To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Alternaria – co to jest?
Alternariato rodzaj pleśniowych grzybów mikroskopowych. Wyróżnia się wiele gatunków grzybów z rodzaju Alternaria, wśród których obecne są saprotrofy pobierające energię z martwych szczątków organicznych, ale także patogeny wywołujące choroby grzybowe wśród roślin uprawnych takie jak: czerń zbóż, czerń krzyżowych. W Polsce najczęściej występują gatunki:
- Alternaria alternata,
- Alternaria brassicicola,
- Alternaria brassicae,
- Alternaria longipes,
- Alternaria porri,
- Alternaria solani.
Optymalnymi warunkami do rozwoju grzybni i produkcji zarodników jest wysoka temperatura w zakresie od 22 do 28 stopni Celsjusza. Grzyby tego gatunku bardzo często spotykane są w klimacie umiarkowanym.
Alternaria to grzyby pleśniowe, który najczęściej wywołuje reakcje alergiczne. Białko będące alergenem znajduje się przede wszystkim w zarodnikach, w nieco mniejszym stopniu w grzybni. Pomimo tego, że alergizujące zarodniki Alternaria występują w powietrzu w mniejszym stężeniu niż Cladosporium, to jednak częściej wywołują objawy alergii. U uczulonych na Alternaria bardzo często występuje alergia na większą grupę grzybów pleśniowych.
Alternaria – gdzie występuje?
Grzyby z rodzaju Alternaria powszechnie występują w środowisku. Rozwijają się na martwych szczątkach roślin, np. opadłych liściach. Ich zarodniki są przenoszone przez wiatr i w ten sposób łatwo przedostają się do wnętrz budynków, są obecne w wodzie, glebie i na produktach żywnościowych. Powodują psucie się produktów rolnych na polach, ale także w wyniku złego przechowywania.
Grzybnia może rozwijać się także w budynkach mieszkalnych o złej wentylacji, wilgotnych i zacienionych. Często wykrywana jest także w obiektach klimatyzowanych – nie tylko biurach i domach, ale także samolotach czy samochodach. Wówczas przyczyną występowania alergii mogą być mikroskopijne fragmenty pleśni. Grzyby Alternaria bardzo często można wykryć w muzeach, archiwach, bibliotekach, kompostowniach czy garbarniach.
Pleśń atakuje także warzywa, owoce i soki przechowywane poza lodówką.
Kiedy pyli grzyb Alternaria?
Zarodniki grzybów Alternaria okresowo osiągają bardzo wysokie stężenie w powietrzu. Uwalniane są najczęściej w dni słoneczne, suche i wietrzne. Największy okres pylenia obserwuje się podczas plonów i zbiorów rzepaku. W Polsce przypada to na miesiące letnie.
Początek pylenia Alternaria przypada na kwiecień, największe stężenie zarodników tego grzyba obserwuje się w lipcu, a nieco mniejsze we wrześniu. Zimą grzyb ten nie pyli, jednak występujące objawy alergii na Alternaria mogą być związane z obecnością pleśni w domu, gdzie grzyb ten wypuszcza zarodniki przez cały rok.
Grzyb Alternaria – objawy alergii
Alternaria podobnie jak Cladosporium wywołuje przede wszystkim objawy alergii wziewnej. Wśród najczęściej występujących objawów obserwuje się alergiczny nieżyt nosa – świąd nosa, napadowe kichanie i wyciek wodnistej wydzieliny z nosa. Ponadto może występować ból głowy i alergiczne zapalenie spojówek.
Alternaria jest bardzo niebezpieczna dla osób z astmą oskrzelową. U osób uczulonych kontakt z alergenem znacznie pogarsza przebieg choroby i może doprowadzić do znacznego jej zaostrzenia.
Objawami alergii na Alternaria mogą być także zmiany skórne, szczególnie u osób z atopowym zapaleniem skóry. Zaobserwowano, że po przedostaniu się zarodników do układu oddechowego chorego zaostrzają się objawy AZS – skóra staje się przesuszona i mogą pojawiać się na niej czerwone plamy.
Alergia na Alternaria może wywoływać także alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych. Choroba obserwowana jest często u stolarzy czy pracowników papierni, którzy mają do czynienia z drewnem dębowym, sosnowym czy świerkowym. Obecne w nim zarodniki pleśni mogą wywoływać zapalenie płuc wynikające z nadwrażliwości na ten alergen.
Grzyby Alternaria mogą być także przyczyną syndromu chorego budynku (ang. sick building syndrome, SBS). W mieszkaniach ze złą wentylacją osoby uczulone mogą mieć katar, kaszel, bóle głowy, zaburzenia snu i pamięci, wypryski skórne czy objawy podobne do astmy. Charakterystyczny dla tej choroby jest fakt, że po wyjściu z budynku zaatakowanego przez pleśń, w ciągu kilku godzin objawy ustępują.
Alergia na grzyby Alternaria – jak minimalizować objawy alergii?
Z powodu tego, że grzyby Alternaria występują powszechnie w środowisku, trudno odizolować osobę uczuloną od alergenów. Można jednak zminimalizować czas spędzany na świeżym powietrzu w okresie największego pylenia grzybów. W tym celu w mediach warto śledzić informacje dotyczące poziomu alergenów i stężenia zarodników grzybów w powietrzu. Warto zwracać uwagę na kalendarz pylenia. Należy także unikać niektórych prac w ogrodzie np. rozrzucania obornika, grabienia liści i resztek trawy i zrezygnować z posiadania kompostownika.
Osoby uczulone powinny przywiązywać dużą wagę do warunków mieszkaniowych. Dbać o dobrą wentylację budynku, szczególnie wilgotnych pomieszczeń takich jak łazienka i kuchnia. Regularnie należy sprawdzać ramy okienne, na których pleśń bardzo często się rozwija. Ponadto warto sprawdzać doniczki z kwiatami. Na powierzchni ziemi również często rozwija się pleśń. W razie potrzeby i występowania ostrych objawów alergii należy ograniczyć lub zrezygnować z hodowli roślin domowych. Ponadto w mieszkaniach alergików najlepiej unikać akwariów i nie stosować nawilżaczy powietrza. W przypadku alergii na Alternaria ważna jest świadomość, co uczula w domu.
Alergia na Alternaria wymaga także uwagi w stosunku do produktów, które trafiają na talerz. Należy bezwzględnie unikać spożywania zbyt dojrzałego arbuza oraz owoców czy przeterminowanych produktów spożywczych i z widocznie rozwijającą się pleśnią.
Jak leczyć alergię na grzyby Alternaria?
Do diagnozy alergii na Alternaria stosuje się testy skórne oznaczające swoiste IgE. Często alergia na ten gatunek grzyba łączy się z innymi np. Cladosporium. Testy te warto wykonać szczególnie u dzieci ze zdiagnozowaną astmą oskrzelową, aby być przygotowanym na ewentualne zaostrzenie choroby przy kontakcie z zarodnikami grzyba.
Leczenie alergii na Alternaria polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów. Do tego polecane są liczne preparaty dostępne w aptekach bez recepty np. krople do nosa, kremy, krople do oczu. W leczeniu objawów alergii skuteczne są preparaty zawierające ektoinę, które doskonale łagodzą objawy alergii, a ich efekt utrzymuje się przez dłuższy czas.
Ektoina jest naturalną substancją, wyizolowaną z mikroorganizmów zamieszkujących słone wody, pustynie i inne ekstremalne środowiska. Substancja ta ma przede wszystkim zabezpieczyć komórki przed nadmierną utratą wody, ale także innymi negatywnymi czynnikami środowiskowymi. Ektoina wiąże cząsteczki wody, dzięki czemu podrażniona skóra u osób z AZS odzyskuje sprężystość, a czerwone plamy znikają. Ponadto ektoina działa ochronnie, tworząc na skórze czy nabłonku nosa lub spojówce oczu swoisty płaszcz wodny. W aptekach dostępnych jest wiele preparatów z ektoiną – zarówno krople do oczu, nosa, kremy, jak i preparaty do inhalacji. Przy ostrych objawach alergii lekarz może przepisać leki przeciwhistaminowe czy preparaty z grupy glikokortykosteroidów.
Alergia na Alternaria jest jedną z najczęściej występujących alergii na grzyby pleśniowe. Dotyka ona nie tylko dorosłych, ale także dzieci. Najczęściej towarzyszą jej objawy ze strony układu oddechowego. Jest szczególnie niebezpieczna u osób ze współtowarzyszącą astmą oskrzelową. Aby chronić siebie i bliskich przed pleśnią i objawami alergii należy unikać prac w ogrodzie, śledzić informacje o stężeniu zarodników w mediach i dbać o to, by pleśń nie rozwijała się w mieszkaniu. W łagodzeniu objawów pomogą produkty z ektoiną dostępne w aptekach bez recepty.
Bibliografia:
Bogacka E., Alergia na grzyby pleśniowe: diagnostyka i leczenie, [dostęp online] https://medpress.com.pl/pml/ePUBLI/T24S1/02.pdf
Buczyłko K., Nie tylko alergeny: Alternaria alternata, „Alergia”, 4/2016.
Grinn-Gofroń A., Rapiejko P. i inni., Zarodniki Alternaria w powietrzu wybranych miast Polski w 2014 r., „Alergoprofil” 2014, Vol. 10, Nr 4, 27-31.
Ogórek R., Pląskowska E., Kalinowska K., Charakterystyka i taksonomia grzybów z rodzaju Alternaria, „Mikologia Lekarska” 2011, 18 (3): 150-155.
Wiszniewska M., Alergia dróg oddechowych na grzyby pleśniowe uwarunkowana ekspozycją komunalną i zawodową: występowanie, czynniki ryzyka, obraz kliniczny, rozprawa doktorska w Klinice chorób zawodowych, Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi, Łódź, 2007.