Muzyka w polskiej szkole i na świecie
W klasach I-III dzieci w ogóle nie mają osobnej lekcji muzyki. Jej wybrane elementy są wplecione w zakres zajęć z edukacji wczesnoszkolnej i są najczęściej realizowane przez wychowawcę klasy, który niezwykle rzadko ma kierunkowe wykształcenie muzyczne.
Polscy czwartoklasiści, piątoklasiści, szóstoklasiści i siódmoklasiści mają w tygodniu 1 godzinę lekcyjną muzyki z nauczycielem o kierunkowym wykształceniu w tym zakresie. W ostatniej, ósmej klasie podstawówki, tego przedmiotu nie ma. W liceum 4-letnim też kolorowo w tej kwestii nie jest. Dyrektor może wybrać tylko jeden z przedmiotów (filozofia, plastyka, muzyka oraz język łaciński i kultura antyczna), który będzie obowiązywał dla uczniów – i to tylko w klasie pierwszej.
Podczas takich zajęć nauczyciel ma zapoznać dzieci z ogólną historią muzyki, a także w jakiś sposób umuzykalnić uczniów. Sposób tego umuzykalniania jest dość dowolny. Może to być wspólna nauka gry na dzwoneczkach, flecie prostym lub flażolecie (jeśli rodzice zgodzą się na ich indywidualny zakup), a także śpiewanie – solowe lub w formie klasowego chóru. Wszystko odbywa się w klasie, podczas jednej godziny w tygodniu i stawia na naukę na pamięć znanych melodii czy piosenek.
Lekcje muzyki na świecie
W nie tak dalekiej Finlandii dzieci w klasach wczesnoszkolnych doświadczają przynajmniej 1 godziny muzyki tygodniowo i jest ona tak samo ważna, jak nauka matematyki, czy rozwijanie języka. Do tego minimum raz w semestrze realizują wspólny projekt muzyczny, np. tworząc musical. Przy czym już w przedszkolu dzieci zaczynają swój dzień od aktywnego słuchania muzyki.
W Australii od lat 90. XX wieku muzyka jest jednym z ośmiu głównych filarów edukacji. Łączy on ze sobą teatr, taniec czy sztuki wizualne. Podstawą edukacji jest zapewnienie dostępu do muzyki dzieciom przez 13 lat szkoły. W ramach zajęć dodatkowych mogą też zostać członkami chórów, orkiestr, zespołów kameralnych, grup pop, czy nagrywać piosenki w profesjonalnym studiu. Podczas lekcji uczniowie często sami komponują utwory, uczą się aranżacji, czy improwizacji.
Japonia uczy dzieci muzyki przez 9 lat w szkołach ogólnokształcących. Stawia na jej rozumienie, wykonywanie, komponowanie oraz naukę o różnorodnych stylach muzycznych. Dzieci mogą także uczestniczyć w zajęciach chóru, orkiestry oraz mniejszych zespołów instrumentalnych.
We Włoszech obowiązkowa edukacja muzyczna trwa przez 7 pierwszych lat nauczania. Nastawiona jest na rozumienie muzyki, pogłębianie zainteresowania tą formą sztuki, a także dogłębne poznawanie tradycji rodzimej muzyki. To w końcu Włochy są kolebką kultury europejskiej, więc nie ma się co dziwić, że starają się podtrzymywać jej ducha w młodzieży.
Do grona krajów, które coraz bardziej rozumieją wartość muzyki, zalicza się Wielka Brytania. W szkołach ma być oddzielna lekcja poświęcona muzyce – przynajmniej raz w tygodniu. Do tego szkoły dostaną gigantyczne dofinansowania na zakup nowych instrumentów muzycznych i sprzętu, by realizować zajęcia artystyczne. Nadrzędnym celem jest, aby wszystkie dzieci nauczyły się śpiewać, grać na instrumencie oraz wspólnie tworzyć muzykę. Takie są założenia zaktualizowanego Narodowego Programu Edukacji Muzycznej.
W sąsiadujących z nami Niemczech dzieci idą do szkoły podstawowej w wieku 6 lat. Ten etap kształcenia trwa 4 lata. Podczas jego trwania dzieci mają obowiązkowe, osobne lekcje muzyki. Do tego, w ramach przedmiotów dodatkowych, mogą wybrać zbiorowe zajęcia nauki gry na instrumencie. Mogą to być skrzypce, gitara, a nawet ukulele. Wiele zależy tutaj od szkoły.
Szkoła ogólnokształcąca a szkoła muzyczna
Zarówno w kontekście Polski, jak i pozostałych wymienionych w tekście krajów, opisałam tylko i wyłącznie edukację ogólnokształcącą – dostępną za darmo dla każdego ucznia. Wystarczy uczęszczać do szkoły. 😊 Zupełnie osobną kwestią jest tu dostęp do specjalistycznych, bądź co bądź, szkół muzycznych. Mają one na celu nauczyć gry na instrumencie, zaznajomić z teorią muzyki, historią, czy podstawami kompozycji i aranżacji. Ich zadaniem jest uwrażliwiać na rytm i ćwiczyć słuch. Większość realizują w trybie indywidualnym.
Czy lekcje muzyki w szkole ogólnokształcącej wystarczą?
Jak widzisz, wiele zależy tu od kraju i jego podejścia do nauczania muzyki w szkole ogólnokształcącej. Moim zdaniem Polska ma w tym zakresie swoją lekcję do odrobienia. System polega tu na nauczycielach, którzy jakimś cudem w czasie 45 minut w tygodniu mają rozbudzić w dzieciach pasję do muzyki i udaje się to niestety nielicznym.
Pozytywnym aspektem wydaje się być powołanie Europejskiej Agendy dla Muzyki (European Agenda for Music), która chce pokazywać, jak ważną kwestią jest muzyka w życiu każdego z nas. Rozwijanie się w tej dziedzinie bardzo ułatwia uzyskanie świetnych rezultatów w matematyce, budowaniu wyobraźni czy nauce języków. Organizacja pragnie uświadamiać rządom, jak istotną dla człowieka jest nauka i dostęp do muzyki. Mam ogromną nadzieję, że te plany się powiodą!
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Źródła:
1. Jakub Adamczewski; Muzykowanie w fińskim rytmie. Edukacja muzyczna w nauczaniu początkowym w Finlandii.; Studia edukacyjne, nr 55/2019, Poznań 2019.
2. Agnieszka Weiner; Współczesne (mega)trendy edukacji muzycznej a sytuacja polskiego nauczyciela; Chowanna 2, 61-80; 2013.
3. https://ruchmuzyczny.pl/article/2959
4. https://europeanagendaformusic.eu/