziecka warto zadbać, nim wyrosną. W ustach niemowlaka znajduje się sporo dziąsłowych fałdów i schyłków. W każdym z nich mogą zalegać resztki pokarmu i stać się przyczyną stanów zapalnych lub pleśniawek. Specjaliści apelują, żeby już kilkudniowym dzieciom regularnie myć bezzębną jamę ustną. Takie zachowanie nie tylko pozwala na zachowanie odpowiedniej higieny, ale wyrabia też w rodzicach niezbędny później nawyk codziennego mycia zębów malucha.
W okolicach szóstego miesiąca życia zaczynają pojawiać się zęby mleczne. O pierwszego wyrżniętego zęba trzeba dbać z takim samym zaangażowaniem jak o jamę ustną pełną mleczaków. Cały garnitur zębów pojawia się zazwyczaj w trzecim roku życia. Schemat wyrastania kolejnych zębów jest bardzo podobny u większości maluchów. Jako pierwsze pojawiają się dolne “jedynki”. Na samym końcu wyrastają górne “piątki”.
Proces wymiany mleczaków na stałe zęby zaczyna się w okolicy szóstego roku życia dziecka. Ostatnie stałe zęby mogą wyrosnąć już w pełni dorosłym wieku (nawet około 21 roku życia.
Właściwe mycie zębów. Jak myć zęby niemowlaka? Jak szczotkować zęby przedszkolaka?
Zęby dziecka należy szorować czy postawić na wykonywanie szczoteczką okrężnych ruchów na zębach malucha? Eksperci uważają, że właściwych metod szczotkowania jest kilka. Każda ma swoje plusy i minusy. Jeżeli nie jesteśmy pewni, jaka najlepiej służy zębom pociechy, warto skonsultować się z lekarzem stomatologiem lub higienistką. Specjalista doradzi, w jaki sposób myć zęby. Metodę dostosuje do stanu zębów oraz dziąseł dziecka i jego zdolności manualnych.
Metody mycia zębów to:
- metoda obrotowa (roll) – szczoteczkę przykładamy do powierzchni zęba pod kątem 45 stopni, a następnie wykonujemy nią ruch obrotowo – wymiatający z dziąsła na koronę zęba;
- metoda szorowania – szczoteczkę przesuwamy poziomo po zębach;
- metoda Fonesa – dziecko lub rodzic wykonują okrężne ruchy szczoteczką, przyłożoną do powierzchni zęba pod kątem 90 stopni.
Wadą metody Fonesa i obrotowej fakt, że bywa trudna do opanowania przez małe dzieci. Z kolei sposób polegający na szorowaniu może uszkodzić dziąsła.
Jak długo szczotkować zęby?
Dziecięce zęby należy szorować przez przynajmniej 2-3 minuty. Maluch myć zęby powinien przynajmniej dwa razy dziennie. Pierwsze szczotkowanie należy wykonać po śniadaniu, a drugie po kolacji, przed pójściem spać.
Odpowiednia szczoteczka i pasta do zębów. Jaką szczotkę do zębów kupić dziecku?
Zanim u maluszka pojawią się zęby, nie musimy zaopatrywać się w pastę do zębów i szczoteczkę. Wystarczy delikatnie przecierać wały dziąsłowe gazikiem namoczonym w letniej, przegotowanej wodzie.
Do mycia pierwszych ząbków malucha należy korzystać z pasty dostosowanej do jego wieku. Jej receptura zawiera odpowiednią dawkę fluoru (od 0 do 5 lat należy wybrać pastę z zawartością 250 – 500 ppm F). Ile pasty do zębów nakładać na szczoteczkę? Specjaliści porównują odpowiednią ilość pasty do zębów do wielkości ziarnka ryżu.
Niemowlakowi warto też kupić odpowiednio małe szczoteczki do zębów. Wielu rodziców, zamiast klasycznej szczoteczki woli sięgać po silikonową nakładkę na palec, której końcówka przypomina szczotkę. W ten sposób łatwiej wyczyścić zęby niemowlaka, który nie zawsze ma ochotę na zabiegi pielęgnacyjne w jego jamie ustnej.
Szczotka przeznaczona dla małego dziecka i przedszkolaka powinna być miękka i mieć krótką głowicę (20-25 mm). Długość i kształt uchwytu powinna być dostosowana do wymiaru ręki malucha.
Trzeba pamiętać, że nowo kupioną szczotkę należy zdezynfekować. Najlepiej odkazić ją przez kwadrans w 3 proc. wodzie utlenionej. Po każdym użyciu szczotkę trzeba dokładnie umyć pod bieżącą wodą i osuszyć. Szczoteczkę należy stawiać włosiem do góry.
Jak często wymieniać szczoteczkę dziecka? Nowe akcesorium do mycia zębów rodzice powinni kupować 2-3 miesiące. Włosie szczoteczki używanej przez dłuższy czas sztywnieje. Przez to może ranić i podrażniać delikatne dziąsła dziecka. Włosie nie może być też zbyt powyginane. Takie połamanie włosia to objaw tego, że przy myciu zbyt mocno naciskamy szczoteczką na zęby.
Czy dzieci mogą same myć zęby? Mogą próbować trzymać szczoteczkę i naśladować ruchy, jakie myjąc zęby, wykonuje opiekun, ale do około siódmego roku życia to rodzic powinien myć zęby potomka.
Wielu rodziców dla dzieci wybiera szczoteczki elektryczne. Czy można myć zęby dzieci szczoteczką elektryczną? Producenci takiego sprzętu uważają, że już trzylatki mogą z nich korzystać. Bardziej ostrożni są lekarze stomatolodzy. W piśmiennictwie anglojęzycznym często pojawia się informacja, że szczoteczki elektryczne można bezpiecznie stosować dopiero od 6. roku życia, kiedy dziecko wymienia zęby mleczne na stałe.
Niektórzy polscy dentyści jeszcze podnoszą granicę wieku, po której przekroczeniu dopiero dzieci mogą zacząć sięgać po szczoteczki elektryczne nawet na 10 lat. Jest to związane z rozpoczęciem wymiany uzębienia mlecznego na stałe. Jednakże z medycznego punktu widzenia od urodzenia do momentu samodzielnego opanowania umiejętności prawidłowego szczotkowania zębów to rodzice są odpowiedzialni za dbanie o prawidłową higienę jamy ustnej dzieci nawet do 10. roku życia. Ważne jest, aby dziecko, zanim zacznie używać szczoteczek elektrycznych, najpierw opanowało umiejętność szczotkowania zębów w sposób manualny.
Jaką pastę do zębów kupić dziecku?
Na sklepowych półkach aż roi się od past dedykowanych dzieciom. Kuszą kolorowym opakowaniem, nadrukami z ulubionych bajek i smakami. Z punktu widzenia stomatologii, najważniejszym kryterium przy zakupie pasty dla pociechy, powinna być zawartość fluoru.
Jego ilość dostosowana jest do wieku dziecka. Maluchom (od 0 do 5 lat) należy wybrać pastę z zawartością 250-500 ppm F. Uczniowie wczesnych klas szkoły podstawowej powinni być zaopatrzeni w pastę z 1000 ppm F, a dzieci powyżej 12 lat – pastę do zębów z zawartością 1000-1500 ppm F. By jeszcze dokładniej wyczyścić zęby dziecka, warto stosować nitki dentystyczne.
Szybkie reagowanie na zły stan zębów
Niestety nadal są osoby, które uważają, że mleczaków nie trzeba leczyć. To ogromny błąd! O pierwsze zęby trzeba tak samo dbać, jak o stałe. Po pierwsze próchnica może przenieść się na „dorosłe‟ zęby. Po drugie obecność wszystkich jest ważna dla prawidłowego rozwoju szczęk.
Do lekarza warto zgłosić się, gdy zobaczymy pierwsze objawy próchnicy. Jak wygląda próchnica zębów mlecznych? Zainfekowane zęby najpierw zmieniają kolor na kredowobiały. Później pojawiają się na nim jasnobrązowe plamy. Dopiero później dziecko zaczyna odczuwać ból.
Lakowanie i lakierowanie mleczaków
Prawidłowa higiena czy regularne wizyty w gabinecie dentystycznym nie zawsze uchronią dziecko przed próchnicą. By wzmocnić ochronę jego zębów, dentyści mogą wykonać lakowanie i lakierowanie. To profilaktyczne, nieinwazyjne zabiegi.
Lakierowanie polega na wzmocnieniu zębów, poprzez dostarczenie im właściwej dawki fluoru. Specjalista nakłada na wszystkie powierzchnie zębów dziecka specjalny preparat, który przypomina wyglądem lakier. Środek szybko twardnieje i przez dłuższy czas pozostaje na zębach. W tym czasie mleczaki „wpijają‟ ten pierwiastek do szkliwa i tworzą fluoroapatyty. W ten sposób zęby stają się bardziej odporne na próchnicę. Lakierowanie wykonuje się co 3 lub 6 miesięcy – o częstości decyduje lekarz. Zabieg ten refundowany jest przez NFZ.
Lakowanie to z kolei wypełnienia bruzd zębów specjalnym preparatem – lakiem szczelinowym. Bruzdy zębów to bardzo trudne do wyczyszczenia miejsca. To właśnie tam bardzo często atakuje próchnica. By utrudnić rozwój bakterii, lak „wygładza‟ powierzchnię zębów. W ten sposób można zabezpieczyć zdrowe mleczaki. Na lakowanie najlepiej zdecydować się tuż po wyrżnięciu zęba, zanim bruzdy ulegną demineralizacji. Wykonanie tego profilaktycznego zabiegu zajmuje tylko kilka minut. Dobrze założony lak pozostaje w bruzdach przez kilka lat. Trzeba jednak regularnie kontrolować, czy nie wypadł przy jedzeniu lub nie uległ starciu.
Prawidłowe nawyki żywieniowe dziecka
Próchnica może rozwijać się już u niemowląt. Bardzo często jej przyczyną jest ssanie przez dziecko w nocy butelki (a w przypadku dzieci po 1. roku życia także piersi). Próchnica butelkowa rozwija się bardzo szybko. Najczęściej najpierw atakuje przednie zęby, a następnie przenosi się na pozostałe. By nie dopuścić do niej, ważne jest mycie zębów przed snem. Jeżeli dziecko musi w nocy napić się z butelki, powinno mieć w niej zwykłą wodę, a nie słodzone napoje. Jeżeli maluch je w nocy, warto przetrzeć jego zęby specjalną chusteczką.
Profilaktyka próchnicy to nie tylko mycie zębów rano i wieczorem czy regularne odwiedzanie stomatologa. To także wypracowanie dobrych nawyków żywieniowych. Bardzo istotne jest ograniczenie cukru w diecie i wzbogacenie codziennego menu dziecka o większa ilość nieprzetworzonych warzyw. Twardy pokarm, który trzeba odpowiednio schrupać, bardzo dobrze wpływa na rozwój dziecka. W dodatku stymuluje wytwarzanie śliny oraz przyspiesza neutralizację kwasu pH w jamie ustnej.
Ważne, by dziecko zjadało również przetwory mleczne. To pokarmy bogate w wapń, a pierwiastek ten jest bardzo istotny dla zębów. Jest podstawowym materiałem budulcowym kości i zębów. Wpływa także na stan szkliwa i twardość zębów. Rodzice powinni pamiętać, by częściej podawać pociechom naturalne produkty mleczne. Desery mleczne, słodkie jogurty owocowe sprzyjają próchnicy.
Aby zapewnić dziecku zdrowy uśmiech, trzeba wykorzystywać wszystkie z wyżej wymienionych sposobów. Podstawą jest mycie zębów w odpowiedni sposób i wizyty u lekarza stomatologa. Jednak, jeśli nie zadbamy o właściwą dietę czy zabiegi profilaktyczne walka o zęby dziecka bez próchnicy będzie trudniejsza.
Może zainteresować Cię również: 6 pytań do dietetyka – probiotyki w diecie dziecka
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Pierwszy preparat z fukoidanem, który wspomaga pracę zatok.
Kompleksowe wsparcie prawidłowego rozwoju.
Spray usuwający złogi woskowiny usznej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Woda morska z ektoiną. Ochrona przed wnikaniem wirusów.
Marcinkowska U., Piekarz T., Mosler B., Michalak E.,Jośko-Ochojska J., Wybrane elementy profilaktyki próchnicy zębów dzieci w wieku przedszkolnym. II. Profilaktyka instytucjonalna;
Krol D.,Dental caries, oral health and pediatricians, Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care;
Szpringer-Nodzak M.,Stomatologia wieku rozwojowego;
Jańczuk Z. (red.), Praktyczna Periodontologia Kliniczna
Kielar K., Wsparcie dziecka w rozwoju – profilaktyka stomatologiczna
Berezewicz W., Elektryczna szczoteczka do zębów dla dzieci;
Karłowska I.,Zarys współczesnej ortodoncji;
Czym się różni lakowanie od lakierowania? www.zebymalegodziecka.pl;
Stodolak A., Fuglewicz A., Zapobieganie próchnicy zębów dzieci i młodzieży oraz promocja zdrowia jamy ustnej- rola pracowników służby zdrowia;