Aronia czarna – charakterystyka
Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) to rodzaj krzewu dorastającego do trzech metrów wysokości pochodzącego z Ameryki Północnej. W Europie i Azji znana jest jako roślina użytkowa. Młode krzewy są zwarte, dojrzałe, przypominają rozłożyste drzewo. Liście pokrywające gałęzie są owalne. Wiosną i latem są zielone, jesienią przybierają czerwonawo-brązowy kolor. Owoce dojrzewają na przełomie sierpnia i września. Dojrzałe owoce aronii są czarno-niebieskie z zewnątrz i na przekroju [1]. Istnieją także odmiany aronii czerwonej (Aronia arbutifolia) oraz aronii śliwolistnej (Aronia x prunifolia), ale są to rośliny mniej znane w Europie.
Świeże, nieprzetworzone owoce aronii są rzadko spożywane ze względu na cierpki smak, natomiast w przemyśle spożywczym wykorzystywane są do produkcji soków, nektarów, syropów, dżemów, konfitur, win, nalewek, deserów owocowych, galaretek, herbat owocowych i suplementów diety. Natomiast antocyjany z aronii można dodawać do żywności jako naturalne barwniki.
Moc aronii – właściwości zdrowotne
Aronia czarna (Aronia melanocarpa) stanowi źródło związków bioaktywnych o szerokim spektrum właściwości prozdrowotnych. Podobnie jak inne jagody, aronia jest źródłem polifenoli, które wykazują potencjał antyoksydacyjny, co udowodniono w licznych doświadczeniach in vitro i in vivo [2].
Skład i wartość zdrowotna owoców aronii zależy od wielu czynników, m.in. odmiany, dojrzałości, warunków środowiskowych i klimatycznych. Owoce aronii są jednymi z najbogatszych źródeł polifenoli, do których należą antocyjany, flawonole, flawanole, proantocyjanidyny i kwasy fenolowe. Ciemnoniebieski kolor owoców aronii wynika z wysokiego stężenia antocyjanów, do których należą:
- 3-glukozyd cyjanidyny,
- 3-galaktozyd,
- 3-ksylozyd i 3-arabinozyd.
Dodatkowo owoce i przetwory z aronii są bogatym źródłem witaminy C, E, K, kwasu foliowego, β-karotenu, potasu, wapnia, fosforu, magnezu, manganu, sodu, żelaza i cynku co dodatkowo decyduje o ich właściwościach przeciwutleniających. [1,2].
Ponadto potwierdzono wpływ związków polifenolowych z aronii na funkcje układu sercowo-naczyniowego: działanie przeciwzakrzepowe, kardioprotekcyjne, hipotensyjne – obniżające ciśnienie, obniżające stężenie triglicerydów i cholesterolu [3].
Wykazano także, na podstawie badań na szczepach bakterii Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus oraz wirusa grypy A (influenza A virus), iż sok z owoców aronii wykazuje działanie bakteriostatyczne i przeciwwirusowe [4]. Dlatego syrop z aronii dobrze sprawdzi się u dzieci, ale także u osób dorosłych, szczególnie w sezonie infekcyjnym.
Prace naukowe potwierdzają również wpływ ekstraktów z aronii w zapobieganiu rozwoju i przebiegu cukrzycy typu II. Podawanie chorym na cukrzycę produktów z aronii miało wpływ na obniżenie stężenia hemoglobiny glikowanej HbA1c. Wykazano, iż zawdzięcza się to zawartemu w soku i ekstraktach z aronii związku – arabinozyd-3- cyjanidyny, który hamuje aktywność α-glukozydazy, enzymu biorącego udział w rozkładzie węglowodanów. Dodatkowo obecny w aronii kolei kwas chlorogenowy stymuluje metabolizm glukozy i lipidów [3].
Syrop z aronii – jak stosować
Syrop z aronii to smaczny i zdrowy produkt, który można wykorzystać na wiele różnych sposobów. Przygotowany syrop można dodać do wody, herbaty czy lemoniady. Dobrze sprawdzi się także jako dodatek do koktajli owocowych np. smoothie z bananem. Syrop z aronii wzbogaci także smak deserów, szczególnie dobrze komponuje się z naleśnikami, goframi i lodami. Można go także dodać do jogurtu czy owsianki. Syrop z aronii może stanowić także składnik do przygotowywania sosów do mięsa, szczególnie do duszonych lub pieczonych mięs, jak kurczak czy indyk. Może on także dodać pikantności i koloru do wielu sosów. Doskonale sprawdzi się także jako dressing do sałatek.
Obecnie w literaturze nie ma danych na temat niepożądanego i toksycznego działania owoców, soków i ekstraktów z aronii. Dlatego jej stosowanie jest bezpieczne dla zdrowia. Może być także spożywana w ciąży i przez kobiety karmiące piersią.
Przepis na domowy syrop/sok z aronii
Przygotowanie domowego soku z aronii jest naprawdę proste. Można go przygotować na wiele sposobów: jako gęsty syrop bez gotowania, czy jako sok z dodatkiem wody, sok z dodatkiem lub bez dodatku cukru. Poniżej przedstawiamy prosty przepis na domowy syrop z aronii, który z pewnością zasmakuje najmłodszym.
Składniki:
- 1 kg owoców aronii
- 150 g cukru (można użyć także częściowo słodzika np. erytrytolu, stewii, lub miodu czy syropu klonowego)
Przygotowanie:
Owoce aronii dokładnie umyj, oczyść z szypułek i wszelkich niejadalnych części. Przełóż porcję owoców do wysokiego słoika i zasyp odrobinę cukrem, następnie znów dodaj owoce i ponownie cukier. Przekładaj owoce z cukrem na przemian, warstwami. Tak przygotowany słoik odstaw w ciepłe, najlepiej zacienione miejsce i poczekaj, aż owoce puszczą sok. Po tym czasie przelej sok do butelki i przechowuj w lodówce. Jeśli nie planujesz spożyć soku w ciągu kilku dni, możesz go zamrozić. Przed spożyciem soku, zwłaszcza jeśli był przechowywany przez dłuższy czas, sprawdź jego wygląd, zapach i smak. Jeśli sok ma nieprzyjemny zapach, zmieniony kolor lub inny smak lepiej go nie spożywać i przygotować świeży.
Sok z aronii można dodatkowo wzbogacić o inne cenne dodatki takie jak: imbir, goździki, cynamon, mięte, miód czy cytrynę.
Jak pasteryzować syrop z aronii?
Pasteryzacja syropu z aronii jest stosunkowo prosta i pomaga przedłużyć jego przydatność do spożycia. Przygotowany syrop z aronii możesz pasteryzować w domu na dwa sposoby.
Pasteryzacja syropu z aronii w piekarniku – na sucho
Przed pasteryzacją syropu z aronii słoiki wraz z nakrętkami należy dokładnie wyparzyć w wodzie lub piekarniku nagrzanym do 100°C przez około 20 minut. Blachę w piekarniku należy wyłożyć papierem do pieczenia, a następnie piekarnik nagrzać do 120-130°C, grzanie góra-dół. Słoiki z syropem z aronii należy włożyć do nagrzanego piekarnika i podgrzewać przez około 30 minut (mniejsze słoiki) lub przez 40 minut (duże słoiki). Dobrze sprawdzą się tutaj słoiki typu „twist-off” z zakrętkami, ponieważ w słoikach typu weck (z gumowymi uszczelkami i szklaną przykrywką) gumowe uszczelki mogą ulec zniszczeniu. Po 30-40 minutach piekarnik należy wyłączyć i słoiki ostudzić. Słoiki najlepiej postawić do góry dnem. Prawidłowo zamknięte słoiki będą miały lekko wklęsła nakrętkę.
Pasteryzacja syropu z aronii w garnku z wodą – na mokro
Do pasteryzacji na mokro sprawdzą się słoiki typu typu „twist-off” oraz słoiki typu weck. Słoiki z zakrętkami przed pasteryzacją na mokro również należy wyparzyć. Aby pasteryzować syrop z aronii w garnku, należy wysoki garnek wyłożyć czystą ściereczką (aby zapobiegać pękaniu słoików), dodać przygotowane słoiki (nie powinny się stykać ze sobą) i zalać wodą do ¾ wysokości. Słoiki należy zalać woda i doprowadzić do wrzenia, a następnie gotować przez około 10-30 minut. Po tym czasie słoiki należy wyciągnąć i postawić na ręczniku kuchennym do góry dnem.
Tak przygotowane, pasteryzowane syropy z aronii, nalepiej jest okleić etykietą z datą przygotowania, a następnie przechowywać w chłodnym i zacienionym miejscu.
Jak pozbyć się cierpkiego smaku aronii?
Domowy syrop z aronii może mieć lekko cierpki smak. Mamy jednak na to sposoby! Aby pozbyć się cierpkiego smaku aronii, warto przed przygotowywaniem syropu owoce zamrozić. Kolejny sposobem na pozbycie się cierpkości aronii jest dodanie do syropu z aronii odrobiny soku z innego owocu. Dobrze sprawdzi się tutaj sok z jabłek, jagód, pigwy czy dzikiej róży. Kluczowy jest także odpowiedni czas zbioru owoców. Owoców z aronii nie powinno się zbierać od razu, gdy zrobią się czarne, warto odczekać około 2 tygodnie, aby zrobiły się bardziej słodkie. Dzięki zastosowaniu wyżej wymienionych metod możesz cieszyć się pysznym smakiem syropu z aronii, bez utraty cennych wartości odżywczych.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Bibliografia:
1. Sidor A., Gramza-Michałowska A.: Black Chokeberry Aronia melanocarpa L.-A Qualitative Composition, Phenolic Profile and Antioxidant Potential. Molecules. 2019 Oct 15;24(20):3710.
2. Wawer I.: Aronia. Polski paradoks. Agropharm, Warszawa 2006
3. Szopa A., Kubica P., Ekiert H.: Ekologia, skład chemiczny, działanie prozdrowotne oraz badania biotechnologiczne aronii czarnoowocowej (Aronia melanocarpa (Michx.) Elliott), aronii czerwonej (Aronia arbutifolia (L.) Pers.) i aronii śliwolistnej (Aronia × prunifolia (Marsh.) Rehd.) Post Fitoter 2017; 18(2): 145-157
4. Valcheva-Kuzmanova S., Belcheva A.: Current knowledge of Aronia melanocarpa as a medicinal plant. Folia Med 2006; 48(2):11-7.