Pływanie w ciąży – korzyści i zagrożenia dla mamy i dziecka
Ginekolodzy, położne i inni specjaliści zajmujący się zdrowiem ciężarnych są zgodni co do tego, że pływanie jest jedną z najbezpieczniejszych form aktywności fizycznej dla kobiet spodziewających się dziecka. W wodzie odczuwalna masa ciała jest nawet kilkukrotnie mniejsza niż w rzeczywistości. Zmniejsza się też kompresja stawów, dzięki czemu w środowisku wodnym przyszłe mamy zwykle odczuwają ulgę, jeśli chodzi o dolegliwości bólowe związane z aparatem ruchu. Bolą Cię plecy, stawy biodrowe, kolana albo pachwiny? Regularne wizyty na basenie mogą pomóc!
Jeśli Twój lekarz nie widzi przeciwwskazań, pływać możesz zarówno w pierwszym, drugim, jak i trzecim trymestrze – nawet jeśli nie robiłaś tego przed zajściem w ciąże.
Inne korzyści wynikające z regularnego pływania w ciąży:
- poprawa krążenia i wydolności tlenowej;
- poprawa sprawności fizycznej;
- krótszy i mniej bolesny poród;
- mniejsze ryzyko wystąpienia zaparć, żylaków, retencji wody i innych typowo ciążowych dolegliwości;
- mniejsze ryzyko wystąpienia komplikacji okołoporodowych;
- lepszy rozwój płodu i zdrowsze dziecko po narodzinach;
- szybszy powrót do formy po porodzie.
Warto też wspomnieć, że pływanie na poziomie amatorskim jest sportem nieurazowym i nie wiąże się z ryzykiem złamania kończyny, uszkodzenia płodu przez upadek czy doznania urazu głowy.
Przeczytaj także: Spacery w ciąży, niby nic takiego, a jednak!
Infekcje intymne a pływanie w ciąży
Zagrożeniem wynikającym z pływania w ciąży są infekcje intymne. Niestety korzystanie z publicznych pływalni i naturalnych zbiorników wodnych jest potencjalnym czynnikiem zwiększającym ryzyko pojawienia się infekcji pochwy czy dróg moczowych u każdej kobiety. Dodatkowo w ciąży dochodzi do zaburzeń hormonalnych oraz zachwiania równowagi pomiędzy liczbą pożytecznych szczepów bakterii Lactobacillus (pałeczek kwasu mlekowego) a liczbą szkodliwych drobnoustrojów, co również sprzyja pojawianiu się infekcji intymnych.
Szkodliwe drobnoustroje czają się nie tylko na pływalniach, ale też w jeziorze, morzu czy innych naturalnych zbiornikach wodnych. Spowodowane przez nie zakażenia pochwy i dróg moczowych mogą negatywnie wpłynąć na rozwój płodu. Problematyczne jest też ich leczenie w czasie ciąży, ze względu na duże ograniczenia w zakresie farmakoterapii. Jeśli masz skłonność do infekcji intymnych, przed pójściem na basen lub wyjazdem nad morze koniecznie porozmawiaj ze swoim ginekologiem.
Czy środki do dezynfekcji wody są bezpieczne w ciąży?
Poza infekcjami intymnymi przyszłe mamy obawiają się również negatywnego wpływu chemikaliów basenowych na rozwój płodu, co często powstrzymuje je od regularnego pływania. W tym przypadku jednak nie ma się czego bać, bo zgodnie z badaniami stosowane na pływalniach środki do dezynfekcji wody nie są szkodliwe ani dla matki, ani dla dziecka.
Jak korzystać z basenu w ciąży? 7 zasad bezpieczeństwa
- Skonsultuj się z lekarzem: Przed rozpoczęciem każdej nowej aktywności fizycznej w ciąży należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ niektóre objawy i okoliczności są przeciwwskazaniem do uprawiania sportu – mogą zagrozić życiu dziecka. W przypadku uczęszczania na basen dochodzi jeszcze kwestia infekcji intymnych, dlatego tym bardziej warto porozmawiać ze swoim ginekologiem.
- Wzmocnij swoją odporność: Im silniejszy układ immunologiczny, tym większa odporność na infekcje. W ciąży szczególnie warto zadbać o ten aspekt. Jak? Przede wszystkim za pomocą zdrowej diety. Unikaj cukrów prostych i przetworzonej żywności. Jedz dużo warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych, dbaj o prawidłowe nawodnienie. Pamiętaj też o odpowiedniej kaloryczności diety, w ciąży nie należy się odchudzać.
- Nie przesadzaj z intensywnością: Umiarkowany wysiłek fizyczny w ciąży niesie wiele korzyści dla mamy i dziecka, jednak forsowanie organizmu może przynieść odwrotny efekt. W tym wyjątkowym czasie aktywność nie powinna powodować zadyszki, dlatego pływaj z umiarkowaną intensywnością.
- Zabierz dodatkowy ręcznik: Na brzegu basenu, leżaku czy nawet na ławeczce w szatni siadaj na własnym ręczniku (innym niż ten, którym będziesz wycierać ciało po prysznicu). Dzięki temu zminimalizujesz kontakt ze szkodliwymi drobnoustrojami.
- Zabierz klapki: Aby uniknąć poślizgnięcia na mokrych płytkach, a także zakażenia grzybicą stóp, po pływalni zawsze poruszaj się w klapkach.
- Weź prysznic po wyjściu z basenu: Po wyjściu z basenu koniecznie umyj całe ciało pod prysznicem. Do mycia okolic intymnych używaj delikatnych kosmetyków, niezawierających sztucznych barwników czy substancji zapachowych.
- Nie wchodź do jacuzzi: W ciąży nie powinno się korzystać z jacuzzi, basenów termalnych i sauny, ponieważ wysoka temperatura może negatywnie wpłynąć na płód. Do tego ciepłe i wilgotne środowisko to idealne warunki do rozwoju bakterii i grzybów, co oznacza, że w jacuzzi łatwiej o infekcje intymne.
W niektórych przypadkach, na przykład jeśli ciężarna zmaga się z nawracającymi infekcjami intymnymi, lekarz może zalecić przyjmowanie probiotyków, które pozwalają zachować równowagę flory bakteryjnej pochwy i zablokować rozwój szkodliwych drobnoustrojów. Pamiętaj, że w ciąży nie należy przyjmować takich preparatów na własną rękę, ponieważ nie wszystkie są bezpieczne dla rozwijającego się płodu.
Przeciwwskazania do korzystania z basenu w ciąży
Mimo że pływanie jest jedną z najczęściej polecanych aktywności w ciąży, w pewnych sytuacjach i okolicznościach jest ono niewskazane, a nawet zabronione. Przeciwwskazania do korzystania z basenu w ciąży to:
- ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu,
- plamienie i krwawienie z dróg rodnych,
- odpływanie płynu owodniowego,
- aktywna infekcja intymna.
Jak zapewnić sobie bezpieczeństwo nad jeziorem lub morzem?
Nie ma ogólnych przeciwwskazań do korzystania z kąpielisk naturalnych takich jak jezioro czy morze w ciąży. Sytuacja wygląda podobnie jak w przypadku korzystania z basenu – należy w pierwszej kolejności udać się na wizytę do lekarza i upewnić, czy nie ma żadnych przeciwwskazań związanych z przebiegiem ciąży, a także unikać przemęczania organizmu.
Oczywiście i w tym przypadku należy zachować pewne zasady bezpieczeństwa:
- Wybieraj kąpieliska strzeżone: Obecność ratowników zwiększa poziom bezpieczeństwa, ponieważ mogą oni szybko zareagować w przypadku nagłej potrzeby i udzielić profesjonalnej pomocy. W razie nieprzewidzianych sytuacji, takich jak złe samopoczucie czy problemy z utrzymaniem równowagi w wodzie, ratownicy są w stanie natychmiast zainterweniować, co może być niezwykle istotne w przypadku kobiet w ciąży.
- Pływaj z partnerem: Warto zawsze mieć towarzysza podczas pływania w ciąży, zwłaszcza w przypadku kąpieli w naturalnych akwenach, takich jak jeziora czy morze. Partner może pełnić rolę dodatkowego wsparcia i „nadzoru” nad kobietą w ciąży. W razie potrzeby pomoże w wyjściu z wody, odprowadzi na brzeg lub udzieli innej pomocy w razie nagłego pogorszenia samopoczucia.
- Przebierz się po pływaniu: Bakterie i grzyby lubią wilgotne i ciepłe środowisko, co oznacza, że mokry strój kąpielowy na plaży pod promieniami słońca to idealne warunki do ich rozmnażania. Aby zmniejszyć ryzyko infekcji intymnych w trakcie pobytu nad morzem czy jeziorem, warto po kąpieli przebrać się w suche ubranie.
Pływanie w czasie ciąży – podsumowanie
Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, mama dobrze się czuje, a dziecko prawidłowo rozwija, pływanie jest jak najbardziej wskazane i może przynieść naprawdę sporo korzyści – od lepszego samopoczucia, przez lepszy rozwój płodu, po mniej bolesny poród.
Jedynym zagrożeniem są infekcje intymne, ale nie warto od razu nastawiać się na najgorsze, a tym bardziej całkowicie rezygnować z pływania. Pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa, skonsultuj się z lekarzem i… baw się dobrze. Aktywność w ciąży ma pozytywnie wpływać nie tylko na ciało, ale też na głowę!
Może zainteresować Cię również: Jak przygotować się w ciąży do lotu samolotem?
Piecha, M., Opala-Berdzik, A., & Chmielewska, D. (2003). Wykorzystanie hydroterapii u kobiet w ciąży. Rehabil. Prakt, 3, 50-53.
Cancela-Carral JM, Blanco B, López-Rodríguez A. Therapeutic Aquatic Exercise in Pregnancy: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Clin Med. 2022 Jan 19;11(3):501.