Czym jest alergia na kurz?
Potocznie mówimy: „dziecko ma alergię na kurz”. Z medycznego punktu widzenia wiadomo, że nieprzyjemnych objawów nie wywołuje kurz, ale roztocze. Stąd czasami można usłyszeć o alergii na roztocza. Jednak to też nie do końca prawda. Roztocza są roślinami cudzożywnymi, zaś roztocze to mikroskopijne pajęczaki, które bytują w środowisku domowym i nie tylko. Te ostatnie mogą uczulać.
Alergia jest nieprawidłową, nabytą reakcją układu immunologicznego w odpowiedzi na obce substancje. U zdrowych osób nie powodują one żadnych dolegliwości, zaś u alergików wpływają na pojawienie się szeregu dokuczliwych objawów.
Jak to możliwe? Organizm nauczył się rozpoznawać alergen – czasami dzieje się to po kilkukrotnej ekspozycji, a czasami dopiero po wielokrotnym narażeniu na czynnik – i kontakt z nim wywołuje nadmierną reakcję, w trakcie której uwalnia się histamina. To ona odpowiada za większość objawów alergii.
Alergia na roztocza – Dermatophagoides farinae i inne pajęczaki
Alergia na kurz, zgodnie z tym, co pojawiło się na początku, to tak naprawdę alergia na roztocze. Roztocze to mikroskopijne pajęczaki, których nie da się zobaczyć gołym okiem. Żywią się złuszczonym naskórkiem ludzkim i zwierzęcym, a do rozwoju potrzebują dość wysokiej temperatury – około 23 stopni Celsjusza oraz właściwej wilgotności powietrza – powyżej 75 procent.
W warunkach domowych bytują głównie roztocze kurzu domowego, czyli Dermatophagoides pteronyssinus i inne z rodziny Pyroglyphidae. Te zaliczane są do alergenów wziewnych. Poza tym uczulenie mogą powodować alergeny pokarmowe, np. roztocze mączne Dermatophagoides farinae, obecne w nieprawidłowo przechowywanej mące.
Alergia na kurz u dziecka – objawy ze strony układu oddechowego
Alergia na kurz u dziecka wywołuje przede wszystkim objawy ze strony układu oddechowego. Najczęściej obserwuje się:
- katar – wodnisty i obfity,
- uczucie zatkanego nosa,
- kichanie,
- kaszel,
- swędzenie nosa i gardła,
- osłabienie węchu.
W przypadku ciężkich reakcji alergicznych mogą wystąpić duszności, trudności z oddychaniem lub świszczący oddech.
U części dzieci dodatkowo pojawiają się:
- łzawienie, swędzenie i zaczerwienienie oczu,
- bóle głowy,
- uczucie zmęczenia,
- senność,
- problemy z koncentracją,
- nawracające zapalenia zatok przynosowych.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Czy alergia na roztocza może dawać objawy skórne?
Alergia na kurz u dzieci może powodować zmiany skórne. W przebiegu reakcji alergicznej u niektórych małych pacjentów występują m.in.:
- pokrzywka,
- zaczerwienienie skóry,
- swędzenie wybranych obszarów ciała,
- drobne pęcherzyki albo nadmierne łuszczenie się naskórka.
Diagnostyka alergii u dzieci
Jeśli podejrzewa się alergię na roztocza kurzu domowego u dziecka, należy zgłosić się do pediatry. Lekarz oceni, czy objawy rzeczywiście są spowodowane reakcją alergiczną, czy wynikają np. z długotrwałej infekcji wirusowej. Może również zlecić badania krwi i wystawić skierowanie do alergologa.
To alergolog po przeprowadzeniu wywiadu kieruje dziecko na punktowe testy skórne albo prosi o oznaczenie swoistych przeciwciał IgE z krwi. Zazwyczaj sprawdza się wiele alergenów naraz i ewentualne reakcje krzyżowe, ponieważ uczulenie na roztocza często współistnieje z innymi alergiami. Na podstawie wyników i zgłaszanych objawów wprowadza się leczenie objawowe, a czasami również przyczynowe.
Co na alergię dla dziecka? Leczenie objawowe
Leczenie objawowe opiera się podawaniu donosowo – w postaci kropli lub sprejów – glikokortykosteroidów i leków przeciwhistaminowych. Wspomagająco zalecane są preparaty z ektoiną, które nawilżają i ułatwiają regenerację podrażnionej błony śluzowej. Takie działanie wykazują np. roztwory do inhalacji Ecto Dose lub dodatkowo z kwasem hialuronowym – Ecto Respira.
Ektoina jest także składnikiem kropli do oczu chroniących przed szkodliwym wpływem alergenów, łagodzących zaczerwienienie i zmniejszających swędzenie oraz kremów przeznaczonych do redukcji zaczerwienienia i świądu w przebiegu pokrzywki skórnej.
Przyczynowe leczenie alergii
W niektórych przypadkach alergolodzy proponują leczenie przyczynowe, potocznie nazywane odczulaniem. Immunoterapia alergenowa polega na celowym stopniowym podawaniu coraz większych dawek alergenów podjęzykowo lub w zastrzykach podskórnych. Kolejne etapy mają powodować redukcję objawów i doprowadzić do tego, żeby organizm nie reagował nadmiernie na kontakt z alergenem. Cały proces trwa od 3 do 5 lat.
Przeciwwskazaniami bezwzględnymi do immunoterapii są:
- wiek poniżej 2. roku życia,
- choroby autoimmunizacyjne w fazie ostrej (m.in. cukrzyca typu 1, choroba Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów),
- astma niekontrolowana,
- nowotwory złośliwe.
Przeciwwskazania względne to:
- wiek poniżej 5. roku życia,
- astma częściowo kontrolowana,
- choroby autoimmunizacyjne w fazie remisji,
- choroby układu sercowo-naczyniowego,
- upośledzenie umysłowe.
Odczulania nie stosuje się u dzieci, u których występują dodatnie wyniki testów skórnych lub swoistych IgE we krwi, ale nie mają objawów klinicznych. Wówczas mówi się o tak zwanym uczuleniu układu immunologicznego.
Powikłania nieleczonej alergii na kurz
Alergii na kurz nie należy ignorować. Nieleczona, powodująca nawracające objawy ze strony układu oddechowego, może doprowadzić do rozwoju astmy oskrzelowej, przewlekłego zapalenia zatok przynosowych albo zapalenia ucha środkowego.
Jednocześnie brak leczenia alergii wpływa na osłabienie odporności, a tym samym na zwiększone ryzyko zapadalności na infekcje górnych dróg oddechowych. Dlatego jeśli podejrzewa się uczulenie na kurz u dziecka, należy skontaktować się z lekarzem i wykonać niezbędne badania.
Czy da się unikać roztoczy?
W przypadku uczuleń na wybrane składniki pokarmowe, np. na białko mleka da się bez większych problemów zmniejszyć kontakt z alergenem w zasadzie do zera, ale przy alergiach wziewnych to nie jest możliwe. Jedyne, co można i warto zrobić, to ograniczyć liczebność roztoczy w domu.
Jakie zabiegi zmniejszają populację roztoczy?
- Częste wietrzenie pomieszczeń.
- Utrzymywanie temperatury poniżej 22 stopni Celsjusza i wilgotności do 50 procent.
- Regularne korzystanie z odkurzacza z filtrami HEPA lub odkurzacza wodnego.
- Mycie powierzchni na mokro.
- Całkowita rezygnacja z lub przynajmniej ograniczenie liczby dywanów, koców, zasłon, firanek, poduszek, obrusów i innych elementów będących rezerwuarem kurzu.
- Odkurzanie mebli tapicerowanych oraz materacy łóżkowych.
- Częste pranie poszewek i prześcieradeł.
- Wymiana pościeli z wełną i pierzem na wypełnioną włóknami syntetycznymi.
- Dbanie o zabawki pluszowe – pranie lub wkładanie na kilka godzin do zamrażarki.
Podsumowując, alergia na kurz u dziecka jest problematyczna, ale możliwa do opanowania. Przede wszystkim nie należy jej ignorować. Jeśli obserwuje się niepokojące objawy, trzeba zapisać dziecko na wizytę u specjalisty, który zleci badania, postawi diagnozę i zastosuje odpowiednie leczenie. Jednocześnie nie powinno się obawiać immunoterapii. To nie jest nowe rozwiązanie, ale sprawdzone i skuteczne zwłaszcza u małych pacjentów. Gdy już ma się pewność, że ciągły katar, kaszel i łzawienie oczu wynikają z uczulenia, należy nie tylko zastosować się do zaleceń alergologa, lecz także w miarę możliwości ograniczyć kontakt z alergenem.
Polecane do inhalacji
Bibliografia
1. Samoliński B., Alergia na roztocze kurzu domowego. Diagnostyka i terapia, „Alergia”, 2016, nr 3, s. 39–42.
2. Ukleja-Sokołowska N., Sokołowski Ł., Bartuzi Z., Alergia na roztocza kurzu domowego i krewetki – co wiemy obecnie, „Alergia Astma Immunologia” 2018, t. 23, nr 3, s. 221–227.
3. Wilson JM., Platts-Mills TAE., Home Environmental Interventions for House Dust Mite, „The Journal of Allergy and Clinical Immunology: In Practice”, 2018, nr Jan-Feb 6(1), s. 1–7.
4. Przybysz D., Alergia na roztocze kurzu domowego, „Nowa Pediatria”, 2005, nr 4, s. 131–132.
5. Cichocka-Jarosz, E., Zasady stosowania immunoterapii alergenowej u dzieci, Pediatria po Dyplomie.