Aronia czarna – charakterystyka
Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) to rodzaj krzewu dorastającego do trzech metrów wysokości pochodzącego z Ameryki Północnej. W Europie i Azji znana jest jako roślina użytkowa. Młode krzewy są zwarte, dojrzałe, przypominają rozłożyste drzewo. Liście pokrywające gałęzie są owalne. Wiosną i latem są zielone, jesienią przybierają czerwonawo-brązowy kolor. Owoce dojrzewają na przełomie sierpnia i września. Dojrzałe owoce aronii są czarno-niebieskie z zewnątrz i na przekroju [1]. Istnieją także odmiany aronii czerwonej (Aronia arbutifolia) oraz aronii śliwolistnej (Aronia x prunifolia), ale są to rośliny mniej znane w Europie.
Świeże, nieprzetworzone owoce aronii są rzadko spożywane ze względu na cierpki smak, natomiast w przemyśle spożywczym wykorzystywane są do produkcji soków, nektarów, syropów, dżemów, konfitur, win, nalewek, deserów owocowych, galaretek, herbat owocowych i suplementów diety. Natomiast antocyjany z aronii można dodawać do żywności jako naturalne barwniki.
Moc aronii – właściwości zdrowotne
Aronia czarna (Aronia melanocarpa) stanowi źródło związków bioaktywnych o szerokim spektrum właściwości prozdrowotnych. Podobnie jak inne jagody, aronia jest źródłem polifenoli, które wykazują potencjał antyoksydacyjny, co udowodniono w licznych doświadczeniach in vitro i in vivo [2].
Skład i wartość zdrowotna owoców aronii zależy od wielu czynników, m.in. odmiany, dojrzałości, warunków środowiskowych i klimatycznych. Owoce aronii są jednymi z najbogatszych źródeł polifenoli, do których należą antocyjany, flawonole, flawanole, proantocyjanidyny i kwasy fenolowe. Ciemnoniebieski kolor owoców aronii wynika z wysokiego stężenia antocyjanów, do których należą:
- 3-glukozyd cyjanidyny,
- 3-galaktozyd,
- 3-ksylozyd i 3-arabinozyd.
Dodatkowo owoce i przetwory z aronii są bogatym źródłem witaminy C, E, K, kwasu foliowego, β-karotenu, potasu, wapnia, fosforu, magnezu, manganu, sodu, żelaza i cynku co dodatkowo decyduje o ich właściwościach przeciwutleniających. [1,2].
Ponadto potwierdzono wpływ związków polifenolowych z aronii na funkcje układu sercowo-naczyniowego: działanie przeciwzakrzepowe, kardioprotekcyjne, hipotensyjne – obniżające ciśnienie, obniżające stężenie triglicerydów i cholesterolu [3].
Wykazano także, na podstawie badań na szczepach bakterii Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus oraz wirusa grypy A (influenza A virus), iż sok z owoców aronii wykazuje działanie bakteriostatyczne i przeciwwirusowe [4]. Dlatego syrop z aronii dobrze sprawdzi się u dzieci, ale także u osób dorosłych, szczególnie w sezonie infekcyjnym.
Prace naukowe potwierdzają również wpływ ekstraktów z aronii w zapobieganiu rozwoju i przebiegu cukrzycy typu II. Podawanie chorym na cukrzycę produktów z aronii miało wpływ na obniżenie stężenia hemoglobiny glikowanej HbA1c. Wykazano, iż zawdzięcza się to zawartemu w soku i ekstraktach z aronii związku – arabinozyd-3- cyjanidyny, który hamuje aktywność α-glukozydazy, enzymu biorącego udział w rozkładzie węglowodanów. Dodatkowo obecny w aronii kolei kwas chlorogenowy stymuluje metabolizm glukozy i lipidów [3].
Syrop z aronii – jak stosować
Syrop z aronii to smaczny i zdrowy produkt, który można wykorzystać na wiele różnych sposobów. Przygotowany syrop można dodać do wody, herbaty czy lemoniady. Dobrze sprawdzi się także jako dodatek do koktajli owocowych np. smoothie z bananem. Syrop z aronii wzbogaci także smak deserów, szczególnie dobrze komponuje się z naleśnikami, goframi i lodami. Można go także dodać do jogurtu czy owsianki. Syrop z aronii może stanowić także składnik do przygotowywania sosów do mięsa, szczególnie do duszonych lub pieczonych mięs, jak kurczak czy indyk. Może on także dodać pikantności i koloru do wielu sosów. Doskonale sprawdzi się także jako dressing do sałatek.
Obecnie w literaturze nie ma danych na temat niepożądanego i toksycznego działania owoców, soków i ekstraktów z aronii. Dlatego jej stosowanie jest bezpieczne dla zdrowia. Może być także spożywana w ciąży i przez kobiety karmiące piersią.
Przepis na domowy syrop/sok z aronii
Przygotowanie domowego soku z aronii jest naprawdę proste. Można go przygotować na wiele sposobów: jako gęsty syrop bez gotowania, czy jako sok z dodatkiem wody, sok z dodatkiem lub bez dodatku cukru. Poniżej przedstawiamy prosty przepis na domowy syrop z aronii, który z pewnością zasmakuje najmłodszym.
Składniki:
- 1 kg owoców aronii
- 150 g cukru (można użyć także częściowo słodzika np. erytrytolu, stewii, lub miodu czy syropu klonowego)
Przygotowanie:
Owoce aronii dokładnie umyj, oczyść z szypułek i wszelkich niejadalnych części. Przełóż porcję owoców do wysokiego słoika i zasyp odrobinę cukrem, następnie znów dodaj owoce i ponownie cukier. Przekładaj owoce z cukrem na przemian, warstwami. Tak przygotowany słoik odstaw w ciepłe, najlepiej zacienione miejsce i poczekaj, aż owoce puszczą sok. Po tym czasie przelej sok do butelki i przechowuj w lodówce. Jeśli nie planujesz spożyć soku w ciągu kilku dni, możesz go zamrozić. Przed spożyciem soku, zwłaszcza jeśli był przechowywany przez dłuższy czas, sprawdź jego wygląd, zapach i smak. Jeśli sok ma nieprzyjemny zapach, zmieniony kolor lub inny smak lepiej go nie spożywać i przygotować świeży.
Sok z aronii można dodatkowo wzbogacić o inne cenne dodatki takie jak: imbir, goździki, cynamon, mięte, miód czy cytrynę.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Bibliografia:
1. Sidor A., Gramza-Michałowska A.: Black Chokeberry Aronia melanocarpa L.-A Qualitative Composition, Phenolic Profile and Antioxidant Potential. Molecules. 2019 Oct 15;24(20):3710.
2. Wawer I.: Aronia. Polski paradoks. Agropharm, Warszawa 2006
3. Szopa A., Kubica P., Ekiert H.: Ekologia, skład chemiczny, działanie prozdrowotne oraz badania biotechnologiczne aronii czarnoowocowej (Aronia melanocarpa (Michx.) Elliott), aronii czerwonej (Aronia arbutifolia (L.) Pers.) i aronii śliwolistnej (Aronia × prunifolia (Marsh.) Rehd.) Post Fitoter 2017; 18(2): 145-157
4. Valcheva-Kuzmanova S., Belcheva A.: Current knowledge of Aronia melanocarpa as a medicinal plant. Folia Med 2006; 48(2):11-7.